Qırmızı ağcaqayın
Qırmızı ağcaqayın | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Qırmızı ağcaqayın |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Qırmızı ağcaqayın (lat. Acer rubrum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinə aid bitki növü.
Arealı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Vətəni Şimali Amerikadır. Cənubi Avropada və Yaxın Şərqdə mədəni əkin şəraitində becərilir.
Botaniki xarakteristikası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Hündürlüyü 15–18 m-ə çatan, enli, yumru və möhkəm çətirli ağacdır. Yarpaqları üzbəüzdür, 5–7 ədəddir, ucu biz, uzunluğu 8–14 sm-dir. Yarpaqlarının rəngi qırmızıdır, yayda yaşıl, payızda isə sarı rəng alır. Maydan iyuna qədər çiçəkləyir. Açıq sarı rəngli çiçəkləri süpürgə çiçək qrupuna yığılmışdır. Meyvələri uzunluğu 3 sm-dən 5 sm-ə qədər olan qanadcıqlardır. Tоxumlarla, kök zoğları ilə çoхalır.
Ekologiyası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Soyuğa davamlı, işıqsevən, quru, məhsuldar torpaqlarda yaxşı bitən, yarımkölgəyə dözən bitkidir. Əhəngli, turşulu torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Respublikanın bir çox rayonlarında təbii və mədəni şəraitdə rast gəlinir.
İstifadəsi
[redaktə | vikimətni redaktə et]Gözəl dekorativ bitkidir, şose ətrafı ərazilərin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadəsi məqsədyönlüdür.
Sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Acer rubrum var. eurubrum Pax
- Acer rubrum subsp. normale Wesm.
- Rufacer rubrum (L.) Small
Heterotipik sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Acer carolinianum Walter
- Acer coccineum F.Michx.
- Acer drummondii Hook. & Arn. ex Nutt.
- Acer fulgens Dippel
- Acer glaucum Marshall
- Acer hypoleucum K.Koch
- Acer microphyllum Pax
- Acer rubrum f. breviramusculum Vict.
- Acer rubrum subsp. carolinianum (Walter) W.Stone
- Acer rubrum f. clausum (Pax) Schwer.
- Acer rubrum var. clausum Pax
- Acer rubrum var. coccineum Aiton
- Acer rubrum var. columnare Rehder
- Acer rubrum f. columnare (Rehder) Schwer.
- Acer rubrum var. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Sarg.
- Acer rubrum f. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Schwer.
- Acer rubrum subsp. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) A.E.Murray
- Acer rubrum f. globosum (Rehder) C.K.Schneid.
- Acer rubrum var. globosum Rehder
- Acer rubrum var. intermedium Lodd. ex Loudon
- Acer rubrum var. latifolium Schwer.
- Acer rubrum subsp. microphyllum Wesm.
- Acer rubrum f. microphyllum (Wesm.) Schwer.
- Acer rubrum f. pallidiflorum (K.Koch ex Pax) Fernald
- Acer rubrum var. pallidiflorum K.Koch ex Pax
- Acer rubrum var. pallidum Aiton
- Acer rubrum f. palmatum Schwer.
- Acer rubrum f. pendulum (Van Houtte) Schwer.
- Acer rubrum var. pendulum Lavallée
- Acer rubrum f. rotundata Sarg.
- Acer rubrum var. rubrocarpum Detmers
- Acer rubrum var. sanguineum (Spach) Pax
- Acer rubrum f. sanguineum (Spach) Lavallée
- Acer rubrum f. schlesingeri Sarg. ex Schwer.
- Acer rubrum subsp. semiorbiculatum (Pax) Wesm.
- Acer rubrum f. semiorbiculatum (Pax) Schwer.
- Acer rubrum var. stenocarpum Ashe
- Acer rubrum subsp. tomentosum (Du Tour) Pax
- Acer rubrum var. tomentosum (Du Tour) Tausch
- Acer rubrum f. tomentosum (Du Tour) Voss
- Acer rubrum var. tridens Alph.Wood
- Acer rubrum f. tridens (Alph.Wood) B.Boivin
- Acer rubrum var. trilobum Torr. & A.Gray ex K.Koch
- Acer rubrum var. virginianum Tausch
- Acer rubrum f. viride (Detmers) A.E.Murray
- Acer rubrum var. viride Detmers
- Acer rubrum f. wagneri K.Koch
- Acer sanguineum Spach
- Acer semiorbiculatum Pax
- Acer splendens Dippel in Handb. Laubholzk. 2: 435 (1892)
- Acer stenocarpum Britton
- Acer tomentosum Du Tour
- Acer wagneri Wesm.
- Rufacer carolinianum (Walter) Small
- Rufacer drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Small
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1055.