NASA X-43

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
NASA X-43
NASA X-43
Tipi Pilotsuz uçuş aparatı, Aviasiya kəşfiyyatı üsulu[d]
İstehsalçı Boeing
İlk uçuş iyun 2001
Buraxılış sayı 3
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

X-43A, NASA-nın hipersonik vasitə layihəsinin adıdır. Layihənin nümayiş və sınaq vasitəsi də eyni adla adlandırılmışdır.

Birbaşa kosmik səyahət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Scramjet, kosmosa birbaşa uçmaq üçün istifadə edilə bilən nəqliyyat vasitələrinə yol açan reaktiv mühərrik tipinin adıdır. Bu ad Supersonic Combustion Ramjet sözlərinin qısaldılmasından yaranmışdır. Yanacaq və hava qarışığının səsdən daha yüksək sürətlə hazırlana bildiyi bir ramjet tipidir. Adi ramjet mühərriklərində hava alma sürətinin səsdən aşağı sürətə endirilməsi tələb olunurdu. Havanın tez girmə və çıxma qabiliyyəti bu mühərriklərə çox yüksək sürət əldə etməyə imkan verir. Belə bir mühərriklə əldə edilə bilən təxmin edilən yuxarı sürət həddi təxminən 12-24 machdır (yəni səs sürətinin 12-24 qatı). Hələ də ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrində olan SR-71 təyyarələri 3,2 Macha kimi sürətlənə bilir.

2004-cü ilin noyabr ayında NASA-nın yeni X-43A vasitəsi sürət rekordunu üç dəfə artıraraq 9.6 Mach (saatda 7 min mil/saat) (11.000 km/saat) sürətinə çatdırdı.

Pegasus Buster raket mühərrikini işə salanda səsdən demək olar ki, on qat daha yüksək (hipersonik) sürətə çata bilən bu vasitə ilə kosmosa getmək çox asanlaşdı. Səsdən bir neçə dəfə daha sürətli uçan təyyarələrə supersonik deyilirdi, bu texnikaya isə artıq hipersonik deyilir.