Məzmuna keç

Ramiz Rövşən

Vikipediya, azad ensiklopediya
Bu məqalə Azərbaycan yazıçısı haqqındadır. Eyni ad-soyadlı rejissor üçün baxın: Ramiz Əliyev.
Ramiz Rövşən
Doğum adı Ramiz Əliyev
Doğum tarixi 15 dekabr 1946(1946-12-15) (78 yaş)
Doğum yeri
Təhsili
Fəaliyyəti şair, yazıçı, hekayə yazıçısı[d], nasir
Əsərlərinin dili Azərbaycan dili
Janrlar şeir, hekayə, povest[d], esse, şeir
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq şairi" fəxri adı — 2019
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rövşən Ramiz Məmmədəli oğlu (15 dekabr 1946, Əmircan) — şair, yazıçı, esseist, kinossenarist,[1] tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981). Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi (2019), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü (2025-ci ildən).

Həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Ramiz Rövşən 1946-cı il dekabrın 15-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub[2]. Əslən Qubadlı rayonunun Teymur Müskanlı kəndindəndir. Suraxanı rayonundakı 208 N-li şəhər orta məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini (1964–1969), Moskva Ali Ssenari Kurslarını bitirib (1976–1978). Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında, "Mozalan" satirik kinojurnal studiyasında redaktor (1971), kinostudiyanın ssenari emalatxanasında ssenarist (1974–1975), ssenari redaksiya heyətinin üzvü (1979–1987), kinostudiyanın baş redaktoru (1987–1992), Azərbaycan Tərcümə Mərkəzinin baş redaktoru (1992–2020) işləyib.

Ramiz Rövşənin ssenariləri əsasında çoxlu sayda bədii və sənədli film çəkilib. Şeir və hekayələri tərcümə edilərək bir sıra keçmiş SSRİ respublikalarında, eləcə də ABŞ-də, Almaniyada, Böyük Britaniyada, Fransada, Polşada, Bolqarıstanda, Türkiyədə və İranda çap olunub. Ramiz Rövşən Müsavat Partiyasının 1997-ci ildə qəbul olunmuş himninin sözlərinin müəllifidir.

2013-cü ildə "Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Ödülü"nü alıb.

Avrasiya Akademiyasının akademiki və akademiyanın "Avrasiya Əfsanəsi" mükafatının sahibidir (2019).

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 may 2019 tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının xalq şairi fəxri adına layiq görülüb.[3]

Mədəniyyət Nazirliyinin təsis etdiyi "Nizami Gəncəvinin 880 illiyi (1141–2021)" xatirə nişanı ilə təltif edilib.[4]

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin, Dünya Poeziya Hərəkatı (WPM) Koordinasiya Şurasının üzvüdür.

Yazıçı Yaşar Əliyevin qardaşıdır. Tərcüməçi Rövşən Ramizoğlunun atasıdır.[5]

8 may 2025-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülmüşdür.[6]

Kitabları

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Bir yağışlı nəğmə. Bakı: Gənclik. 1970. 62 səh.
  • Göy üzü daş saxlamaz. Bakı: Yazıçı. 1987. 158 səh.
  • Kəpənək qanadları. Bakı: Səda. 1999. 120 səh.
  • Gedək biz olmayan yerə. Bakı: Çıraq. 2006. 184 səh.
  • Nəfəs – kitablar kitabı. Bakı: Qanun. 2006. 760 səh.
  • Göy üzü daş saxlamaz. Təbriz: Yaşmaq. 2007. ISBN 965-6743-87-0.
  • Nefes – kitaplar kitabı. Ankara: Bengü. 2008. 226 səh. ISBN 978-605-5988-11-1.
  • Yağışlı nəğmə. Tehran: Əndişeye No. 2009. 312 səh. ISBN 978-964-6149-56-4.
  • Sevgi məktubu kimi. Bakı: Mütərcim. 2009. 52 səh.
  • Yağış yuyur, gün qurudur. Tehran: Pinar. 2011. 240 səh. ISBN 965-6743-87-0.
  • Nəfəs – kitablar kitabı. Bakı: Qanun. 2017. 728 səh. ISBN 978-9952-36-010-3.
  • Göyərçinim, gəl görüm. Bakı: 3 alma. 2018. ISBN 978-9952-311-53-2.
  • Gizlənmişəm, tap məni. Bakı: 3 alma. 2018. 32 səh. ISBN 978-9952-310-97-9.
  • Sevgi açarı. Bakı: TEAS Press. 2018. 256 səh. ISBN 978-9952-313-69-7.
  • Bu dünyanın hər sifəti. Bakı: TEAS Press. 2021. 164 səh. ISBN 978-9952-532-87-6.

