Neltuma juliflora

Neltuma juliflora
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Caesalpinioideae Cins: Neltuma Növ: Neltuma juliflora
Beynəlxalq elmi adı
Neltuma juliflora
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Neltuma juliflora (lat. Neltuma juliflora) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin neltuma cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Şimali Amerika, Cənubi Qafqaz və Qərbi Texas, Şərqi Meksika, Cənubi Arizona, Kolumbiya və Venesuelada təbii halda yayılmışdır.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 12 metrə çatan, yarpağını tökən, qollu-budaqlı, geniş çətirli ağacdır. Gövdəsinin qabığı qalın olub, qəhvəyi və ya tünd boz rəngdə, azca çatlıdır. Zoğları nazik, əvvəlcə sarımtıl-yaşıl, sonralar isə tünd boz rəngli, 1–5 sm uzunluqda tikanların qoltuğunda yerləşmişdir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, ikiqat cütlələkvari, yarpaq oxu tikanla qurtarır, 8 sm uzunluqda, çılpaqdır. Yarpaq oxu nazik, itiuclu, qaidədən çox enlənmiş, vəzilidir. Nadir hallarda iki, cüt olmaqla, 9–18 budaqcıqlıdır. Hər budaqda adətən 11–13 cüt ensiz, ellipsvari, 8–10 mm uzunluğunda, 2–4 və ya 5 mm enində, küt, çılpaq və ya tək-tək kirpikli yarpaqcıqlardan ibarətdir. Çiçəkləri 2 mm uzunluqda, ətirli, yaşılımtıl-sarı, qoltuq salxımlarda sünbülvari çiçək qrupunda yerləşir. Çiçək qrupu silindrşəkilli, çoxçiçəkli, 6–7 sm uzunluqda salxımlardan ibarətdir. Ləçəkləri ensiz, uzunsov, ucları itidir. Erkəkciklər tacdan iki dəfə uzundur. Paxlası xətvari, düz və ya oraqvari əyilmiş, uclarından sivri, 10–23 sm uzunluqda, 6–13 mm enində olub, 10–20 toxumludur. Toxumları uzunsov və yumurtavari, 6 mm uzunluqda, şabalıdı rəngdədir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi sentyabrda yetişir.

Ekologiyası

Şoran torpaqlarda yaxşı inkişaf edir, çiçəkləyir və toxum verir. Quraqlığa, istiyədavamlı, işıqsevən ağacdır.

Azərbaycanda yayılması

Zaqatala, Lənkəran, Göyçay, Astara, Abşeron və başqa zonalarda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Oduncağında və qabığında aşı maddəsi, meyvəsində 25–30% yeyilən fruktoza şəkəri vardır. Yarpaqlarından və cavan zoğlarından alınan məhlul göz xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Acacia juliflora (Sw.) Willd.
• Algarobia juliflora (Sw.) Heynh.
• Entada juliflora (Sw.) Roberty
• Mimosa juliflora Sw.
• Prosopis juliflora (Sw.) DC.

Yarımnövləri

• Neltuma juliflora var. horrida (Kunth) C.E.Hughes & G.P.Lewis
• Neltuma juliflora var. juliflora