Qaldırılmış yumruq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Qara rənglə rənglənmiş bir qaldırılmış yumruq simvolu

Qaldırılmış yumruq və ya sıxılmış yumruq həmrəylik və dəstək simvolu kimi istifadə olunur. Həmçinin də ittifaq, güc, itaətsizlik və ya müqaviməti ifadə etmək üçün salam kimi də istifadə olunur.[1]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

İspaniya vətəndaş müharibəsi (1930-cu illər) əsnasında təxliyə edilən uşaqlardan bəziləri Respublikaçıların salamını verir. Respublikaçılar qaldırılmış sağ yumruq göstərirdilər, Millətçilər isə öz növbələrində Roma salamı verirdilər[2]

1917-ci ildə Dünya Sənaye İşçiləri (IWW) tərəfindən qaldırılmış sağ yumruq loqo kimi istifadə edilmişdir. Bununla belə, 1936-1939-cu illərdə baş verən İspaniya vətəndaş müharibəsi zamanı respublikaçı qruplar tərəfindən salamlama simvolu kimi istifadə edilmiş və “Xalq Cəbhəsi salamı” və ya “antifaşist salamı” kimi tanınaraq populyarlıq qazanmışdır. Sağ yumruq salamı daha sonralar bütünlükdə Avropa miqyasında solçular və antifaşistlər arasında yayılmışdır.[3]

Qrafik simvol 1948-ci ildə Meksikada inqilabi sosial mübarizələri inkişaf etdirmək üçün incəsənətdən bir vasitə kimi istifadə edən mətbəə olan Taller de Gráfica Popular tərəfindən populyarlaşdırılmışdır. Rəssam və fəal Frank Cieciorkanın Tələbə Qeyri-zorakı Koordinasiya Komitəsi üçün sadələşdirilmiş versiya hazırladıqdan sonra onun istifadəsi ABŞ-da 1960-cı illərdə yayılmışdır.[4] Bu versiya daha sonralar Tələbələr tərəfindən Demokratik Cəmiyyət və Qara Güc hərəkatı üçün istifadə edilmişdir.[5][6][7]

Qaldırılmış sağ yumruq La Luttenin davam etdiyi 1968-ci ilin may üsyanı zamanı hazırlanmış təbliğat afişalarında müntəzəm formada istifadə olunmuş, sıxılmış yumruğun başında bir fabrik bacası təsvir edilmişdir.

Qaleriya[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "Every Movement Needs a Symbol: Enter The Wisconsin Fist of Solidarity". Time. 22 fevral 2011. 24 fevral 2011 tarixində arxivləşdirilib.
  2. Calleja, Eduardo Gonzále. The symbolism of violence during the Second Republic in Spain, 1931–1936 // Ealham, Chris; Richards, Michael (redaktorlar ). The Splintering of Spain. 2005. 23–44. doi:10.1017/CBO9780511497025.005. ISBN 978-0-511-49702-5. 2022-08-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-03. The Roman salute characteristic of Italian fascism was first adopted by the PNE and the JONS, later spreading to the Falange and other extreme right groups, before it became the official salute in Franco's Spain. The JAP salute, which consisted of stretching the right arm horizontally to touch the left shoulder enjoyed only relatively little acceptance. The gesture of the raised right fist, so widespread among left-wing workers' groups, gave rise to more regimented variations, such as the salute with the fist on one's temple, characteristic of the German Rotfront, which was adopted by the republican Popular Army.
  3. "Mexican posters on social and educational themes". docspopuli.org. 5 May 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2017.
  4. Patton, Phil. "Not Your Grandparent's Clenched Fist". American Institute of Graphic Arts. 10 January 2006. 9 September 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 July 2018.
  5. Hird, Alison. "France May 68: the art of revolution". rfi.fr. 4 April 2018. 5 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 July 2018.
  6. Considine, Liam. "Screen Politics: Pop Art and the Atelier Populaire". Tate Papers (24). Autumn 2015. ISSN 1753-9854. 7 July 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 July 2018.
  7. Rubin, Alissa J. "Printing a Revolution: The Posters of Paris '68". NYTimes.com. 4 May 2018. 4 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 May 2018.