Nevejis çayı
| Nevejis çayı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Litva |
| Mənbəyi | Litva |
| Uzunluğu | 210 km |
| Su sərfi | 33,2 m³/san |
| Hövzəsinin sahəsi | 6140 km² |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nevejis çayı (lit. Nevėžis, rus. Невяжа[1], pol. Niewiaża) — Litva ərazisində formalaşan və onun ərazisindən axaraq Neman çayına tökülən çay. Neman çayının sağ qolunu təşkil edir. Litvanın Şiauliai, Kaunas, Panevej qəzaları ərazisindən axır.
Hidroqrafiya
[redaktə | vikimətni redaktə et].png)
Çayın uzunluğu 210 km, hövzəsinin sahəsi 6140 km², su sərfiyyatı 33,2 m³/s təşkil edir. Çay Orta Litva düzənliyindən axır. Noyabr ayından yanvara kimi tədricən donur. Fevraldan aprel ayına kimi isə tam donmuş vəziyyətdə olur. Qidalanmasında əsas yeri qar suları tutur. Çayın 70-ə yaxın qolu vardır.
Əsas qolları: Alanta, İuoda, Upite, Linkava, Obelis, Barupe, Qinya (sol), İuosta, Kirşinas, Liude, Kruostas, Dotnuvel, Smilqa, Şuşve, Aluona, Striuna (sağ).
Kanallar
[redaktə | vikimətni redaktə et]Nevejis çayı kanallar ilə digər iki böyük çay ilə əlaqələnir. Levuo çayındakı daşqınları azaltmaq məqsədilə 1930-cu ildə Sanjili kanalı qazılmışdır. Bu çayları birləşdirmək üçün ilk layihə hələ 1797-ci ildə hazırlanmışdı. Təxminən 9 min il əvvəl Nevejis Levuo çayının qolu idi. Çaylar arasında yeni kanalın əsası kimi xidmət edə biləcək kiçik Sanjile çayı var idi. 19-cu əsrdə Neman deltası Almanlara aid olduğundan ticarətdə bir maneə vardı. Rusiya imperiyası Nemandan gəmiləri Riqanın limanına yönəltmək yollarını axtarırdı. Plan kifayət qədər vəsait tələb edirdi. Bu layihə 1914-cü ildə təkrar müzakirəyə çıxarılır və tikintiyə hazırlıq başlanılır. Ancaq Birinci Dünya müharibəsi işi yarımçıq qoyur. Levuo çayında daşqın zamanı 20 kənd su altında qalır. Bundan sonra 8 km uzunluğunda bir kanalın qazılmasına qərar verilir. 1961–63-cü illərdə Nevejisi Şventoji ilə birləşdirən 12 km uzunluğunda başqa bir kanal qazılır. Kavarskas yaxınlığında kanalı su ilə təmin etmək üçün nasos stansiyası qurulub.
Əhəmiyyəti
[redaktə | vikimətni redaktə et]Çay əsasən balıqçılıq əhəmiyyətlidir. Üstəlik çayın axdığı ərazi boyunca Kedayni və Panevejis şəhərləri yerləşir.
Maraqlı fakt
[redaktə | vikimətni redaktə et]Çayın şərəfinə Kedayni şəhərində olan basketbol klublarından biri "Nevejis" olaraq adlandırılmışdır.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ "КАВАЛЕРГАРДСКИЙ Её Величества Государыни Императрицы Марии Феодоровны полк | Военная поэзия". 2018-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-27.
