Ramiz Rövşən

Ramiz Rövşən
Ramiz Məmmədəli oğlu Rövşən
İlk adı	Ramiz Əliyev
Doğum tarixi	15 dekabr 1946(1946-12-15) (72 yaş)
Doğum yeri	Əmircan, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Atası	Məmmədəli Əliyev
Anası	Pərizad Əliyeva
Həyat yoldaşı	İradə Əliyeva
Uşağı	Rövşən Nigar Gülşən
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
İxtisası	filoloq kinossenarist
Təhsili	ADU-nun Filologiya fakültəsi Moskva Ali Ssenari Kursları
Fəaliyyəti	şair və yazıçı
Əsərlərinin dili	azərbaycanca
Janr	şeir hekayə povest esse
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rövşən Ramiz Məmmədəli oğlu (15 dekabr 1946, Əmircan, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — şair, yazıçı, esseist, kinossenarist, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981). Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi (2019).

Həyatı

Ramiz Rövşən 1946-cı il dekabrın 15-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub. Əslən Qubadlı rayonunun Teymur Müskanlı kəndindəndir. Suraxanı rayonundakı 208 N-li şəhər orta məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini (1964-1969), Moskva Ali Ssenari Kurslarını bitirib (1976-1978). Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında, "Mozalan" satirik kinojurnal studiyasında redaktor (1971), kinostudiyanın ssenari emalatxanasında ssenarist (1974-1975), ssenari redaksiya heyətinin üzvü (1979-1987), kinostudiyanın baş redaktoru (1987-1992) işləyib. 1992-ci ildən Azərbaycan Tərcümə Mərkəzinin baş redaktorudur. Bir neçə şeir kitabının müəllifidir.

Ramiz Rövşənin ssenariləri əsasında çoxlu sayda bədii və sənədli film çəkilib. Şeir və hekayələri tərcümə edilərək bir sıra keçmiş SSRİ respublikalarında, eləcə də ABŞ-da, Almaniyada, Böyük Britaniyada, Fransada, Polşada, Bolqarıstanda, Türkiyədə və İranda çap olunub. Ramiz Rövşən Müsavat Partiyasının 1997-ci ildə qəbul olunmuş himninin sözlərinin müəllifidir.

2013-cü ildə "Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Ödülü"nü alıb.

Avrasiya Akademiyasının akademiki və akademiyanın "Avrasiya Əfsanəsi" mükafatının sahidir (2019).

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 may 2019 tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi fəxri adına layiq görülüb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzinin Elmi-Bədii Şurasının, Dünya Poeziya Hərəkatı (WPM) Koordinasiya Şurasının üzvüdür.

• Yazıçı Yaşar Əliyevin qardaşıdır.
• Tərcüməçi Rövşən Ramizoğlunun atasıdır.

Kitabları

Cild	Kitabın adı	İçindəkilər	Şəhər	Nəşriyyat	İl	Səhifə	ISBN
	Bir yağışlı nəğmə	Şeirlər	Bakı	Gənclik	1970	62
	Göy üzü daş saxlamaz	Şeirlər və poema	Bakı	Yazıçı	1987	158
	Kəpənək qanadları	Nəğmələr	Bakı	Səda	1999	120
	Gedək biz olmayan yerə	Şeirlər və poema	Bakı	Çıraq	2006	184
	Nəfəs - kitablar kitabı	Şeir, nəsr, esse	Bakı	Qanun	2006	760
	Göy üzü daş saxlamaz	Şeirlər	Təbriz	Yaşmaq	2007		ISBN 965-6743-87-0
	Nefes – kitablar kitabı	Şiir-nesr-esse	Ankara	Bengü	2008	226	ISBN 978-605-5988-11-1
	Yağışlı nəğmə	Şeirlər	Tehran	Əndişeye No	2009	312	ISBN 978-964-6149-56-4
	Sevgi məktubu kimi	Şeirlər	Bakı	Mütərcim	2009	52
	Yağış yuyur, gün qurudur	Şeirlər	Tehran	Pinar	2011	240	ISBN 965-6743-87-0
	Göyərçinim, gəl görüm	Şeirli, şəkilli əlifba	Bakı	3 alma	2018	68	ISBN 978-9952-311-53-2
	Gizlənmişəm, tap məni	Uşaq şeirləri	Bakı	3 alma	2018	32	ISBN 978-9952-310-97-9
	Sevgi açarı	Şeirlər, tərcümələr, kinopovest	Bakı	TEAS PRESS	2018	256	ISBN 978-9952-313-69-7

