Qutluq Bilgə Kül xaqan
| Qutluq Bilgə Kül xaqan | |
|---|---|
| 骨咄禄毗伽阙可汗 | |
| 744 – 747 | |
| Sonrakı | Bayan Çur xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ordu-Balıq |
| Atası | Huşu |
| Uşaqları |
Bayan Çur xaqan Tun Bağa Tarxan |
Qutluq Bilgə Kül xaqan (Çincə:骨咄禄毗伽阙可汗) — Uyğur xaqanlığının qurucusudur. 744-747-ci illər arasında hökmdarlıq etmişdir[1].
İlk illəri və hakimiyyətə gəlməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Atası Huşunun (Çincə:护输) ölümündən sonra Uyğur qəbilələrinin başçılığına keçən və Qutluq Boyla titulu ilə hakimiyyətə gəlmişdi. Bilgə xaqanın ölümündən sonra Göytürklər arasında müharibə başladı və Basmıllar, Uyğurlar və Qarluqların müttəfiqliyi ilə başlayan mübarizə son Göytürk xaqanı Azmış xaqanın devrilməsi ilə nəticələndi. Azmış Xaqanın başı Çinə göndərildi.
Hakimiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qutluq Bilgə Kül xaqan Doqquz Oğuz qəbilələrinin başçısı idi. Doqquz Oğuzun Yağlakar qəbiləsindən olan xaqan digər qəbilələri öz təbəəsi hesab edirdi. Ordu-Balıq şəhərini paytaxt elan etmişdi. Yerinə vəliəhd kimi oğlu Tay Bilgə Tutuğu təyin edib vəfat etmişdir.
Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tay Bilgə Tutuq - vəliəhd, 747-ci ildə Bayan Çur tərəfindən öldürüldü[2]
- Bayan Çur xaqan
- Tun Bağa Tarxan
Birləşdirdiyi qəbilələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
Doqquz Oğuz qəbilələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Uturkar
- Turlamvür
- Bokasıkır
- Avuçak
- Kərsər
- Xoqorsuv
- Yabtukar
- Ayavir
- Yağlakar sülaləsi
Tele qəbilələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Buqu
- Hun
- Bayirku
- Tonqra
- Sige
- Kibir
Qarluq qəbilələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Bulaq
- Çigil
- Taşğıl
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Mackerras, Colin (1990), "Chapter 12 - The Uighurs", in Sinor, Denis, The Cambridge History of Early Inner Asia, Cambridge University Press, pp. 317–342, ISBN 0 521 2,4304 1
- ↑ Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç - Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, səh. 24, 1997
| SƏLƏF - |
|
Qutluq Bilgə Kül xaqan 744-747 |
|
XƏLƏF Bayan Çur xaqan |