Rəqəmsal humanitar elmlər

Rəqəmsal humanitar elmlər və ya digital humanitar elmlər^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] — informasiya texnologiyaları və kompüterdən istifadə yolu ilə humanitar fənlərin ümumi zəminində yaranmış elmi fəaliyyət sahəsidir. Bu sahə həm rəqəmsal resursların humanitar elmlərdəki tədqiqatlar zamanı sistemli istifadəsini dəstəkləyir, həm də bu təcrübələri və onların təsirlərini təhlil edərək öyrənir.^[6]^[7] Rəqəmsal humanitar elmlər elmi tədqiqatların, nəşrlərin və tədrisin əməkdaşlıq, fənlərarası və kompüterdən istifadəli–hesablama xarakterli olduğu bir sahədir.^[8] Bu sahə çap mənbələrinin artıq yeni biliklərin istehsal olunması və yayılması üçün əsas vasitə olmadığını dərk edərək humanitar elmlərə rəqəmsal alətlər və üsullar təklif edir.

Bu elm sahəsi yeni tətbiqlərin və texnikaların istehsal edilməsi ilə yeni bir növ öyrənmə və tədqiqat imkanları təqdim edir. Bütün bunları edərkən, eyni zamanda da bu dəyişikliklərin mədəni irsə və rəqəmsal mədəniyyətə olan təsirini də tədqiq edərək öyrənir.^[7] Məhz buna görə də onun ən fərqləndirici xüsusiyyəti humanitar elmlərlə rəqəmsallıq arasında yaratdığı ikitərəfli əlaqədir.

Bəzi metodlar

Məqsədlər

Rəqəmsal humanitar elmlər sahəsində aparılan tədqiqatlar mədəni irsin rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə mühafizə edilib saxlanılmasını təmin edir. Bundan əlavə, bu tədqiqatlar ilkin materialın kompüter proqramları vasitəsilə bərpasına, həmçinin məlumatların təhlili, strukturlaşdırılması və onlara çıxış üsullarının təkmilləşdirilməsinə yönəlmişdir. Nəticələr isə humanitar elmlərin öyrənilməsi prosesində yeni sualların irəli sürülməsinə və yeni yanaşmaların tətbiq edilməsinə imkan yaradır.

İstinadlar

↑ UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Dünya Belleğinde Türkiye Çalıştayı. (2013, 18 Mart). Dijitalleştirme ve Dijital İnsani Bilimler Çalışma Grubu Raporu. https://www.unesco.org.tr/Pages/490/106/UNESCO%20Türkiye%20Millî%20Komisyonu%20Dünya%20Belleği’nde%20Türkiye%20Çalıştayı%20Dünya%20Belleği%20Türkiye%20Ulusal%20Listesi%20 Arxivləşdirilib 2021-12-09 at the Wayback Machine
↑ Akça, S. (2017). Digital insanî bilimler yaklaşımıyla kültür varlıklarının görünürlüğünün ve kullanımının artırılması: Türkiye için kavramsal bir model önerisi (Increasing the visibility and usage of cultural heritage objects with the digital humanities approach: A proposal of a conceptual model for Turkey). Doctoral dissertation, Hacettepe University, Ankara.http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/akça.pdf Arxivləşdirilib 2021-12-02 at the Wayback Machine
↑ Akça, S. (2018). Dijital insanî bilimler: Yeni bir yaklaşım. Türk Kütüphaneciliği (Turkish Librarianship), 32(3), 193-207. doi: 10.24146/tkd.2018.37
↑ Öztemiz, S. ve Özel, N. (2020). Dijital insani bilimler araçları üzerine bir değerlendirme. DTCF Dergisi, 60(1),390-414.
↑ Yalçın, H. (2018). Dijital insanî bilimler ve bilgi hizmetleri. Bilgi Dünyası, 19(2), 183-201. doi: 10.15612/BD.2018.699
↑ "Intro to Digital Humanities: Introduction". UCLA Center for Digital Humanities. sentyabr 2013. 29 sentyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 dekabr 2016.
↑ ¹ ² "Quantifying Digital Humanities" (PDF). UCL Centre for Digital Humanities. Dekabr 2011. 31 yanvar 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 26 dekabr 2016.
↑ Arxivlənmiş surət (PDF). ISBN 9780262312097. 26 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 6 may 2020.

