Papa İoanna

Papa İoanna
Roma Papası
855 – 858
Şəxsi məlumatlar
Doğum yeri	Mayns, Mayns kurfürstlüyü, Müqəddəs Roma imperiyası
Vəfat tarixi	850-ci illər
Vəfat yeri	Roma, Papa dövləti
Fəaliyyəti	xristian din xadimi[d], ruhani[d]
Dini	katolisizm
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Papa İoanna (lat. Ioanna Papissa, Ioannes Anglicus; Mayns – 850-ci illər, Roma) — orta əsrlərin əfsanəvi şəxsiyyəti, iki il Papa kimi hökm sürdüyü iddia edilən qadın.

Onun hekayəsi ilk dəfə 13-cü əsrdə salnamələrdə çıxıb və sonradan bütün Avropaya yayılıb. Tarixçilər tərəfindən papalıqla ziddiyyət təşkil edən Fransız müvəqqəti hakimiyyəti tərəfindən canlandırılmış orta əsr mifi və ya əfsanəsi hesab edilir.

Həyatı

Katolik kilsəsini əsrlərdir narahat edən hekayənin baş qəhrəmanı Yohan 9-cu əsrdə almaniyada yaşayan dindar bir ailənin yanında övladlıq olaraq böyüyən bir ingilis qızıydı. Yaxınları onu "Gilberta" yaxud "Jutta" deyə də çağırırdılar. Olduqca ağıllı bir qız olan Yohan qadın olmasının özünə mənfi yaratdığını düşünər və 12 yaşına gələndə kişi paltarları geyməyə və oğlan uşağı kimi davranmağa başlayır. Daha sonrakı illərdə Yohan Xristian missionerlərə qoşulmuş və onlarla birlikdə getdiyi Afinada din və fəlsəfə öyrənmişdi. Zamanla ilahiyyat mövzusunda dövrün bütün xristian mənbələrinə və şifahi ifadələrinə vaqif olmuşdu, amma Afinalı xristianların gözündə əhəmiyyət qazanan saqqal saxlama adəti onu bu şəhərdən ayrılıb saqqalın taraş edildiyi Romaya getməyə vadar etdi. Romada özünü Con Anglicus adı ilə kişi kimi tanıdan Yohan "Benedictine" Monastırına girər və bilgisi ilə qısa müddət keşiş və kardinallardan ibarət geniş bir çevrəyə sahib olar. Hamı onu dövrün ən gözdə din alimləri arasında qəbul edirdi. Buna görə də Papa IV. Leonun səhhəti pozulmağa başlayanda kardinallar papalığa ən layiq insan kimi onun adını deməyə başlayırlar. 853-cü ildə Papa Leon ölüncə yerinə kilsə kənarından bir nəfər olmasına baxmayaraq, Yohan seçilir və VIII Con adı ilə vəzifəyə başlar. Papa Yohan 2 il 5 ay 4 gün boyunca Papalıq taxtında əyləşmişdir.ohan öldüyü yerdə də basdırılmış üzərinə "Petre, Pater Patrum Papisse Prodito Partum" ("Ata, Papaların Papası, Qadın Papanın uşağ doğma xəyanəti") yazılan mərmər qoyular və mərmərin yanına bir ana ilə uşağını göstərən heykəl tikilər. Əsrlərlə qalan mərmər və heykəl Yohandan geriyə iz qalmasın deyə 16-cı əsrin sonunda Papa V Piyusun əmri ilə qırılar və Yohanın adı Papalar sırasından silinər. İndinin özündə Ənənəvi ayinlər zamanı Romada gəzərkən daima bu nöqtədən geri dönərlər, bu hadisəyə bəslənən nifrətdən irəli gəlir.

Ölümü

Başlıqlarda hər şey normal idi. Yohan rahiblərdən biri ilə münasibətdə oldu və vəziyyət dəyişdi. Qısa bir müddət sonra hamilə qalan Yohan hamiləliyini geniş geyimlərinin altında gizlədərək uşağını gizlin dünyaya gətirib, onu kilsənin tərk edilmiş uşaqlarından biri kimi böyüdəcəyini düşünürdü. Ancaq 855-ci ildə Əziz Petrus kilsəsinin ətrafında izdiham içində olan bir tədbir zamanı sancıları başlar və uşağını orda da dünyaya gətirər və bununla da qadın olduğu ortaya çıxar. Bəzi mənbələrə görə uşağı və özü elə ordaca sinirli kütlə tərəfindən parçalanaraq öldürülmüş, bəzilərinə görə isə atlara bağlanaraq Roma küçələrində sürünülmüşdür. Latınca bir söz olan Papa "ata" mənasını verir. Bu söz eyni zamanda IV əsrdən bəri Katolik Xristianların dini liderinə təyin edilən addır.

Ədəbiyyat

• Clement Wood, The Woman Who Was Pope, Wm. Faro, Inc., NYC 1931
• Arturo Ortega Blake, Joanna Kobieta która zostala Papiezem", Edit. Philip Wilson, 2006. Published in Warszawa, ISBN 83-7236-208-4.
• Alain Boureau, The Myth of Pope Joan, University Of Chicago Press, 2000. Published in Paris as La Papesse Jeanne. The standard account among historians.
• Lawrence Durrell, The Curious History of Pope Joan. London: Derek Verschoyle, 1954. Freely translated from the Greek Papissa Joanna, 1886, by Emmanuel Rhoides.
• Peter Stanford, The She-Pope. A Quest for the truth behind the Mystery of Pope Joan, Heineman, London 1998 ISBN 0-434-02458-9. Published in the US as The Legend of Pope Joan: In Search of the Truth, Henry Holt & Company, 1999. A popularized journalistic account.
• 'Top 5 Myths About the Papacy' [1] Arxivləşdirilib 2009-05-04 at the Wayback Machine

Xarici keçidlər

• Catholic Encyclopedia: Pope Joan Arxivləşdirilib 2017-12-23 at the Wayback Machine
• The Female Pope: The Mystery of Pope Joan by Rosemary and Darroll Pardoe Arxivləşdirilib 2012-10-10 at the Wayback Machine
• ABC Prime time Looking for Pope Joan
• Article from The Straight Dope Arxivləşdirilib 2009-01-05 at the Wayback Machine
• MacGregor Historic Games Arxivləşdirilib 2021-01-25 at the Wayback Machine makes their own version of the Victorian Pope Joan card game.
• Sedes Stercorari explanation Sedes Stercoraria was to check male 'intactness' not gender.
• [2] Arxivləşdirilib 2012-02-26 at the Wayback Machine by Dennis Barton gives timeline esp. of stories appearance in written histories.