Polşalı III Vladislav
| Polşalı III Vladislav | |
|---|---|
 | |
  | |
| 25 iyul 1434 – 10 noyabr 1444 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1424[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 noyabr 1444[1][2] (20 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | hərbi toqquşma[2] |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | monarx |
| Atası | Yaqaylo[3][2] |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Polşalı III Vladislav (31 oktyabr 1424[1], Krakov – 10 noyabr 1444[1][2], Varna[2]) – həmçinin Varna Ladislavı kimi tanınan, 1434-cü ildən etibarən Polşa kralı və Litva Böyük Knyazlığının Ali Hersoqu, 1440-cı ildən ömrünün sonuna qədər isə Macarıstan və Xorvatiya kralı olmuşdur. O, II Vladislav Yaqaylo (Yoqaila) və litvalı zadəgan Sofiya Halşanskayanın ən böyük oğlu idi.
Vladislav 1434-cü ildə, hələ on yaşına çatmamış, atasının varisi olmuşdu və buna görə də yetkinlik yaşına çatana qədər idarəetmə üçün yararsız hesab edilirdi. Vladislav taxta çıxana qədər Kardinal Zbiqnev Oleşnitski regent kimi fəaliyyət göstərdi və müvəqqəti provisores şurası kralın adından hakimiyyəti icra etdi. Lakin Vladislavın taxta qanuni varisliyi Kiçik Polşa zadəganları tərəfindən mübahisə mövzusuna çevrilmişdi, çünki onlar Piyast sülaləsindən olan V Mazoviyalı Simovitin namizədliyini dəstəkləyirdilər.
Tacqoymadan sonra III Melştinli Spıtko, Oleşnitskini, şuranı və Katolik Kilsəsini kralın azyaşlı olmasından istifadə edərək hakimiyyəti ələ keçirməkdə günahlandırdı. Çex husitlərinə rəğbət bəsləyən Spıtko 1439-cu ildə Qrotniki döyüşündə öldürüldü və bununla da qarşıdurma sona çatdı.
Vladislav həmçinin 1431-ci ildə atasının hakimiyyəti dövründə başlayan Polşa – Tevton müharibəsinin təsirləri ilə üzləşirdi. Tevton cəngavərləri 1434-cü ildə, Vladislavın taxta çıxmasından qısa müddət sonra, Şvitriqaylanı və Livoniya Ordenini dəstəkləyərək Polşa və Litvalı Ziqizmund Kestutaitisə qarşı hərbi mübarizəyə başladılar.
Buna cavab olaraq, kral və Polşa Krallıq Şurası sərhəd bölgələrini möhkəmləndirərək vətəndaş müharibəsi içində olan Litvaya ordu göndərərək müharibə səylərini yenidən gücləndirdilər. Nəticədə, Şvitriqayla, livonlar və onların müttəfiqləri Vilkomij döyüşündə məğlub oldular. Vladislav isə 1435-ci ilin dekabrında Tevton Dövlətinə Brest-Kuyav sülhünü imzalamağa məcbur etdi ki, bu da Şərqi-Mərkəzi Avropada Tevtonların təsirini xeyli azaltdı.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Wladyslaw III Warnenczyk // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Мякотин В. А. Владислав III Варненчик, король польский (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1892. Т. VIа. С. 661.
- ↑ Lundy D. R. Wladislaw III Jagiellon, King of Poland // The Peerage (ing.).