Otşəkilli gəndalaş
| Otşəkilli gəndalaş | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sambucus ebulus | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| Elmi adı | ||||||||||||||||
| Sambucus ebulus | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Otşəkilli gəndalaş (lat. Sambucus ebulus)[1] — gəndalaş cinsinə aid bitki növü.[2]
Hündürlüyü 70–200 (250) sm, gövdəsi düzduran, sadə və ya budaqlanan, şırımlı olan çoxillik ot bitkisidir. Yalançı zoğları yarpaqşəkilli, neştərvari və mişarvaridir. Xoşagəlməyən iyi vardır.
Yarpaq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yarpaqları saplaq üzərindədir, 6–9 (11) ədəd yarpaqcıqdan; yarpaqcıqlar neştərvari və ya xətvari-neştərvaridir, sivriləşmişdir, qaidə hissəsi köndələndir, kənarları mişarvaridir, çılpaq və ya alt tərəfdən tükcüklüdür.
Çiçək[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləri təpə hissədə yerləşən iri qalxanvari-süpürgə yastı çiçək qrupunda toplanmış, üç əsas çox şaxəli budaqları vardır. Tac ağ rəngdə, üst tərəfdən bəzən, çəhrayıtəhərdir.
Meyvə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvələri şarşəkilli, qara rəndədir, 3 (4) çəyirdəklidir və diametri 3–4 mm-dir.
Çiçəkləməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İyun-Avqust
Meyvə verməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
(İyul) Avqust-Oktyabr
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın bütün rayonlarında. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.
Yaşayış mühiti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meşəli rayonların kəsilmiş meşələrində, meşə ətrafında, açıq yerlərdə, yarğanlarda, çay və balaca arx boyunca, bağlarda və bostanlarda rast gəlinir. Cəngəlliklər əmələ gətirir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvələri çaxırın boyanmasında, yetişmiş meyvələrindən mürəkkəb hazırlanmasında istifadə olunur. Tibbdə tətbiq edilir.
Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Sambucus paucijuga Steven [1848]
- Sambucus humilis Mill. [1768]
- Sambucus deborensis Kosanin
- Sambucus herbacea Stokes [1812]
- Ebulum humile Garcke[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Sinónimos en Tela Botánica Arxivləşdirilib 2013-10-24 at the Wayback Machine
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Eldar Şükürov. İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı, Bakı 2016