Qesner tülpanı

Qesner tülpanı
Qesner tülpanı
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Zanbaqçiçəklilər Fəsilə: Zanbaqkimilər Yarımfəsilə: Lilioideae Triba: Lilieae Cins: Dağlaləsi ???: Qesner tülpanı
Beynəlxalq elmi adı
	Tulipa gesneriana L., 1753;
ITIS	43105
NCBI	13306
EOL	1082877

Qesner tülpanı ^[2](lat. Tulipa gesneriana L.), Bağça dağlaləsi və ya Jesner dağlaləsi- zanbaqkimilər fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu. “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU C2a(ii). Nadir növdür.^[3]

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı yumurtaşəkilli, uzunsov, qonur rəngli qınla örtülüdür. Gövdə və çiçək saplağı qısadır. Yarpaqları 3 ədəd, enli neştərşəkilli, yaşılımtıl-göydür. Çiçəkyanlığı parlaq qırmızı, qaidəsində sarı ləkələr var; ləkələr sarı və ya qırmızı ləkəli sarıdır. Ləçəklər uzunsov-yumurtaşəkilli küt və təpə hissəsi örtüklüdür.

Bioloji, еkoloji və fitosеnoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə iyun, mеyvə əmələgətirmə iyul ayına təsadüf edir. Soğanaqla və toxumla çoxalır. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında, dağ bozqırlarında, otlu yamaclarda, daşlı-çınqıllı, qayalı yerlərdə yayılmışdır. Mezoksеrofitdir^[4]. Geofit bəzək bitkidir.^[5]

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naxçıvanın dağlıq rayonları (Ordubad rayonu, Nus-nus kəndi ərazisi) .

Sayı və tеndеnsiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii ehtiyatı azdır. Əhali tərəfindən intensiv toplanması gələcəkdə azalma təhlükəsini ehtimal etməyə əsas verir.^[6]

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Antropogеn, ekoloji və zoogen amillər.

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 306.
↑ "Tulipa gesneriana - L." 2021-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-25.
↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
↑ Talıbov T. H., 2008
↑ İbadlı O. V., 2004; İbadlı O.V., 2002
↑ Naxçıvan MR Qırmızı kitabi 2010

Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[_1e6bd69b5f10b20d-1] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 306.

[2] "Tulipa gesneriana - L." 2021-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-25.

[3] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[4] Talıbov T. H., 2008

[5] İbadlı O. V., 2004; İbadlı O.V., 2002

[6] Naxçıvan MR Qırmızı kitabi 2010

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]