Tərcümələri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. Aleksandr Blok. Şair; "Bir qız oxuyurdu kilsə xorunda…"; "Dünən olanlar bu gün tamam yadımdan çıxır" (şeir). "Xəzər", 2005, № 2, s.25–26.
  2. Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. "Bir ac quzğun o birinə deyirdi" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.188.
  3. Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. Yorğun yolçu; Peyğəmbər dedi ki; "Bir ac quzğun o birinə deyirdi"; Matəm nəğməsi; At; "Gözəl qız, gördünmü mənim atımı…" (şeir). "Xəzər", 2014, № 1, s.22–28.
  4. Anna Axmatova. Qonaq (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.92.
  5. Federiko Qarsiya Lorka. "Elə bilirsən səni sevmək asandı, asan?"; Dayanıb ağlayır bir kərtənkələ; Böyürtkən (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.103; s.104; s.123.
  6. Qriqore Viyeru. Adın yazılan üzük; Meşə; "Evə tezdən qayıtdım" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.60–61; s.118–119; s.122.
  7. Marina Svetayeva. "Bir babam skripka çalandı mənim…"; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). "Xəzər", 2014, № 2, s.12–15.
  8. Marina Svetayeva. "Sənin adın…"; "Yatır yollar yorğunu…"; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni…"; "Varlı adam — sevdi kasıb bir qızı…" (şeir). "Xəzər", 2005, № 2, s.27–29.
  9. Marina Svetayeva. "Varlı adam sevdi kasıb bir qızı"; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni"; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.25; s.149; s.150–151.
  10. Mixail Yuryeviç Lermontov. "İkisi də bir-birini dəli kimi sevirdi"; Dəniz şahzadəsi; Ballada (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.24; s.189–190; s.191–193.
  11. Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). "Xəzər", 2018, № 1, s.136–138.
  12. Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.156–162.
  13. Sergey Yesenin. Qara adam (poema). "Xəzər", 2004, № 3, s.18–22.
  14. Şarl Bodler. İblis duası; Saat; Gecə tövbəsi; "Ey sevinc mələyi, dərd çəkmisənmi?.." (şeir). "Xəzər", 2008, № 4, s.6–10.
  15. Vladimir Mayakovski. Müəllif bu sətirləri sevimli özünə həsr edir; Bu gün yolka olmayacaq; Atlarla yaxşı rəftar (şeir). "Xəzər", 2014, № 2, s.6–11.
  16. Vladimir Mayakovski. Şalvarlı bulud (poemadan parça); Anam və almanların öldürdüyü bir gecə; Sizə; Qulaq asın; Sergey Yeseninə (şeir). "Xəzər", 2005, № 1, s.18–26.

