Qızılqaz

	?Qızılqaz
Elmi təsnifat
Aləmi:	Heyvanlar
Yarımaləm:	Eumetazoylar
Bölmə:	İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:	Sonağızlılar
Tip:	Xordalılar
Yarımtip:	Onurğalılar
Sinif:	Quşlar
Dəstə:	Qızılqazkimilər; (Phoenicopteriformes (Fürbringer, 1888))
Fəsilə:	Qızılqazlar; (Phoenicopteridae (Linnaeus, 1758))
Cins:	Qızılqaz
Latınca adı
	Phoenicopterus (Linnaeus, 1758)
Növləri
	And qızılqazı (P. andinus); Qırmızı qızılqaz (P. ruber); Kiçik qızılqaz (P. minor); Adi qızılqaz (P. roseus); Ceyms qızılqazı (P. jamesi); Çili qızılqazı (P. chilensis)
ÜTMX	174975
MBMM	9216
HE	92524

Qızılqaz (lat. Phoenicopterus) - qızılqazlar fəsiləsinə aid quş cinsi.

Növləri[redaktə]

Nadir, sayı azalmaqda olan, qışlayan və köçəri növdür. Xəzərdə və bütün iri daxili su hövzələrində qışlayır. Ən stabil qışlama yerləri – Böyük Qızılağac körfəzi, Abşeron yarımadasının Şıx sahilləri, Dəvəçi limanı, Şirvan qoruğu, Kürün deltasından cənubda, Ağgöl, Sarısu və Kür-Araz düzənliyinin digər iri gölləri.

Dəniz körfəzlərinin açıq dayaz sahillərində, plankton və bentosla zəngin göllərdə yaşayır.

Çoxalması[redaktə]

Nadir hallar istisna olmaqla Azərbaycanda yuvalamır. 1955-ci ildə 13 cüt Salyan rayonunda Ağ-çala gölündə yuvalayıb. 1982-ci ildə Qızılağac körfəzində kütləvi yuvalaması müşahidə edilmişdir.

Sayı[redaktə]

Azərbaycanda qışlayan qızıl qazların sayı XX əsr ərzində 10 dəfə düşmüşdür. Məsələn, Qızılağac körfəzində 1933-1934-cü illərdə qış mövsümündə 20 mindən artıq, 1956-cı ilin dekabrında – 5 min, 1957-ci ilin fevralında güclü şaxtalardan sonra – 400-ə kimi, 1976-1977-ci illərdə – 200, 1979-cu ilin yanvarında – 200, 1982-ci ildə – 150, 1993-cü ildə – 800, 1994-cü ildə – 2800 quş müşahidə olunmuşdur.

Sayının dəyişilməsinin əsas səbəbi, yəqin ki Xəzərin səviyyəsinin dəyişilməsi ilə bağlıdır. 1978-ci ildən başlayaraq Xəzərin səviyyəsinin qalxması ilə əlaqədar qızıl qazların toplanma yerləri vaxtaşırı olaraq dəyişilir, yeni yerlər əmələ gəlir, köhnələri isə su altında qaldığı üçün qışlamağa yararsız olur.