Rüriklər sülaləsinin emblemi
Rüriklər sülaləsinin emblemi — Kiyev Rus knyazları tərəfindən müəyyən əşyaların sahibliyini göstərmək üçün istifadə edilən ailə emblemi. Rüriklər sülaləsinin markalarında, möhürlərində, sikkələrində təsvir edilmişdir. Zadəganların heraldik gerblərindən fərqli olaraq, Rüriklər sülaləsinin emblemləri bütün ailəyə və ya qəbiləyə aid deyildi, lakin şəxsi idi. Hər şahzadənin öz emblemi var idi. Onlardan biri Ukrayna gerbinin əsas elementi olan tridentdir.
Yazılı mənbələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kiyev Rus knyazlarının ailə emblemləri haqqında ilk məlumat X əsrin ortalarına təsadüf edir. İbn Miskəveyh 943–944-cü illərdə slavyanların Bərdəyə yürüşündən bəhs edərkən qeyd etmişdir ki, ruslar götürdükləri əsirlərin üzərilərində möhürlü bir gil parçası şəklində öz işarələrini buraxırdılar. Möhürdə hansı işarənin təsvir edildiyi məlum deyil. Tarixçilərə görə, bunun o illərdə hökmranlıq edən I İqorun gerbi olması mümkündür. Bu rusların İqorun döyüşçülərinin bir hissəsi olub-olmaması da məlum deyil, çünki qədim rus salnamələri Bərdəyə basqın barədə məlumat vermir.
Yazılı mənbələrdə knyazlıq emblemlərinin təsviri verilmir. Kiyev Rus knyazlarının "gerbləri"nin təsvirləri o dövrə aid, indiki dövrə qədər salamat qalmış sikkə və möhürlərindən məlumdur.[2]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Спасский, 1962, 19 с.
- ↑ Рыбаков Б. А. Знаки собственности в княжеском хозяйстве Киевской Руси X–XII вв., с. 230.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Болсуновскій К. В. Родовой знакъ Рюриковичей, великихъ князей кіевскихъ. Геральдическое изслѣдованіе, предназначенное къ чтенію на XIV Археологическомъ Съѣздѣ в г. Черниговѣ. Кіевъ, Типо-литографія С. В. Кульженко, 1908. — 8 с.: ил.
- Шахматов А. А. Повесть временных лет, т. I, Петроград, 1916.
- Якубовский А. Ю. Ибн-Мискавейх о походе русов в Бердаа в 943–944 гг. — "Византийский временник". Ленинград, 1926, т. XXIV.
- Русская Правда по спискам Академическому, Карамзинскому и Троицкому. Под ред. проф. Б. Д. Грекова. Москва — Ленинград, 1934.
- Рыбаков Б. А. Знаки собственности в княжеском хозяйстве Киевской Руси X–XII вв. "Советская Археология" № 6, 1940.
- Янин В. Л. Княжеские знаки суздальских Рюриковичей. — КСИИМК, 1956, вып. 62.
- Рапов О. М. Знаки Рюриковичей и символ сокола. Советская археология 1968, вып. 3 стр 62
- Спасский И. Г. Русская монетная система. Место и значение русской монетной системы в мировом денежном хозяйстве. Л. 1962.
- Янин В. Л. Актовые печати Древней Руси X–XV вв., т. 1–2. — Москва, 1970.
- Молчанов А. А. Знаки Рюриковичей: итоги и проблемы изучения // Древнейшие государства Восточной Европы. 2005 год. Рюриковичи и Российская государственность. — М., 2008. — С. 250–270.
- Белецкий С. В. Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет. — СПб.: Вита Нова, 2012. — 512 с. — С. 431–506.
- Мусин А. Е. Двузубец Рюриковичей: начало и конец легенды // Stratum plus. Археология и культурная антропология. 2020. — № 6. — С. 263–275.