Noyori Ryoji 野依良治 ; 3 sentyabr, 1938)—Yapon kimyaçısı, Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (2010 ).
Noyori Ryoji 3 sentyabr , 1938 -ci ildə Yaponiyanın Kobe şəhərində doğulub. 1957 -ci ildə Kyoto Universitetinə daxil olub. 1961 -ci ildə universiteti tamamladıqdan sonra üzvü kimya ilə məşğul olmuşdu. 1967-ci ildə doğma universitetində doktorluq oxumuşdu.1967-ci ildə 29 yaşında professor kimi, Naqoya Universitetində dərs deməyə başlamışdı.Labaratoriyada elmi yaradıcılığını davam etdirmiş, əsasən üzvü kimya sahəsində axtarışlar aparmışdı[1] [2]
Noyori Ryoji 1969 -cu ildə Harvard Universitetinə dəvət olunmuşdu. 1970 -ci ildə təkrar Naqoya Universitetinə dönmüşdü.
Noyori Ryoji əsasən üzvü kimya sahəsində yazdığı məqalələr dünyaca məşhur elmi jurnalda dərc olunub.[3]
Amerika kimyaçısı Houles S.Vilyam (1917 ) və Yapon alimi Noyori Rioji (1938 ) Xiral quruluşlu üzvi maddələrin katalitik hidrogenləşdirilməsi, Amerika kimyaçısı Barri Şoples (1948 ) Xiral quruluşa malik digər maddələrin katalitik oksidləşdirilməsi sahəsində həyata keçirdikləri mühüm tədqiqat işlərinə görə 2001- ci ildə hər üç alimə Nobel mükafatı verilmişdir.[4]
Kimya sahəsində Nobel mükafatı laureatları
1901 - Yakob Vant-Hoff • 1902 - Emil Fişer • 1903 - Svante Arrenius • 1904 - Uilyam Ramzay • 1905 - Adolf fon Bayer • 1906 - Anri Muassan • 1907 - Eduard Buxner • 1908 - Ernest Rezerford • 1909 - Vilhelm Ostvald • 1910 - Otto Vallax • 1911 - Mariya Küri • 1912 - Viktor Qrinyar , Pol Sabatye • 1913 - Alfred Verner • 1914 - Teodor Riçards • 1915 - Rixard Vilştetter • 1916-17 verilməmişdir • 1918 - Fris Haber • 1919 verilməmişdir • 1920 - Valter Nernst • 1921 - Frederik Soddi • 1922 - Frensis Aston • 1923 - Frits Preql • 1924 verilməmişdir • 1925 - Rixard Ziqmondi • 1926 - Teodor Svedberq • 1927 - Henrix Viland • 1928 - Adolf Vindaus • 1929 - Artur Qarden , Hans fon Eyler-Helpin • 1930 - Hans Fişer • 1931 - Karl Boş , Fridrix Bergius • 1932 - İrvinq Lenqmür • 1933 verilməmişdir • 1934 - Harold Yuri • 1935 - Frederik Jolio-Küri , İren Jolio-Küri • 1936 - Peter Debay • 1937 - Uolter Xouors , Paul Karrer • 1938 - Rixard Kun • 1939 - Adolf Butenandt , Leopold Rujiçka • 1940-42 verilməmişdir • 1943 - Georq de Heveşi • 1944 - Otto Qan • 1945 - Artturi Virtanen • 1946 - Ceyms Samner , Con Nortrop , Uendell Stenli • 1947 - Robert Robinson • 1948 - Arne Tiselius • 1949 - Uilyam Ciok • 1950 - Otto Dils , Kurt Alder • 1951 - Edvin Makmillan , Qlenn Siborq • 1952 - Arçer Martin , Riçard Sinq • 1953 - German Ştaudinger • 1954 - Laynus Polinq • 1955 - Vinsent dü Vinyo • 1956 - Siril Hinşelvud , Nikolay Semyonov • 1957 - Aleksander Todd • 1958 - Frederik Senger • 1959 - Yaroslav Geyrovski • 1960 - Uillard Libbi • 1961 - Melvin Kalvin • 1962 - Maks Peruts , Con Kendrü • 1963 - Karl Tsiqler , Culio Natta • 1964 - Doroti Kroufut-Hojkin • 1965 - Robert Vudvord • 1966 - Robert Malliken • 1967 - Manfred Eygen , Ronald Norriş , Corc Porter • 1968 - Lars Onsager • 1969 - Derek Barton , Odd Hassel • 1970 - Luis Leluar • 1971 - Gerxard Hertsberq • 1972 - Kristian Anfinsen , Stanford Mur , Uilyam Stayn • 1973 - Ernst Fişer , Cefri Uilkinson • 1974 - Pol Flori • 1975 - Con Kornfort , Vladimir Preloq • 1976 - Uilyam Lipskomb • 1977 - İlya Priqojin • 1978 - Piter Mitçell • 1979 - Herbert Braun , Georq Vittiq • 1980 - Pol Berq , Uolter Gilbert , Frederik Senger • 1981 - Keniti Fukui , Roald Hofman • 1982 - Aaron Kluq • 1983 - Henri Taube • 1984 - Robert Merrifild • 1985 - Herbert Hauptman , Cerom Karle • 1986 - Dadli Herşbax , Yan Li , Con Polani • 1987 - Donald Kram , Jan Len , Çarlz Pedersen • 1988 - Yohann Dayzenhofer , Robert Huber , Xartmut Mixel • 1989 - Sidni Oltmen , Tomas Çek • 1990 - Elays Kori • 1991 - Riçard Ernst • 1992 - Rudolf Markus • 1993 - Keri Mullis , Maykl Smit • 1994 - Corc Olax • 1995 - Paul Krutsen , Mario Molina , Şervud Rouland • 1996 - Robert Kerl , Harold Kroto , Riçard Smell • 1997 - Pol Boyer , Con Uoker , Yens Skou • 1998 - Uolter Kon , Con Popl • 1999 - Əhməd Zevail • 2000 - Alan Higer , Alan Makdayarmid , Xideki Şırakava • 2001 - Uilyam Nouls , Ryori Noyori , Karl Şarpless • 2002 - Con Fenn , Koiçi Tanaka , Kurt Vütrix • 2003 - Piter Eyqr , Roderik Makkinnon • 2004 - Aaron Sixanover , Avram Herşko , İrvin Roz • 2005 - Robert Qrubbs , Riçard Şrok , İv Şoven • 2006 - Rocer Kornberq • 2007 - Gerxard Ertl • 2008 - Osama Simomura , Martin Çalfi , Rocer Tsien • 2009 - Venkatraman Ramakrişnan , Tomas Steys , Ada Yonat 2015- Əziz Sancar
Yaponiya
Kimya üzrə Nobel mükafatı (2010)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
