Qırışıqmeyvəli itburnu
| Qırışıqmeyvəli itburnu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Qırışıqmeyvəli itburnu |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Qırışıqmeyvəli itburnu (lat. Rosa rugosa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rusiyanın qərbində, Çində, Yaponiyada və Koreyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 0,8-6 m-dək olan, düzdayanan, qalın budaqlı, əlverişli şəraitdə sıx, keçilməz budaqlar əmələ gətirən koldur. Qoca budaqları oduncaqlaşmış, qonur və çılpaq, cavan zoğları açıq yaşıl və sıx tükcüklüdür. Yarpaq yerləşməsi növbəli, saplaqdır. Yalançı zoğları enli, saplaqla bitişmiş, ucu biz, üstü çılpaq, alt tərəfi ağ tükcüklüdür. Xırda yarpaqları yeddi, bəzən beş və ya doqquz, yumru ellipsvaridən uzunsov ellipsvariyədək, uzunluğu 2,5-3 sm, eni 1,5-2 sm, üstü qırışlı, parlaq, alt tərəfi tükcüklü, boz keçəli, kənarları dişlidir. İyun-iyulda çiçəkləyir, əlverişli şəraitdə yenidən sentyabr-oktyabrda çiçəkləyə bilər. Çiçəkləri tək və ya iki-üç, iri, diametri 6-7 sm-dən, uzunluğu 1,5-2 sm olan çiçək saplağında, vəziçiçəklərlə örtülmüş, çiçək altlıqları yumurtavari, ucu bizdir. Çiçək zoğları iynələrlə örtülmüşdür. Kasayarpaqları beş, yumurtavari-lansetvari və ya xətvari-lansetvari, açıq yaşıldan qırmızı-yaşıl rəngədək, uzunluğu 2,5-3 sm, alt tərəfi tükcüklüdür. Ləçəkləri beş cüt və ya yarımçıqləçəkli, tünd çəhrayı, ağ əks-yumurtavari, ucu oyuqludur. Sütuncuqların başı iri, təxminən oturaq, ağ keçəlidir. Meyvələri hamar-şarşəkilli, ətli, əvvəlcə açıq yaşıl, sonradan parlaq narıncı və ya qırmızı rənglidir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qumlu, gilli torpaqlarda, dəniz kənarı ərazilərdə və qayalıqlarda bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvələrində təxminən 3% C vitamini vardır.