Qazaxıstan–Avropa İttifaqı münasibətləri
| Qazaxıstan–Avropa İttifaqı münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
Qazaxıstan–Avropa İttifaqı münasibətləri — Qazaxıstan Respublikası ilə Avropa İttifaqı arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.
Tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq haqqında anlaşma[redaktə | mənbəni redaktə et]
İki tərəfli əlaqələr tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq haqqında anlaşma 1994-cü ildə[1] imzalanmışdır. Qazaxıstanla Avropa İttifaqının üzvü olan ölkələrlə imzalanmış bu anlaşma 2016-cı ilin martında parlamentdə radifikasiya olunmuşdur[2]. Qazaxıstan Avropa İttifaqının Mərkəzi Asiya regionunda yeni əməkdaşlıq strategiyasının tərkib hissəsidir[3].
Əməkdaşlıq haqqında məsləhətləşmə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Məsləhətləşmələr hər il Qazaxıstan və Avropa İttifaqı arasında iki tərəfli tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq haqqında anlaşmanın təmin edilməsini təşkil edən bir qurumdur[4]. Tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq qurunu və Qazaxıstan nümayəndələri bir çox məsələlərdə qarşılıqlı məsləhətləşmələr aparırlar. Bu məsləhətləşmələrin əsas qayəsi siyasi, iqtisadi, məhkəmə islahatları, hüququn aliliyi prinsipləri, ticarət və iqtisadi əlaqələrin inkişafı, regionda davamlığın və stabilliyin təminatıdır[5].
4 oktyabr 2016-cı ildə keçirilmiş 15-ci sesiyada qurum iki tərəfli tərəfdaşlıq və əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsini təsdiq etdir[6].
Ticarət[redaktə | mənbəni redaktə et]
2002-ci ildən etibarən Aİ Qazaxıstanın əsas ticarət partnyorlarından birinə çevrilmişdir. Qısa müddət ərzində ixracatın 40% Aİ ilə bağlı idi. 2007-ci ildə Qazaxıstan neft və qazının 80% Aİ ölkələrinə ixrac edilirdi. Qazaxıstan ilə Aİ arasında bir illik mal dövrüyəsi 13,35 mld avro və xidmətlər isə 1,52 mld avrodur. Aİ-nin Qazaxıstana ixrac etdiyi mallar 6,04 milyard avro və xidmətlər isə 1,92 milyard avro təşkil edib. 2006-cı ildə Qazaxıstana yatırılan 7,3 milyard dolların yarısı Aİ ölkələrindən gəlmışdır.
Aİ Qazaxıstanın ən iri ticarət partnyorlarından biridir[7]. 2013-ci ildə ikitərəfli ticarət dövrüyəsi $53,4 mld, 2014-cü ili birinci rüvündı isə $28,4 mld avropa olmuşdur. Qazaxıstan yatırılan investisiyandan 100 mld avrosu Aİ ölkələrinə aiddir.
Qazaxıstan Avropa İttifaqı ölkələrinə əsasən enejiqaşıyıcılar, Aİ isə maşın, nəqliyyat avadanlıqları, kimya sənayesi məhsulları[8] ixrac edir.
Əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazaxıstan ilə imzalanmış tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq sazişi 1999-cu ildə qüvvəyə minmişdir. Bu sənəd Aİ ilə Qazaxıstan arasında ikitərəfli əlaqələrin hüquqi əsasını təşkil etmişdir. 2006-cı ilin noyabrında Aİ ilə Qazaxıstan arasında enerji əməkdaşlığı üzrə Anlaşma Memorandumu imzalandı. Bu sənəd isə əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün əsas yaradıb[9].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "EU-Kazakhstan relations - Factsheet". europa.eu. European Union. 28 December 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2016.
- ↑ "Kazakh parliament ratifies accord on broadening partnership with EU". Interfax. 2021-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "EU - Kazakhstan". European Council Newsroom. 2016-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "Kazakhstan's Deepening Ties with Europe". CACI Analyst. 2014-11-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "EU-Kazakhstan: first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement". New Europe. European Council. 2016-10-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "EU-Kazakhstan: first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement". www.consilium.europa.eu. 2016-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ Nazarbayev, Nursultan. "The Next Chapter in Kazakhstan-EU Relations. Bolstering development and trade through a new partnership agreement". Wall Street Journal. 2014-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "EU-Kazakhstan bilateral trade and economic relations". European Commission. 2013-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.
- ↑ "Kazakh president discusses co-operation expansion with Commission". 2021-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-25.