Filmoqrafiya

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Filmin adı İl Ssenari müəllifi Redaktor Şeir müəllifi Mahnı
mətnlərinin
müəllifi 		Sinxron
mətnlərin
müəllifi 		Mətn düzümü Filmin növü
Qız qalası əfsanəsi 1923 ✅Y
(2011-ci ildə filmin
bərpasından sonra
dialoqların mətninin
müəllifi) 		Tammetrajlı bədii film
Şəbih 1971 ✅Y "Mozalan" satirik kinojurnalı № 2, 1-ci süjet
Bulud niyə ağlayır? 1973 ✅Y Qısametrajlı cizgi filmi
Pıspısa xanım və Siçan bəy 1974 ✅Y Qısametrajlı cizgi filmi
Onun bəlalı sevgisi 1980 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən… 1980 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Yol əhvalatı 1980 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Babamızın babasının babası 1981 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Söyüdlünün su dərdi 1982 ✅Y Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 75, 2-ci süjet
Nizami 1982 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Əzablı yollar 1982 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Evlənmək istəyirəm 1983 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Tənha narın nağılı 1984 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Cin mikrorayonda 1985 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Humayın yuxusu 1985 ✅Y Qısametrajlı cizgi filmi
Şəhərli biçinçilər 1986 ✅Y Tammetrajlı bədii film
İşarəni dənizdən gözləyin 1986 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Fədailər 1986 ✅Y Qısametrajlı bədii süjet-Mozalan № 106, 4-cü süjet
Özbaşınalıq 1986 ✅Y Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 103, 1-ci süjet
Haram tikə 1986 ✅Y Qısametrajlı sənədli film-Mozalan № 110
Bəyin oğurlanması 1986 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Xüsusi vəziyyət 1986 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Süd dişinin ağrısı 1987 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Kişi sözü 1987 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Lovğa fil balası 1987 ✅Y Qısametrajlı cizgi filmi
Araqarışdıran 1987 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Varlığa nə darlıq 1987 ✅Y Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 118, 1-ci süjet
Təxribat 1989 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Şəhidlərdən şəhidlərə 1990 ✅Y Qısametrajlı sənədli film
Qətl günü 1990 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Girişmə, öldürər 1990 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Gecə qatarında qətl 1990 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Almas İldırım 1991 ✅Y Qısametrajlı sənədli film
Bəhanə 1991 ✅Y Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 161, 1-ci süjet
Bəxt üzüyü 1991 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Şəbi-hicran 1993 ✅Y Qısametrajlı sənədli film
Ac həriflər 1993 ✅Y Tammetrajlı bədii televiziya film-tamaşası
Kamança 1993 ✅Y Tammetrajlı bədii televiziya filmi
Prima 1994 ✅Y Qısametrajlı sənədli film
Ağ atlı oğlan 1995 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Özgə vaxt 1996 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Füzuli-500 1997 ✅Y Qısametrajlı sənədli film
Sarı gəlin 1998 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Xoşbəxt adam 1999 ✅Y Sənədli televiziya filmi
Etimad telefonu 2001 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Ömür ağacı 2002 ✅Y Sənədli televiziya filmi
Hacı Qara 2002 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz 2003 ✅Y Qısametrajlı cizgi filmi
Məkanın melodiyası 2004 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Küçələrə su səpmişəm 2004 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Arxada qalmış gələcək 2005 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Əlvida, cənub şəhəri 2006 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Cavid ömrü 2007 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Məhkumlar 2007 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Biz qayıdacağıq 2007 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Qala 2008 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Buta 2011 ✅Y Tammetrajlı bədii film
İlahi məxluq 2011 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Tərsinə çevrilən dünya 2011 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Səhərə inan… 2011 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii televiziya filmi
Maestro 2011 ✅Y ✅Y Sənədli televiziya filmi
Çölçü 2012 ✅Y Tammetrajlı bədii film
Sübhün səfiri 2012 ✅Y ✅Y Tammetrajlı bədii film
Yarımçıq xatirələr 2015 ✅Y Tammetrajlı bədii film

Haqqında olan televiziya verilişləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. Üç çinar yarpağı (film, 1985) (ssenari müəllifi: Rüstəm İbrahimbəyov, rejissor: Ramiz Həsənoğlu) (veriliş üç şair – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən və Vaqif Cəbrayılzadəyə həsr olunub)
  2. Burax gedim, ay işığı (film, 1987) (rejissor: Ramiz Həsənoğlu)
  3. Ağrı (film, 1993) (rejissor: Ramiz Həsənoğlu)

Mətnlərinin müəllifi olduğu mahnılar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • "Bağışla". Flora Kərimova
  • "Ayrılıq". Azərin
  • "Yalquzaq". Şəmistan Əlizamanlı
  • "Bu ağac öləcək…". Mehriban Zəki
  • "Bilirəm gələn deyilsən". Şəfa.
  • "Bilirəm gələn deyilsən". Lamiyə

Filmlərdə səslənən şeirləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • "Yağış yuyur, gün qurudur" (Əlvida, cənub şəhəri Mehriban Zəki)

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272–274.
  2. ↑ Ramiz Rövşənin doğum günüdür [ölü keçid]
  3. ↑ "Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 may 2019-cu il tarixli Sərəncamı" (az.). president.az. 2019-05-25. 2019-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-25.
  4. ↑ ""Kaspi"nin əməkdaşına mükafat verilib" (az.). www.kaspi.az. 2021-12-28. 2022-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-08.
  5. ↑ RAMİZ RÖVŞƏNİN OĞLU "VARİS"də. musavat.com Arxivləşdirilib 2021-10-27 at the Wayback Machine (az.)
  6. ↑ President.Az. "Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət və elm xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünün verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 08.05.2025. 2025-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-08.

Mənbə

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ramiz_Rövşən&oldid=8168282"