Qızılağacyarpaq iqra
| Qızılağacyarpaq iqra | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Amelanchier alnifolia | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Amelanchier alnifolia (Nutt.) Nutt. ex M.Roem. | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Qızılağacyarpaq iqra (lat. Amelanchier alnifolia) — gülçiçəyikimilər fəsiləsinin irqa cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Amerikada təbii halda yayılmışdır. 1800-cü ildən mədəni florada rast gəlinir. XIX əsrdə Avropada İngiltərədə geniş becərilir.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 10 m-ə çatan, yarpağı tökülən kol və ya çox böyük olmayan ağacdır. Yarpaqları yumurtavari və ya dairəvi 2-5 sm uzunluğunda, 1-4,5 sm enindədir. Meyvəsi 0,5-2 sm uzunluğundadır. Çiçəkləri ağ, 2-3 sm diametrində, 3-20 ədəd olmaqla yazın əvvəlində çiçəkləyir. Çiçəkləməsi 7-12 gün davam edir. Meyvəsi alma formalı, bənövşəyi, 5-15 mm diametrində, yayın əvvəlində yetişir. Toxumu qəhvəyi rəngli, 2-3 ədəd 4-5 mm uzunluğunda, 3 mm enində oval hamardır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əsasən çay qırağlarında rütubətli qayalıqlarda, meşələrdə işıqlı kölgəli ərazilərdə enliyarpaq meşələrdə bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Respublikamızda parklarda, bağlarda bəzək bitkisi kimi mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşıllaşdırmada tək qrup əkinlərində dekorativ bitki kimi istifadə edilir.
Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov (botanik) "Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018. http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
- Azərbaycanın ağac və kolları. Bakı: Azərb.SSR EA-nın nəşriyyatı, 1964, 220 s.
- Əsgərov A.M. Azərbaycanın ali bitkiləri.Azərbaycanın florasının konspekti II cild. Bakı: Elm, 2006,283 s.
- Talıbov T.H.,İbrahimov Ə.Ş.Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. Naxçıvan:Əcəmi,2008,350s.
- Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1939, т.1.401с.
- Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1962 т.6.378с.
- Дерувья и кустарники СССР.М.Л.: АН СССР, 1960 Т.5.543с.
- "Abşeronun ağac və kolları".Bakı: "Elm və təhsil", 2010.
- "Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018.