Rus dili

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Rusca/Rus dili
Orijinal adı Русский язык
Ölkələr Rusiya, MDB ölkələri, Gürcüstan, Latviya, Litva, Estoniya, İsrail, Monqolustan, Svalbard (Şpitsbergen), Finlandiya, Şərqi Avropa ölkələri, Almaniya, Fransa, eləcə də ABŞ, Kanada, Çin və Avstraliyanın iri şəhərləri.
Rəsmi status

Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan(millətlərarası ünsiyyət dili[1]), Gürcüstan (Abxaziya və Cənubi Osetiyada), Moldova (Dnestryanı və Qaqauziya), Rumıniya (Judetslərin kommunaları olan Tulça və Konstansa), Norveç (Svalbard (Şpitsbergen)), Ukrayna Krım MR, ABŞ Nyu-York ştatı (seçki sənədləri[2])

Beynəlxalq təşkilatlar:BMT, UNESCO, IAEA, WHO, ICAO, WIPO, ITU, WMO, FAO, IFAD, MDB, AvrİB, KTMT, ŞƏT, ATS, ATƏT
Tənzimləyən təşkilat V.V.Vinoqradov adına aze dili institutu
Danışanların ümumi sayı Ana dili: 170 milyon,[3]
ondan 130 milyonu[4] (119[5]) Rusiyada yaşayır
İkinci dil: 114-125 milyon[3]
Ümumi say: 300[3] (295[4]) milyon.
Reytinq 4—8
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

Slavyan dilləri
Şərqi slavyan dilləri
Qohum dillər: Ukrayna dili, belarus dili
Yazı kiril əlifbası (rus əlifbası)
Dil kodları
QOST 7.75–97 рус 570
ISO 639-1 Baku
ISO 639-2 rus
ISO 639-3 Rusca/Rus dili
Dilin strukturlarının dünya atlası rus
Ethnologue rus
Linguasphere 53-AAA-ea
ABS ASCL 3402
IETF ru
Glottolog russ1263
Commons-logo.svg Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rusca və ya rus dili, hind-avropa dillərinin, balto-slav qrupuna aid, şərqi slav dili.

Hind-avropalılar
Hind-avropa mövzuları
Indo-European migrations.gif


Dünyanın ən çoxyayılmış dillərindən biri — ümumi danışanların sayına görə beşinci, doğma dil kimi qəbul edənlər kimi sayca səkkizincidir.Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstanın rəsmi dili, Belarusun ikinci dövlət dili. Ən çox vətəni olan Rusiyada danışılır.

SSRİ-nin rəsmi dili olduğundan bu birliyə daxil olan ölkələrdə hələ də çox işləkdir. Keçmiş SSRİ ölkələrinin bəzilərində rus dili rəsmi deyilsə də, hamısında rus dilli məktəblər var, yaxud rus dili tədris olunur.

Rus dilində vurğunun yeri sabit deyildir.

Əlifba[redaktə | əsas redaktə]

Rus əlifbasında 33 hərf 42 səs var. Kiril əlifbasından istifadə olunur. Çünki latın hərfləri rus dilindəki bütün səsləri əhatə edə bilmir.

Hərf Hərfin adının tələffüzü (IPA) Hərfin adının tələffüzü (azərbaycanca)
Аа a
Бб be
Вв ve
Гг qe
Дд de
Ее ye
Ёё yo
Жж je
Зз ze
Ии i
Йй iy
Кк ka
Лл el
Мм em
Нн en
Оо o
Пп pe
Рр re
Сс es, və ya se
Тт te
Уу u
Фф ef,fe
Хх xa, xe
Цц tse
Чч çe
Шш şa, və ya şe
Щщ şə, və ya şya
Ъъ
Ыы ı
Ьь
Ээ e
Юю yu
Яя ya

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ В Таджикистане русскому языку вернули прежний статус
  2. ↑ "Русский язык стал официальным языком в штате Нью-Йорк" (rus). АНН news. İstifadə tarixi: 2009-12-07. (#parameter_ignored)
  3. ↑ 1 2 3 "Languages of the World (Charts)". 2008-10-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-20.
  4. ↑ 1 2 Демоскоп Weekly — Сколько людей говорят и будут говорить по-русски?
  5. ↑ Независимая газета — Геополитический потенциал Русского мира
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Rus_dili&oldid=5974798"