Tərcümələri

1. Aleksandr Blok. Şair; "Bir qız oxuyurdu kilsə xorunda..."; "Dünən olanlar bu gün tamam yadımdan çıxır" (şeir). "Xəzər", 2005, №2, s.25-26.
2. Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. "Bir ac quzğun o birinə deyirdi" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.188.
3. Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. Yorğun yolçu; Peyğəmbər dedi ki; "Bir ac quzğun o birinə deyirdi"; Matəm nəğməsi; At; "Gözəl qız, gördünmü mənim atımı..." (şeir). "Xəzər", 2014, №1, s.22-28.
4. Anna Axmatova. Qonaq (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.92.
5. Federiko Qarsiya Lorka. "Elə bilirsən səni sevmək asandı, asan?"; Dayanıb ağlayır bir kərtənkələ; Böyürtkən (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.103; s.104; s.123.
6. Qriqore Viyeru. Adın yazılan üzük; Meşə; "Evə tezdən qayıtdım" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.60-61; s.118-119; s.122.
7. Marina Svetayeva. "Bir babam skripka çalandı mənim..."; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). "Xəzər", 2014, №2, s.12-15.
8. Marina Svetayeva. "Sənin adın..."; "Yatır yollar yorğunu..."; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni..."; "Varlı adam - sevdi kasıb bir qızı..." (şeir). "Xəzər", 2005, №2, s.27-29.
9. Marina Svetayeva. "Varlı adam sevdi kasıb bir qızı"; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni"; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.25; s.149; s.150-151.
10. Mixail Yuryeviç Lermontov. "İkisi də bir-birini dəli kimi sevirdi"; Dəniz şahzadəsi; Ballada (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.24; s.189-190; s.191-193.
11. Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). "Xəzər", 2018, №1, s.136-138.
12. Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.156-162.
13. Sergey Yesenin. Qara adam (poema). "Xəzər", 2004, №3, s.18-22.
14. Şarl Bodler. İblis duası; Saat; Gecə tövbəsi; "Ey sevinc mələyi, dərd çəkmisənmi?.." (şeir). "Xəzər", 2008, №4, s.6-10.
15. Vladimir Mayakovski. Müəllif bu sətirləri sevimli özünə həsr edir; Bu gün yolka olmayacaq; Atlarla yaxşı rəftar (şeir). "Xəzər", 2014, №2, s.6-11.
16. Vladimir Mayakovski. Şalvarlı bulud (poemadan parça); Anam və almanların öldürdüyü bir gecə; Sizə; Qulaq asın; Sergey Yeseninə (şeir). "Xəzər", 2005, №1, s.18-26.

