Qarapaça
Jump to navigation
Jump to search
| Qarapaça | |
 Qarapaça | |
| Elmi təsnifatı | |
| Adı | Qarapaça |
| Tip | Xordalılar (Chordata) |
| Sinif | Məməlilər (Mammalia) |
| Dəstə | Cütdırnaqlılar (Artiodactyla) |
| Fəsilə | Boşbuynuzlular(Bovidae) |
| Cins | Rupicapra |
| Elmi dildə adı | |
| {{{Elmi dildə adı}}} | |
Qarapaça, köpgər (lat. Rupicapra rupicapra) ,(Artiodactyla) dəstəsindən bir məməli növü.
- Status. Sayı azdır. Növün arealı kiçilmişdir.
- Yayılması. Hazırda Azərbaycanda qarapaça Böyük Qafqazın cənub və şərq yamaclarında, İsmayıllı, İlisu və Zaqatala qoruqlarında yayılmışdır. Kiçik Qafqazda artıq bu heyvanlara təsadüf edilmir.
Yaşayış yeri. Qarapaçalar dağlıq-meşəlik heyvanı olub, dəniz səviyyəsindən 1000 m-dən 3000 m-ə qədər hündürlüyü olan meşəli, qayalı dağlarda yaşayırlar.
- Sayı. Ümumi sayı 600-800 fərd təşkil edir.
- Çoxalması. Qarapaçalar 3 yaşında cinsi yetişkənliyə çatırlar. Cütləşmə noyabrın ortalarından dekabrın əvvəllərinə qədər davam edir. Erkəklər öz ətrafına 3-7 dişi toplayır. Boğazlıq dövrü altı aya qədərdir. Aprelin axırlarından mayın sonuna qədər 1, bəzən 2 bala verirlər.
- Rəqibi, düşməni, xəstəliyi. Əsas qida rəqibləri – ev heyvanları və vəhşi dırnaqlı heyvanlardır, düşməni – vaşaq, canavar və ayıdır.
- Sayının dəyişilmə səbəbləri. Azərbaycanda qarapaçanın sayının dəyişilməsinin əsas səbəbi bilavasitə insanlar tərəfindən ovlanması və onların yaşayış yerinin yay otlaqlarına çevrilməsidir.
- Qorunması üçün zəruri tədbirlər. Növün yayıldığı əraziləri qoruq elan etmək. Bilavasitə təkcə heyvanları deyil, həm də yaşayış yerlərini mühafizə etmək, biotexniki tədbirlər keçirmək, qanunsuz ova qarşı mübarizəni gücləndirmək.
Növləri[redaktə | əsas redaktə]
- Rupicapra rupicapra:
- R. r. tatrica : Slovakiya ,Polşa
- R. r. balcanica : Albaniya, Bosniya və Herseqovina, Bolqarıstan, Xorvatiya, şimali Yunanıstan, Makedoniya Respublikası , Serbiya, Monteneqro və Sloveniya
- R. r. carpatica : Rumıniya
- R. r. cartusiana : Fransa
- R. r. rupicapra : Avstriya ,Fransa, Almaniya, İtaliya, İsveçrə, Slovakiya
- R. r. asiatica : Türkiyə
- R. r. caucasica: Azərbaycan, Gürcüstan, Rusiya
- R. r. ornata : İtaliya