Ədəbiyyat siyahısı

Антопольский А. Б., Бонч-Осмоловская А. А., Бородкин Леонид Иосифович, Володин Андрей Юрьевич, Гагарина Д. А., Гришин Е. С., Кижнер И. А., Орехов Б. В.^[başq.], Румянцев М. В., Сметанин А. В. Цифровые гуманитарные исследования. Сибирский федеральный университет, 2023.
Бородкин Леонид Иосифович Digital history: применение цифровых медиа в сохранении историко-культурного наследия? // Историческая информатика. 2012. Т. 1. № 1. С. 14-21;
Володин Андрей Юрьевич Digital humanities (цифровые гуманитарные науки): в поисках самоопределения // Вестник Пермского университета. Серия «История». 2014. Вып. 3 (26). С. 5—12
Журавлёва Елена Юрьевна Современные модели развития гуманитарных наук в цифровой среде // Вопросы философии. 2011. № 5. С. 91-98
Манфред Т.^[alm.] Дискуссии вокруг Digital Humanities (пер. с англ. Е. А. Лубанец, ред. пер. — Ирина Марковна Гарскова) // Историческая информатика. 2012. № 1. С. 5—13
Погорский Эдуард Константинович Особенности цифровых гуманитарных наук // Информационный гуманитарный портал «Знание. Понимание. Умение». 2014. № 5 (сентябрь — октябрь)
Пруденко Я. Д., Кузьмина Д. Ю. Гуманитарные науки в цифровой век или Неотвратимость дисциплинарной гибридизации Arxiv surəti 27 yanvar 2018 tarixindən Wayback Machine saytında // Международный журнал исследований культуры. 2012. 3 (8). С. 17—23.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Rəqəmsal humanitar elmlər ilə əlaqəli mediafayllar var.

Debates in the Digital Humanities book series
Digital Humanities Quarterly
Intro to Digital Humanities by UCLA Center for Digital Humanities
CUNY Digital Humanities Resource Guide by CUNY Digital Humanities Initiative
DH Toychest: Guides and Introductions curated by DH scholar Alan Liu
How did they make that? by DH scholar Miriam Posner

[1] UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Dünya Belleğinde Türkiye Çalıştayı. (2013, 18 Mart). Dijitalleştirme ve Dijital İnsani Bilimler Çalışma Grubu Raporu. https://www.unesco.org.tr/Pages/490/106/UNESCO%20Türkiye%20Millî%20Komisyonu%20Dünya%20Belleği’nde%20Türkiye%20Çalıştayı%20Dünya%20Belleği%20Türkiye%20Ulusal%20Listesi%20 Arxivləşdirilib 2021-12-09 at the Wayback Machine

[2] Akça, S. (2017). Digital insanî bilimler yaklaşımıyla kültür varlıklarının görünürlüğünün ve kullanımının artırılması: Türkiye için kavramsal bir model önerisi (Increasing the visibility and usage of cultural heritage objects with the digital humanities approach: A proposal of a conceptual model for Turkey). Doctoral dissertation, Hacettepe University, Ankara.http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/akça.pdf Arxivləşdirilib 2021-12-02 at the Wayback Machine

[3] Akça, S. (2018). Dijital insanî bilimler: Yeni bir yaklaşım. Türk Kütüphaneciliği (Turkish Librarianship), 32(3), 193-207. doi: 10.24146/tkd.2018.37

[4] Öztemiz, S. ve Özel, N. (2020). Dijital insani bilimler araçları üzerine bir değerlendirme. DTCF Dergisi, 60(1),390-414.

[5] Yalçın, H. (2018). Dijital insanî bilimler ve bilgi hizmetleri. Bilgi Dünyası, 19(2), 183-201. doi: 10.15612/BD.2018.699

[6] "Intro to Digital Humanities: Introduction". UCLA Center for Digital Humanities. sentyabr 2013. 29 sentyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 dekabr 2016.

[:0-7] ¹ ² "Quantifying Digital Humanities" (PDF). UCL Centre for Digital Humanities. Dekabr 2011. 31 yanvar 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 26 dekabr 2016.

[:1-8] Arxivlənmiş surət (PDF). ISBN 9780262312097. 26 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 6 may 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]