Qırmızı ağcaqayın

Qırmızı ağcaqayın
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvidlər Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sabunağacıkimilər Yarımfəsilə: Hippocastanoideae Cins: Ağcaqayın Növ: Qırmızı ağcaqayın
Beynəlxalq elmi adı
Acer rubrum L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   28728 NCBI   45314 EOL   582246

Qırmızı ağcaqayın (lat. Acer rubrum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Vətəni Şimali Amerikadır. Cənubi Avropada və Yaxın Şərqdə mədəni əkin şəraitində becərilir.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 15–18 m-ə çatan, enli, yumru və möhkəm çətirli ağacdır. Yarpaqları üzbəüzdür, 5–7 ədəddir, ucu biz, uzunluğu 8–14 sm-dir. Yarpaqlarının rəngi qırmızıdır, yayda yaşıl, payızda isə sarı rəng alır. Maydan iyuna qədər çiçəkləyir. Açıq sarı rəngli çiçəkləri süpürgə çiçək qrupuna yığılmışdır. Meyvələri uzunluğu 3 sm-dən 5 sm-ə qədər olan qanadcıqlardır. Tоxumlarla, kök zoğları ilə çoхalır.

Ekologiyası

Soyuğa davamlı, işıqsevən, quru, məhsuldar torpaqlarda yaxşı bitən, yarımkölgəyə dözən bitkidir. Əhəngli, turşulu torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.

Azərbaycanda yayılması

Respublikanın bir çox rayonlarında təbii və mədəni şəraitdə rast gəlinir.

İstifadəsi

Gözəl dekorativ bitkidir, şose ətrafı ərazilərin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadəsi məqsədyönlüdür.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Acer rubrum var. eurubrum Pax
• Acer rubrum subsp. normale Wesm.
• Rufacer rubrum (L.) Small

Heterotipik sinonimləri

• Acer carolinianum Walter
• Acer coccineum F.Michx.
• Acer drummondii Hook. & Arn. ex Nutt.
• Acer fulgens Dippel
• Acer glaucum Marshall
• Acer hypoleucum K.Koch
• Acer microphyllum Pax
• Acer rubrum f. breviramusculum Vict.
• Acer rubrum subsp. carolinianum (Walter) W.Stone
• Acer rubrum f. clausum (Pax) Schwer.
• Acer rubrum var. clausum Pax
• Acer rubrum var. coccineum Aiton
• Acer rubrum var. columnare Rehder
• Acer rubrum f. columnare (Rehder) Schwer.
• Acer rubrum var. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Sarg.
• Acer rubrum f. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Schwer.
• Acer rubrum subsp. drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) A.E.Murray
• Acer rubrum f. globosum (Rehder) C.K.Schneid.
• Acer rubrum var. globosum Rehder
• Acer rubrum var. intermedium Lodd. ex Loudon
• Acer rubrum var. latifolium Schwer.
• Acer rubrum subsp. microphyllum Wesm.
• Acer rubrum f. microphyllum (Wesm.) Schwer.
• Acer rubrum f. pallidiflorum (K.Koch ex Pax) Fernald
• Acer rubrum var. pallidiflorum K.Koch ex Pax
• Acer rubrum var. pallidum Aiton
• Acer rubrum f. palmatum Schwer.
• Acer rubrum f. pendulum (Van Houtte) Schwer.
• Acer rubrum var. pendulum Lavallée
• Acer rubrum f. rotundata Sarg.
• Acer rubrum var. rubrocarpum Detmers
• Acer rubrum var. sanguineum (Spach) Pax
• Acer rubrum f. sanguineum (Spach) Lavallée
• Acer rubrum f. schlesingeri Sarg. ex Schwer.
• Acer rubrum subsp. semiorbiculatum (Pax) Wesm.
• Acer rubrum f. semiorbiculatum (Pax) Schwer.
• Acer rubrum var. stenocarpum Ashe
• Acer rubrum subsp. tomentosum (Du Tour) Pax
• Acer rubrum var. tomentosum (Du Tour) Tausch
• Acer rubrum f. tomentosum (Du Tour) Voss
• Acer rubrum var. tridens Alph.Wood
• Acer rubrum f. tridens (Alph.Wood) B.Boivin
• Acer rubrum var. trilobum Torr. & A.Gray ex K.Koch
• Acer rubrum var. virginianum Tausch
• Acer rubrum f. viride (Detmers) A.E.Murray
• Acer rubrum var. viride Detmers
• Acer rubrum f. wagneri K.Koch
• Acer sanguineum Spach
• Acer semiorbiculatum Pax
• Acer splendens Dippel in Handb. Laubholzk. 2: 435 (1892)
• Acer stenocarpum Britton
• Acer tomentosum Du Tour
• Acer wagneri Wesm.
• Rufacer carolinianum (Walter) Small
• Rufacer drummondii (Hook. & Arn. ex Nutt.) Small