Filmoqrafiya

	Filmin adı	İl	Ssenari müəllifi	Redaktor	Şeir müəllifi	Mahnı mətnlərinin müəllifi	Sinxron mətnlərin müəllifi	Mətn düzümü	Filmin növü
	Qız qalası əfsanəsi	1923					Y (2011-ci ildə filmin bərpasından sonra dialoqların mətninin müəllifi)		Tammetrajlı bədii film
	Şəbih	1971	Y						"Mozalan" satirik kinojurnalı № 2, 1-ci süjet
	Bulud niyə ağlayır?	1973			Y				Qısametrajlı cizgi filmi
	Pıspısa xanım və Siçan bəy	1974				Y			Qısametrajlı cizgi filmi
	Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən...	1980		Y					Tammetrajlı bədii film
	Yol əhvalatı	1980		Y					Tammetrajlı bədii film
	Babamızın babasının babası	1981	Y						Tammetrajlı bədii film
	Söyüdlünün su dərdi	1982	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 75, 2-ci süjet
	Nizami	1982		Y					Tammetrajlı bədii film
	Əzablı yollar	1982				Y			Tammetrajlı bədii film
	Evlənmək istəyirəm	1983		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
	Tənha narın nağılı	1984		Y					Tammetrajlı bədii film
	Cin mikrorayonda	1985		Y					Tammetrajlı bədii film
	Humayın yuxusu	1985		Y					Qısametrajlı cizgi filmi
	Şəhərli biçinçilər	1986	Y						Tammetrajlı bədii film
	İşarəni dənizdən gözləyin	1986	Y		Y				Tammetrajlı bədii film
	Fədailər	1986	Y						Qısametrajlı bədii süjet-Mozalan № 106, 4-cü süjet
	Özbaşınalıq	1986	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 103, 1-ci süjet
	Haram tikə	1986	Y						Qısametrajlı sənədli film-Mozalan № 110
	Bəyin oğurlanması	1986		Y					Tammetrajlı bədii film
	Xüsusi vəziyyət	1986				Y			Tammetrajlı bədii film
	Süd dişinin ağrısı	1987	Y						Tammetrajlı bədii film
	Kişi sözü	1987				Y			Tammetrajlı bədii film
	Lovğa fil balası	1987				Y			Qısametrajlı cizgi filmi
	Araqarışdıran	1987				Y			Tammetrajlı bədii film
	Varlığa nə darlıq	1987					Y		Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 118, 1-ci süjet
	Şəhidlərdən şəhidlərə	1990	Y						Qısametrajlı sənədli film
	Qətl günü	1990		Y					Tammetrajlı bədii film
	Təxribat	1990		Y					Tammetrajlı bədii film
	Girişmə, öldürər	1990				Y			Tammetrajlı bədii film
	Gecə qatarında qətl	1990				Y			Tammetrajlı bədii film
	Almas İldırım	1991	Y						Qısametrajlı sənədli film
	Bəhanə	1991	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 161, 1-ci süjet
	Bəxt üzüyü	1991		Y					Tammetrajlı bədii film
	Prima	1992			Y				Qısametrajlı sənədli film
	Şəbi-hicran	1993	Y						Qısametrajlı sənədli film
	Ac həriflər	1993			Y				Tammetrajlı bədii televiziya film-tamaşası
	Kamança	1993				Y			Tammetrajlı Bədii televiziya filmi
	Ağ atlı oğlan	1995		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
	Özgə vaxt	1996	Y						Tammetrajlı bədii film
	Füzuli-500	1997	Y						Qısametrajlı sənədli film
	Sarı gəlin	1998		Y					Tammetrajlı bədii film
	Xoşbəxt adam	1999	Y						Sənədli televiziya filmi
	Etimad telefonu	2001				Y			Tammetrajlı bədii film
	Ömür ağacı	2002	Y						Sənədli televiziya filmi
	Hacı Qara	2002				Y			Tammetrajlı bədii film
	Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz	2003		Y					Qısametrajlı cizgi filmi
	Məkanın melodiyası	2004	Y						Tammetrajlı bədii film
	Küçələrə su səpmişəm	2004		Y	Y				Tammetrajlı bədii film
	Arxada qalmış gələcək	2005		Y					Tammetrajlı bədii film
	Əlvida, cənub şəhəri	2006		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
	Cavid ömrü	2007		Y					Tammetrajlı bədii film
	Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz	2003		Y					Qısametrajlı cizgi filmi
	Məhkumlar	2007		Y					Tammetrajlı bədii film
	Biz qayıdacağıq	2007					Y		Tammetrajlı bədii film
	Qala	2008	Y		Y				Tammetrajlı bədii film
	Buta	2011		Y					Tammetrajlı bədii film
	İlahi məxluq	2011		Y					Tammetrajlı bədii film
	Tərsinə çevrilən dünya	2011				Y			Tammetrajlı bədii film
	Səhərə inan...	2011	Y			Y			Tammetrajlı bədii televiziya filmi
	Maestro	2011		Y	Y				sənədli televiziya filmi
	Çölçü	2012						Y	Tammetrajlı bədii film
	Sübhün səfiri	2012		Y				Y	Tammetrajlı bədii film
	Yarımçıq xatirələr	2015		Y					Tammetrajlı bədii film

Haqqında olan televiziya verilişləri

1. Üç çinar yarpağı (film, 1985) (ssenari müəllifi Rüstəm İbrahimbəyov, rejissor Ramiz Həsənoğlu) (veriliş üç şair – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən və Vaqif Cəbrayılzadəyə həsr olunub)
2. Burax gedim, ay işığı (film, 1987) (rejissor Ramiz Həsənoğlu)
3. Ağrı (film, 1993) (rejissor Ramiz Həsənoğlu)

Mətnlərinin müəllifi olduğu mahnılar

• "Bağışla". Flora Kərimova (youtube. com)
• "Pıspısa xanım və Siçan bəy". Flora Kərimova (youtube. com)
• "Ayrılıq". Azərin (youtube. com)
• "Yalquzaq". Şəmistan Əlizamanlı (youtube. com)
• "Bu ağac öləcək...". Mehriban Zəki (youtube. com)
• "Bilirəm gələn deyilsən". Şəfa. (youtube. com)
• "Bilirəm gələn deyilsən". Lamiyə (youtube. com)
• "Səni sevdim sevilmədən". Lamiyə (youtube. com)

Filmlərdə səslənən şeirləri

• "Yağış yuyur, gün qurudur" (Əlvida, cənub şəhəri Mehriban Zəki) (youtube. com)

Mənbə

• Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.

Xarici keçidlər

• Ramiz Rövşən. "Azərbaycansayağı hannibalizm" (esse)
• "Tanış səltənətin sultanı" Fəxri Uğurlu
• Ramiz Rövşən. Şeirlər, Hekayələr
• Ramiz Rövşən şeirləri və haqqında
• Milli Metr: Ramiz Rövşən
• Geriyə baxanda - Ramiz Rövşən (24.09.2017)