Rus dili

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Rus dili
Orijinal adı Русский язык
Ölkələr Rusiya, MDB ölkələri, Gürcüstan, Latviya, Litva, Estoniya, İsrail, Monqolustan, Svalbard (Şpitsbergen), Finlandiya, Şərqi Avropa ölkələri, Almaniya, Fransa, eləcə də ABŞ, Kanada, Çin və Avstraliyanın iri şəhərləri.
Rəsmi status

Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan(millətlərarası ünsiyyət dili[1]), Gürcüstan (Abxaziya və Cənubi Osetiyada), Moldova (Dnestryanı və Qaqauziya), Rumıniya (Judetslərin kommunaları olan Tulça və Konstansa), Norveç (Svalbard (Şpitsbergen)), Ukrayna Krım MR, ABŞ Nyu-York ştatı (seçki sənədləri[2])

Beynəlxalq təşkilatlar:BMT, UNESCO, IAEA, WHO, ICAO, WIPO, ITU, WMO, FAO, IFAD, MDB, AvrİB, KTMT, ŞƏT, ATS, ATƏT
Tənzimləyən təşkilat V.V.Vinoqradov adına rus dili institutu
Danışanların ümumi sayı Ana dili: 170 milyon,[3]
ondan 130 milyonu[4] (119[5]) Rusiyada yaşayır
İkinci dil: 114-125 milyon[3]
Ümumi say: 300[3] (295[4]) milyon.
Reytinq 4—8
Status 1 safe[d][6]
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

Slavyan dilləri
Şərqi slavyan dilləri
Qohum dillər: Ukrayna dili, belarus dili
Yazı kiril əlifbası (rus əlifbası)
Dil kodları
QOST 7.75–97 рус 570
ISO 639-1 ru
ISO 639-2 rus
ISO 639-3 rus
Dilin strukturlarının dünya atlası rus
Ethnologue rus
Linguasphere 53-AAA-ea
ABS ASCL 3402
IETF ru
Glottolog russ1263
Commons-logo.svg Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rus dili (МФА: [ˈruskʲɪi̯ jɪˈzɨk]) — şərqi slavyan dillərindən biri, rus xalqının milli dili. Dünyanın ən çox yayılmış dillərindən biri — ümumi danışanların sayına görə beşinci, doğma dil kimi qəbul edənlər kimi sayca səkkizincidir.Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstanın rəsmi dili, Belarusun ikinci dövlət dili. Ən çox rus dilinin vətəni Rusiyada danışılır.

Əlifba[redaktə | əsas redaktə]

Rus əlifbasında 33 hərf var.

Hərf Hərfin adının tələffüzü (IPA) Hərfin adının tələffüzü (azərbaycanca)
Аа a
Бб be
Вв ve
Гг qe
Дд de
Ее ye
Ёё yo
Жж je
Зз ze
Ии i
Йй iy
Кк ka
Лл el
Мм em
Нн en
Оо o
Пп pe
Рр re
Сс es, və ya se
Тт te
Уу u
Фф ef,fe
Хх xa, xe
Цц tse
Чч çe
Шш şa, və ya şe
Щщ şə, və ya şya
Ъъ
Ыы ı
Ьь
Ээ e
Юю yu
Яя ya

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ В Таджикистане русскому языку вернули прежний статус
  2. ↑ "Русский язык стал официальным языком в штате Нью-Йорк" (rus.). АНН news (11 avqust 2009).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Languages of the World (Charts)
  4. ↑ 4,0 4,1 Демоскоп Weekly — Сколько людей говорят и будут говорить по-русски?
  5. ↑ Независимая газета — Геополитический потенциал Русского мира
  6. ↑ Atlas of the World's Languages in Danger
 Bu şablona bax 
  Lüğətlər və ensiklopediyalar
Normativ yoxlama
BNE: XX527767 • BNF: 11932810g • GND: 4051038-4 • LCCN: sh85115971 • NDL: 00569746 • NKC: ph125351
 Bu şablona bax Rus dili
Tarixi (yazısı) • Əlifbası • Orfoqrafiyası (islahatdan əvvəl orfoqrafiyası) • Transliterasiya • Punktuasiyası • Fonetikası • Transkripsiyası • Söz yaradıcılığı • Leksikası • Qrammatikası (morfologiyası, sintaksisi) • Dialektləri • Şəxsi adlar • Əcnəbi dil kimi • Rus dili dünyada
 Bu şablona bax BMT-nin rəsmi dilləri
Flag of the United Nations.svg
bax: BMT-nin rəsmi saytı
 
Slavyan dilləri
praslavyan dili † (pradil)
Şərqi Qədim Novqorod dialekti † • Qədim rus dili † • Qərbi rus yazı dili †
Belarus dili (dialektləri) • Rus dili (dialektləri) • Ukrayna dili (dialektləri • Rusin dili)
Qərbi Polab dili † • Slovin dili †
Sorb dilləri: (Yuxarı sorb dili • Aşağı sorb dili) • Polyak dili (dialektləri • Silez dili • Kaşub dili) • Slovak dili(dialektləri) • Çex dili
Cənubi Qədim slavyan dili † • Kilsə slavyan dili • Slavyan-serb dili †
Bolqar dili • Makedon dili • Serb-xorvat dili (Bosniya dili • Serb dili • Xorvat dili • Monteneqro dili) • Sloven dili
Digərləri Slavyan mikrodilləri • qarışıq dillər: balaçka, surjik, trasyanka
Picinlər: Kyaxtin dili † • Russenorsk †
Panslavyan dilləri: Slovyan dili • Ümumslavyan dili
† — ölü, parçalanan və ya dəyişən dillər.
 
Flag of Russia.svg Rusiya Federasiyasının subyektlərində dövlət dilləri və rəsmi dillər
Federal dil Rus dili
Federasiyanın subyektlərinin dilləri Abaza dili • Adıq dili • Ağul dili • Altay dili • Avar dili • Azərbaycan dili • Başqırd dili • Buryat dili • Çeçen dili • Çuvaş dili • Dargin dili • Erzyan dili • Xakas dili • İnquş dili • Kabardin-çərkəz dili • Kalmık dili • Komi dili • Qaraçay-balkar dili • Qumuq dili • Lak dili • Ləzgi dili • Noqay dili • Mari dili • Mokşan dili • Osetin dili • Rutul dili • Saxur dili • Tabasaran dili • Tat dili • Tatar dili • Tuva dili • Udmurt dili • Yakut dili
Rəsmi statuslu dillər Dolqan dili • Çukot dili • Even dili • Evenk dili • Fin dili • Xantı dili • Karel dili • Komi-perm dili • Qazax dili • Mansi dili • Nenes dili • Selkup dili • Veps dili • Yukagir dili
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Rus_dili&oldid=4668943"