Si Sya

Vikipediya, azad ensiklopediya
(Qərbi Hsia sülaləsi səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
dağılıb
Si Sya
白高大夏國
 
 
1038 — 1227

Dilləri Çin dili
Rəsmi dilləri Tanqut dili, Çin dili
Dövlət dini rəsmi dini olmayıb
Ərazisi 800000 km2
Əhalisi 3000000
İdarəetmə forması Monarxiya
Sülalə Qərbi Hsia
Dövlət başçıları
İlk imperator
 • 1038 - 1048 Li Yuanhao
Son imperator
 • 1226 - 1227 Li Hsian
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çin tarixi
Çin tarixi
Mədəniyyət • Din • Fəlsəfə • Mifologiyası
Dao • Daosizm • Leqizm • Tao Te Çinq • Konfutsiçilik • Kon Fu Dzı • Lao-tszı • Moizm • Mo-tszı • İn və Yan • Li • 36 stratagem • Citkundo • Kunq-fu • Tay çi çuan  • Uşu • Vin Çun • Dim Mak • Şaolin
Üç hökmdar və beş imperator
Sya sülaləsi
Şan sülaləsi
Çjou sülaləsi
Şərqi Çjou Yaz-Payız
Döyüşən çarlıqlar
Sin sülaləsi
Çu sülaləsi — qarışıq dövr
Han sülaləsi
Qərbi Han
Sin sülaləsi, Van Man
Şərqi Han
Üç çarlıq
Vey
Şu U
Qərbi Çzin
16 barbar Şərqi Çzin
Cənub və Şimal sülalələri
Suy sülaləsi
Tan sülaləsi
Çin Respublikası

Qərbi Hsia Sülaləsi, Qərbi Xia sülaləsi (Çincə: 西夏; pinyin: Xī Xià) və ya Tanqut İmperiyası — 1032–1227-ci illər arasında indiki şimal-qərb Çinin Qansu, ŞanşiNinqşa bölgərinin olduğu yerlərdə mövcud olmuş dövlət və eyniadlı sülalə.

Si Sya
大白高國
𗴂𗹭𘜶𗴲𗂧
𗴂𗹭𗂧𘜶
Banisi Li Çiçjen
Sonuncu hökmdar Li Moju
Hazırkı rəhbər yoxdur
Əsası qoyulub 963
Soyun kəsilməsi 1227
Milliyyət Monqol
Titullar
İmperator
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hökmdarları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qərbi Hsia sülaləsi 明朝 (1038–1227)
Doğum adı Şəxsi adı Həyat illəri İdarə etdiyi illər Olümündən sonra məbəd adı[1]
Toba Veili Li Yuanhao 1003–1048 1038–1048 Cinqzonq
Toba Lanqçuo Li Lanqçuo 1047–1067 1048–1067 Yizonq
Toba Binqçanq Li Binqçanq 1060–1086 1067–1086 Hizonq
Toba Kyanşun Li Kyanşun 1084–1139 1086–1139 Çonqzonq
Toba Renhsiao Li Renhsiao 1124–1193 1139–1193 Renzonq
Toba Çunyu Li Çunyu 1177–1206 1193–1206 Huanqzonq
Toba Ankan Li Ankan 1170–1212 1206–1211 Hsianqzonq
Toba Çunhsui Li Çunhsui 1163–1226 1211–1223 Şenzonq
Toba Diyuanq Li Diyuanq 1181–1226 1266 Hsianzonq
Toba Hsian Li Hsian ?—1227 1266–1227 Moju

Li Yuanhao[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əslən Şahzadə Toba Çiçinin nəslindən gəlirdi. Sonq ordusunda general olduqdan sonra o 1038-ci ildə 500.000 nəfərlik özünə sadiq ordusu ilə dövlətə üsyan edərək öz dövlətini qurdu. 1044-cü ildə Sonq imperatoru ilə sülh bağladı. 10 il sonra oğlu tərəfindən öldürüldü.

Li Lanqçuo[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir yaşında taxta çıxsa da əsl hakimiyyəti 1061-ci ildə əlinə aldı. 6 il sonra qəflətən öldü.

Li Binqçanq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Altı yaşında taxta çıxsa da heç vaxt anasının qəyyumluğundan qurtula bilmədi və 26 yaşında öldü.

Li Kyanşun[redaktə | mənbəni redaktə et]

Üç yaşında taxta çıxdı. O babalarının siyasətinə əks çıxaraq çinliləşməyin tərəfini tuturdu.

Li Renhsiao[redaktə | mənbəni redaktə et]

On altı yaşında taxta çıxdı. Məktəblər qurdu və öz əyanları imtahanla seçdi. 1170-ci ildə özünə qarşı sui-qəsd planının üstünü açanda generallarını edam etdirdi və orduya güvənməməyə başladı. Onun hakimiyyəti ən güclü dönəmdir.

Li Çunyu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Onun dövründə çöküş başladı. Rüşvət baş alıb getməyə başladı. Çingiz xanın ard-arda qazandığı qələbələr əmisi oğlunun onu devirməsi ilə başa çatdı.

Li Ankan[redaktə | mənbəni redaktə et]

Li Çunyu'nu devirən Ankan, qonşu ölkələrlə sülhü pozdu və müharibəyə başladı. Bərbad siyasətdən təngə gələn əhali, qardaşı oğlunun başçılığı ilə üsyan qaldırıb onu devirdi.

Li Çunhsui[redaktə | mənbəni redaktə et]

Üsyan ilə hakimiyyətə gəlsə də özündən əvvəlki imperatorun siyasətini davam etdirməsi dövlətin çöküşünü sürətləndirdi.

Li Diyuanq[redaktə | mənbəni redaktə et]

O özündən əvvəlki imperatordan fərqli olaraq sülh siyasəti güdsə də elə həmin il də öldürüldü.

Li Hsian[redaktə | mənbəni redaktə et]

Monqol işğalına qarşı müqavimət göstərsə də zəlzələ nəticəsində şəhərin divarları uçdu və monqollar tərəfindən edam edildi.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Olümündən sonra adları və məbəd adları müxtəlif sülalələrdən imperatorlar tərəfindən mənimsənilirdi, adətən adın başlanğıcında sülalənin adı şəklində ön şəkilçidən istifadə edirlər. Məsələn, Xun adında imperatoru, həmçinin Min Tay-szu adlandırırlar.