Söz söhbət

Söz-söhbət — mənbəyi məlum olmayan, təsdiqlənməmiş məlumat, həm də fəal şəkildə yayılmaq üçün kifayət qədər maraqlıdır.

Soz-söhbət tamamilə etibar edilməyən və ikiqat yoxlamanız lazım olan məlumatdır.

Klassik olaraq söz-söhbət dedikodu və şifahi şəkildə ötürülür. Poçt xərclərinin azalması və teleqrafın, telefonun və medianın görünüşü azaldıqca, söz-söhbətlərin yayılma həcmi və miqyası əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. İnternetin gəlməsi ilə e-poçt və bloglar da söz-söhbətləri yaymaq üçün istifadə olunur.

Qalmaqallı və ya gizli hər hansı bir səbəbə görə, informasiya tez-tez şayiələr şəklində yayılır, müəllif anonim qalmaq istediyi üçün tesdiqi çətin və ya qeyri-mümkündür.

İnsanlar şayiələri yaymaqla şüurlu və ya bilinçli, bu şəkildə səlahiyyətlərini və ictimai vəziyyətini artırmağa meyillidir. Söz-söhbətlər sonda təsdiq edildikdə, onları yayan şəxs qeyri-adi bir şəkildə hadisələri bilən, ağıllı və uzaqgörən bir şəxsin nüfuzunu qazanır və bununla da həmsöhbətindən müəyyən bir hörmət alır.

Həmçinin, bir çox insanlar söz-söhbətlərə güvənməyə meyillidirlər və tərəfdaşından hətta çox şübhəli məlumat əldə edə bilərlər.

Bəzən söz-söhbətlərin yayılması və miqyası gözlənilmədən böyük olur.Belə hallarda, zarafatla deyirlərki söz-söhbətlər səs və ya işıq sürətindən daha sürətli yayılır.

Söz-söhbətlərin qəsdən yayılması və saxlanılması siyasətdə və marketinqdə insanların fikirlərinə təsir etmək üçün çox güclü bir vasitə kimi geniş istifadə olunur. Müharibə dövründə söz-söhbətlərinin yayılması icraata qədər sanksiyaları təqib edə bilər.

Söz söhbətləri fakta çevirən mexanizm[redaktə | əsas redaktə]

Kellogg İdarəetmə Məktəbi və Stenford Universitetinin tədqiqatçıları Derek Rooker və David Dubois, dörd müstəqil təcrübəni icra etdikdən sonra, məlum olub ki uydurmanın fakta çevrilməsinin əsas səbəbi mesajın / inancın məzmunu ötürüldüyünü, lakin bu mesaj / inancla əlaqədar danışanların güvən və ya qeyri-müəyyənlik duyğusu çatdırmır. Məsələn, bir tacirin köhnə bir məhsul satdığını bildirərkən, üç alıcı zəncirində aşağıdakılar baş verir:^[1]

Birinci alıcı ikincisinə deyir ki, onun eşitdiyinə görə, tacir köhnə məhsul satır və bir neçə nəfər zəhərlənib lakin o əmin deyil nə dərəcədə buna inanmaq olar. Ancaq bu xəbəri ikinci şəxsdən üçüncüyə göndərdiyiniz zaman, əsas xəbər (köhnə bir məhsulun satışı) qorunacaq və etibarlılığa dair şübhə itəcək.