Rus dili

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Keçid et: naviqasiya, axtar
Rus dili
Orijinal adı: Русский язык
Ölkələr: Rusiya, MDB ölkələri, Gürcüstan, Latviya, Litva, Estoniya, İsrail, Monqolustan, Şpitsbergen, Finlandiya, Şərqi Avropa ölkələri, Almaniya, Fransa, eləcə də ABŞ, Kanada, Çin və Avstraliyanın iri şəhərləri.
Rəsmi status:

Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan(millətlərarası ünsiyyət dili[1]), Gürcüstan (Abxaziya və Cənubi Osetiyada), Moldova (Dnestryanı və Qaqauziya), Rumıniya (Judetslərin kommunaları olan Tulça və Konstansa), Norveç (Şpitsbergen), Ukrayna Krım MR, ABŞ Nyu-York ştatı (seçki sənədləri[2])

Beynəlxalq təşkilatlar:BMT, UNESCO, IAEA, WHO, ICAO, WIPO, ITU, WMO, FAO, IFAD, MDB, AvrİB, KTMT, ŞƏT, ATS, ATƏT
Tənzimləyən təşkilat: V.V.Vinoqradov adına rus dili institutu
Danışanların ümumi sayı: Ana dili: 170 milyon,[3]
ondan 130 milyonu[4] (119[5]) Rusiyada yaşayır
İkinci dil: 114-125 milyon[3]
Ümumi say: 300[3] (295[4]) milyon.
Reytinq: 4—8
Təsnifatı
Kateqoriya: Avrasiya dilləri
Hind-Avropa dilləri
Slavyan dilləri
Şərqi slavyan dilləri
Qohum dillər: Ukrayna dili, belarus dili
Yazı: kiril əlifbası (rus əlifbası)
Dil kodları
ISO 639-1: ru
ISO 639-2: rus
ISO 639-3: rus
Bax: Layihə:Dilçilik

Rus dili (МФА: [ˈruskʲɪi̯ jɪˈzɨk]) — şərqi slavyan dillərindən biri, rus xalqının milli dili. Dünyanın ən çox yayılmış dillərindən biri — ümumi danışanların sayına görə beşinci, doğma dil kimi qəbul edənlər kimi sayca səkkizinci[6].Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstanın rəsmi dili, Belarusun ikinci dövlət dili. Ən çox rus dilinin vətəni Rusiyada danışılır.

Əlifba[redaktə | əsas redaktə]

Rus əlifbasında 33 hərf var.

Hərf Hərfin adının tələffüzü (IPA) Hərfin adının tələffüzü (azərbaycanca)
Аа a
Бб be
Вв ve
Гг qe
Дд de
Ее ye
Ёё yo
Жж je
Зз ze
Ии i
Йй iy
Кк ka
Лл el
Мм em
Нн en
Оо o
Пп pe
Рр re
Сс es, və ya se
Тт te
Уу u
Фф ef,fe
Хх xa, xe
Цц tse
Чч çe
Шш şa, və ya şe
Щщ şə, və ya şya
Ъъ
Ыы ı
Ьь
Ээ e
Юю yu
Яя ya

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ В Таджикистане русскому языку вернули прежний статус
  2. ↑ "Русский язык стал официальным языком в штате Нью-Йорк". АНН news. http://www.annews.ru/news/detail.php?ID=190830. İstifadə tarixi: 2009-12-07.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Languages of the World (Charts)
  4. ↑ 4,0 4,1 Демоскоп Weekly — Сколько людей говорят и будут говорить по-русски?
  5. ↑ Независимая газета — Геополитический потенциал Русского мира
  6. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; Ethnologue-rating-2015 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
Globe of letters.svg  Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


 Bu şablona bax Rus dili
Tarixi (yazısı) • Əlifbası • Orfoqrafiyası (islahatdan əvvəl orfoqrafiyası) • Transliterasiya • Punktuasiyası • Fonetikası • Transkripsiyası • Söz yaradıcılığı • Leksikası • Qrammatikası (morfologiyası, sintaksisi) • Dialektləri • Şəxsi adlar • Əcnəbi dil kimi • Rus dili dünyada
 Bu şablona bax BMT-nin rəsmi dilləri
Flag of the United Nations.svg
bax: BMT-nin rəsmi saytı
 
Slavyan dilləri
praslavyan dili † (pradil)
Şərqi Qədim Novqorod dialekti † • Qədim rus dili † • Qərbi rus yazı dili †
Belarus dili (dialektləri) • Rus dili (dialektləri) • Ukrayna dili (dialektləri • Rusin dili)
Qərbi Polab dili † • Slovin dili †
Sorb dilləri: (Yuxarı sorb dili • Aşağı sorb dili) • Polyak dili (dialektləri • Silez dili • Kaşub dili) • Slovak dili(dialektləri) • Çex dili
Cənubi Qədim slavyan dili † • Kilsə slavyan dili • Slavyan-serb dili †
Bolqar dili • Makedon dili • Serb-xorvat dili (Bosniya dili • Serb dili • Xorvat dili • Monteneqro dili) • Sloven dili
Digərləri Slavyan mikrodilləri • qarışıq dillər: balaçka, surjik, trasyanka
Picinlər: Kyaxtin dili † • Russenorsk †
Panslavyan dilləri: Slovyan dili • Ümumslavyan dili
† — ölü, parçalanan və ya dəyişən dillər.
 
Flag of Russia.svg Rusiya Federasiyasının subyektlərində dövlət dilləri və rəsmi dillər
Federal dil Rus dili
Federasiyanın subyektlərinin dilləri Abazin dili • Avar dili • Aqul dili • Adıgey dili • Azərbaycan dili • Cənubi Altay dili • Başqırd dili • Buryat dili • Dargin dili • İnquş dili • Kabardin-çərkəz dili • Kalmık dili • Qaraçay-balkar dili • Komi dili • Qumuq dili • Lak dili • Ləzgi dili • Noqay dili • Mari dili • Mokşan dili • Osetin dili • Rutul dili • Yakut dili • Tabasaran dili • Tatar dili • Tat dili • Tuva dili • Udmurt dili • Xakas dili • Saxur dili • Çeçen dili • Çuvaş dili • Erzyan dili
Rəsmi statuslu dillər Veps dili • Dolqan dili • Qazax dili • Karel dili • Komi-perm dili • Mansı dili • Nenetsk dili • Selkup dili • Fin dili • Xantı dili • Çukot dili • Evenki dili • Even dili • Yukagir dili
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Rus_dili&oldid=3849675"