Parlaq kledoxeta
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Parlaq kledoxeta (Cladochaeta candidissima) — Cladochaeta candidissima IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c; B1ab(i, iii, iv). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.[1][2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi çoxsaylı sıx yarpaqlı, aşağı hissədən sərilən, 15-40 sm hündürlükdədir. Yarpaqları bir qədər ətlidir, oturaq, uzunsovdur. Səbəti tərs –konsşəkilli, 7-10 mm uzunluğunda, sıx qalxanda toplanmışdır. Çiçəkləri sarıdır. Örtüyü kirəmitşəkilli, kənarları zarlı, sarımtıl, parlaq, təpə hissədən kütdür. Toxumları 2 mm uzunluğunda, ensiz uzunsov, qəhvəyi, çılpaqdır.[3]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləməsi iyun-avqust, meyvəverəsi iyul-sentyabr aylarına təsadüf edir. Arandan subalp qurşağına qədər çay kənarlarında və dənizsahili qumluqlarda rast gəlinir. Dərman bitkisidir.[4][5]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Qafqazın bütün rayonları (Quba rayonu – Cek kəndindən Xınalıq istiqamətinə, Xınalıq çayının yatağı boyu), Samur-Dəvəçi ovalığı, Qobustan, Abşeron.[4]
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Antropogen amillər və sel daşqınları populyasiyanın azalmasını sürətləndirir.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əhali tərəfindən mal-qara ilə kortəbii otarılma, tapdalanma və dərman bitkisi kimi istifadə olunması, əsasən selbasar çay yataqlarında yayılması.
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qournması üçün tədbirlər aparılmır, yeni yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, toxum bankında saxlanılması, bərpasını təmin etmək, yeni yayılma yerlərinin axtarılması tələb olunur.