Nigerin daxili deltası
Nigerin daxili delta — Mali ərazisində, Niger çayının orta axarında yerləşən daxili delta. Bəzən Masina adı ilə tanınır.
Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Delta 425 uzunluğa və 87 km enə malikdir. Nigerin əsas qollarınfdan biri olan Bani çayının yatağında vaxtı ilə axarsız bir göl olmüşdür. Hazırda bu ərazidə yalnız yağıçlar mövsümündə göl əməllə gəlir. Bu sulu ərazidə çoxlu sayda canlıları müşahidə etmək mümkündür. Dörd ay müddətində(iyuldan oktyabra qədər) ddeltanın sahəsi 3,9 mın. km²-dən 20 min. km²[1] qədər artır.
Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]
Deltanın yerləşdiyi ərazidə Fulbe və Doqon xalqları yaşayır. Burada dənli bitkilər, çəltik əkilir. Ərazi həmdə mühün heyvandarlıq bölgəsidir. Üstəlik delta Mali əhalisinin balıq və su məhsullarına olan tələbatın böyük bir hissəsini özündə cəmlədirir.
Daxili deltanın yerləşdiyi ərazidə olan şəhərlər: Ke-Masina, Tombuktu, Ponti, Serave və Cenne.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nigerin daxili deltası qədimdə Afrika xalqları tərəfindən istifadə edilmişdir. XV əsrə qədər ərazi Mali imperiyasına məxsus olmuşdur. Sonradan bölgə Sonqay imperiyasının tərkibinə qatılmışdır. XIX əsrə qədər isə Massina dövlətinin tərkibinə daxil olmuşdur. Öklənin paytaxtı Hamdullahi 1820-ci ildə inşa edilmişdir. Bu paytaxt 1862-ci ildə Ticanii Ömər əl-Həca tərəfindən ələ keçirilmişdir. Bir müddət sonra bölgəni fransizlar işğal etmişdir. Region Mali dövlətinə 1960-cı ildə onun müstəqillik etməsindən sonra dövr edilmişdir.
Ekologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mövsümü bataqlıq və daxili deltanın gölü Ramsar konvensiyasıçərcivəsində qorunur. 1987-ci ildə qorunmaya üç obyekt salınmışdır:Xoro və Debo gölləri, Seri kompleksi. Qorunan ərazilərin ümümi sahəsi 1620 km²[2]-dir. Sahel bölgəyə yaxınlığı və bu ərazinin artması, üstəlik daxili deltada ilbəil yağıntının azalması Masinaüçün böyük təhlükədir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Inland Niger Delta, Mali : Image of the Day". 2011-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-11.
- ↑ "Inner Niger Delta flooded savanna (World Wildlife Fund)". 2008-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-11.