Qazaxıstanda intihar
Qazaxıstanda intihar — ölkədə qeyri-təbii ölümün ümumi səbəbi və uzun müddətli bir sosial problemdir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2011-ci il hesabatına görə, dünyada hər il intihar səbəbindən ölənlərin sayının 3.23% -i Qazaxıstana aiddir. [1] Yeniyetmə və gənc yaşlıların intiharı ölkədə böyük bir problemdir. [2] Qazaxıstanda bütün ölümlərin 12,2% -ni intihar təşkil edir.
Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazaxıstandakı Psixoanalistlər Assosiasiyasının prezidenti Anna Kudiyarova deyir ki, əksər hallarda kişilər özünü asaraq öldürürlər. Qadınlarda, dərman həbləri apteklərdə mövcud olduğu üçün ilk növbədə gəlir. Silahlı intihar hərbçilər və polislər arasında geniş yayılmışdır [1]. Tez-tez orduda intihar səbəbi təhlükəlidir.
Statistika[redaktə | mənbəni redaktə et]
15 yaşdan 19 yaşa qədər qızlar arasında ölkədə qeydə alınan intiharların sayı ən yüksəkdir və oğlanlar üçün bu, Rusiyadan sonra ikinci ən yüksəkdir. UNİCEF-in 2009-cu il hesabatında 1999-2008-ci illər arasında ölkə gəncləri arasında intihar hadisələrinin sayının 23% artdığı göstərilir. [2]
Ölkənin təhsil nazirliyinin uşaq müdafiəsi komitəsinin rəhbəri Raisa Sherin sözlərinə görə, gənc yaşda olan insanlar arasında bu qədər yüksək intihar nisbətində bir sıra amillər var: [2]
- Məktəb zorakılığı
- Dəyərlərin olmaması və ya itməsi
- Sosial davranış normalarının aşağı düşməsi
- Özgəninkiləşdirmə
| Yaş qruplarına görə intiharların sayı, Qazaxıstan, 2008 və 2015-ci illərin müqayisəsi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yaş (il) | 5-14 | 15-24 | 25-34 | 35-54 | 55-74 | 75+ | Bütün |
| 2008 | 85 | 896 | 1012 | 1395 | 476 | 133 | 4009 |
| 2015 | 43 | 439 | 711 | 1137 | 428 | 114 | 2872 |
| Dəyişiklik | -49.4% | -51.0% | -29.7% | -18.5% | -10.1% | -14.3% | -28.4% |
| Yaş qrupuna və cinsə görə intiharların sayı. Qazaxıstan, 2008 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yaş (il) | 5–14 | 15–24 | 25–34 | 35–44 | 45–54 | 55–64 | 65–74 | 75+ | All |
| Kişi | 66 | 657 | 860 | 656 | 522 | 240 | 143 | 86 | 3241 |
| Qadın | 19 | 239 | 152 | 120 | 97 | 52 | 41 | 47 | 768 |
| Cəmi | 85 | 896 | 1012 | 776 | 619 | 292 | 184 | 133 | 4009 |
Gənclərin intiharı[redaktə | mənbəni redaktə et]
UNİCEF və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, Qazaxıstanda dünyada 15-19 yaş arası insanlar arasında ən yüksək intihar səviyyəsi var.[5]Qazaxıstan yeniyetmə oğlanlar arasında intihara görə dünyada 2-ci, yeniyetmə qızlar üçün intihar halları arasında 1-ci yerdədir.
1700 yeniyetmənin olduğu Qazaxıstanın beş şəhərində aparılan UNICEF araşdırmasına görə, sosial problemlər, ailə problemləri və dəstəyin olmaması yeniyetmələrin intiharının əsas səbəblərindən biri idi. Tədqiqata görə, qazaxıstanlı valideynlər övladları ilə gündə cəmi 20 dəqiqə 'keyfiyyətli vaxt' keçirirlər.[6]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 "Suicide rate". 12 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 November 2012.
- ↑ 1 2 3 "Kazakhstan: Concerns Over Adolescent Suicides". UNHCR. 28 April 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 November 2012.
- ↑ "Kazakhstan Suicides by age group 2015" (PDF). 2018-01-27 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-04.
- ↑ 1 2 "Suicide rates (per 100,000), by gender, Kazakhstan, 1981-2008" (PDF). World Health Organization. 27 October 2013 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 November 2012.
- ↑ "Kazakhstan and Turkey show highest suicide rates among 15-19 y.o. youth". Tengrinews.kz (ingilis). 2014-09-28. 2021-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-03.
- ↑ "Alarming proportions of child and youth suicide in Kazakhstan". Tengrinews.kz (ingilis). 2014-09-28. 2021-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-01.