Pirallahı adası

Pirallahı adası
Ümumi məlumatlar
Sahəsi	17,56 km²
Hündür nöqtəsi	8 ± 1 m
Əhalisi	15.900 nəfər (2012-ci il)
Yerləşməsi
40°28′23″ şm. e. 50°19′48″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Pirallahı
Arxipelaq	Abşeron arxipelaqı
Akvatoriya	Xəzər dənizi
Pirallahı adası
Abşeron arxipelaqı Pirallahı Pirallahı adası

Pirallahı — Xəzər dənizində, Abşeron körfəzinin eyni adlı Abşeron arxipelaqına aid ada. Azərbaycana məxsus ən iri adadır. Sahəsi 17,56 km², uzunluğu 12 km, eni 0,2 km-dən 4 km-ə qədərdir.

Etimalogiyası

Adanı atəşpərəstliklə əlaqələndirirlər. İslam dininin gəlməsilə adanın adı Pirallahı olaraq formalaşır. Ruslar adaya (bojya svyatinya) sonradan Svyatov forması almışdır. 1936-cı ildə ada inqilabçı F.A.Sergeyevin gizli partiya ləqəbinin şərəfinə "Artyom adası" adlandırılır.1990-cı ildə rəsmən köhnə adı bərpa edilib.

Tarixi

Neftə olan ehtiyac nəzərə alınaraq Pirallahına SSRİ tərəfindən maraq daha da artır. 1939-cu ildə Azərneftyağ Sənaye Nazirliyi tərəfindən Moskva şəhərində "Damba" tipli körpü tikilməsi üçün layihə təsdiq edilmişdir. Adanı sahilə birləşdirən körpünün tikintisi 1941-ci ildə başlanılıb. 1944-cu ildə başa catdırılır. Bununla da faktiki olaraq, Pirallahı adası yarımadaya çevrilmişdir. Abşeron körfəzi isə iki hissəyə bölünmüşdür. Bir müddət sonra isə damba üzəri ilə adaya dəmir yolu çəkilmişdir. Azərbaycan dəmiryolları Artyom adası stansiyası 13 may 1953-cü ildə istifadəyə verilmişdir. 2012-ci ildə Pirallahını Abşeron yarımadası ilə birləşdirən yeni körpünün tikintisi ilə əlaqədar, elektrik qatarlarının hərəkəti dayandırılmış və dəmir yol xətti sökülərək ləğv edilmişdir. Pirallahı körpüsünün açılışı 2017-ci ilin 11 mayında baş tutmuşdur. Körpünün inşası ilə gəmilər boğazdan sərbəst şəkildə keçmə imkanı əldə etmişlər. 2012-ilin dekabrın 21-də adada yerləşən qəsəbə eyni adlı inzibati rayonun mərkəzinə çevrilir.

Coğrafiyasi və iqlimi

Əsasən qum və gilli suxurlar üstünlük təşkil edir. Quru suptropik iqlimə malikdir. Əsas etibari ilə Xəzri küləyi hakimdir. Adanın qərb sahillərini Simali və Cənubi Abşeron körfəzləri yuyur. Adadan cənubda Qu adası, cənub-şərqdə isə Böyük Tava və Tava altı adaları yerləşir.

Ehtiyyatları

Əsas ehtiyatları neftdir.

Mənbə

• Böyük Sovet Ensiklopediyası
• Weather reports for Pirallahı Island
• Səyahət