Məzmuna keç

Qırmızı ağcaqayın

Vikipediya, azad ensiklopediya
Qırmızı ağcaqayın
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Qırmızı ağcaqayın (lat. Acer rubrum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinə aid bitki növü.

Vətəni Şimali Amerikadır. Cənubi Avropada və Yaxın Şərqdə mədəni əkin şəraitində becərilir.

Botaniki xarakteristikası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Hündürlüyü 15–18 m-ə çatan, enli, yumru və möhkəm çətirli ağacdır. Yarpaqları üzbəüzdür, 5–7 ədəddir, ucu biz, uzunluğu 8–14 sm-dir. Yarpaqlarının rəngi qırmızıdır, yayda yaşıl, payızda isə sarı rəng alır. Maydan iyuna qədər çiçəkləyir. Açıq sarı rəngli çiçəkləri süpürgə çiçək qrupuna yığılmışdır. Meyvələri uzunluğu 3 sm-dən 5 sm-ə qədər olan qanadcıqlardır. Tоxumlarla, kök zoğları ilə çoхalır.

Soyuğa davamlı, işıqsevən, quru, məhsuldar torpaqlarda yaxşı bitən, yarımkölgəyə dözən bitkidir. Əhəngli, turşulu torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.

Azərbaycanda yayılması

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Respublikanın bir çox rayonlarında təbii və mədəni şəraitdə rast gəlinir.

Gözəl dekorativ bitkidir, şose ətrafı ərazilərin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadəsi məqsədyönlüdür.

Homotipik sinonimləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Acer rubrum var. eurubrum Pax
  • Acer rubrum subsp. normale Wesm.
  • Rufacer rubrum (L.) Small

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Acer carolinianum Walter
  • Acer coccineum F.Michx.
  • Acer drummondii Hook. & Arn. ex Nutt.
  • Acer fulgens Dippel
  • Acer glaucum Marshall
  • Acer hypoleucum K.Koch
  • Acer microphyllum Pax
  • Acer rubrum f. breviramusculum Vict.
  • Acer rubrum subsp. carolinianum (Walter) W.Stone
  • Acer rubrum f. clausum (Pax) Schwer.
  • Acer rubrum var. clausum Pax
  • Acer rubrum var. coccineum Aiton
  • Acer rubrum var. columnare Rehder
  • Acer rubrum f. columnare (Rehder) Schwer.
  • Acer rubrum var. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Sarg.
  • Acer rubrum f. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Schwer.
  • Acer rubrum subsp. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) A.E.Murray
  • Acer rubrum f. globosum (Rehder) C.K.Schneid.
  • Acer rubrum var. globosum Rehder
  • Acer rubrum var. intermedium Lodd. ex Loudon
  • Acer rubrum var. latifolium Schwer.
  • Acer rubrum subsp. microphyllum Wesm.
  • Acer rubrum f. microphyllum (Wesm.) Schwer.
  • Acer rubrum f. pallidiflorum (K.Koch ex Pax) Fernald
  • Acer rubrum var. pallidiflorum K.Koch ex Pax
  • Acer rubrum var. pallidum Aiton
  • Acer rubrum f. palmatum Schwer.
  • Acer rubrum f. pendulum (Van Houtte) Schwer.
  • Acer rubrum var. pendulum Lavallée
  • Acer rubrum f. rotundata Sarg.
  • Acer rubrum var. rubrocarpum Detmers
  • Acer rubrum var. sanguineum (Spach) Pax
  • Acer rubrum f. sanguineum (Spach) Lavallée
  • Acer rubrum f. schlesingeri Sarg. ex Schwer.
  • Acer rubrum subsp. semiorbiculatum (Pax) Wesm.
  • Acer rubrum f. semiorbiculatum (Pax) Schwer.
  • Acer rubrum var. stenocarpum Ashe
  • Acer rubrum subsp. tomentosum (Du Tour) Pax
  • Acer rubrum var. tomentosum (Du Tour) Tausch
  • Acer rubrum f. tomentosum (Du Tour) Voss
  • Acer rubrum var. tridens Alph.Wood
  • Acer rubrum f. tridens (Alph.Wood) B.Boivin
  • Acer rubrum var. trilobum Torr. & A.Gray ex K.Koch
  • Acer rubrum var. virginianum Tausch
  • Acer rubrum f. viride (Detmers) A.E.Murray
  • Acer rubrum var. viride Detmers
  • Acer rubrum f. wagneri K.Koch
  • Acer sanguineum Spach
  • Acer semiorbiculatum Pax
  • Acer splendens Dippel in Handb. Laubholzk. 2: 435 (1892)
  • Acer stenocarpum Britton
  • Acer tomentosum Du Tour
  • Acer wagneri Wesm.
  • Rufacer carolinianum (Walter) Small
  • Rufacer drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Small
  1. Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1055.