Səfər əl-Həvali
| Səfər əl-Həvali | |
|---|---|
| ərəb. سفر الحوالي | |
| Doğum tarixi | 18 aprel 1950 (73 yaş) |
| Fəaliyyəti | intellektual, klirik[d] |
Səfər bin Abdul-Rəhman əl-Həvali əl-Ghamdi (ərəb. سفر بن عبدالرحمن الحوالي الغامدي; 18 aprel 1950) — Məkkədə yaşayan bir alimdir. 1991-ci ildə ABŞ əsgərlərinin Ərəbistan yarımadasında olmasına qarşı çıxan Səhva hərəkatının lideri kimi məşhur oldu. 1993-cü ildə əl-Havali və Salman əl-Ouda, Səudiyyə hökumətinə qarşı çıxan bir qrup olan Qanuni Hüquqları Müdafiə Komitəsini yaratmada lider idilər. Bu qurum Səudiyyə Ərəbistanına qarşı olduğuna görə onların hər ikisi 1994-1999-cu illər arasında həbs edildi.
2018-ci ilin iyul ayında, dörd oğlu və qardaşı ilə birlikdə Müsəlmanlar və Qərb Sivilizasiyası adlı 3000 səhifəlik bir kitab yazdığına görə Səudiyyə hakimiyyət orqanları tərəfindən tutuldu. Kitabda "Vəliəhd Şahzadə Məhəmməd bin Salmana (MBS) və hakim Səudiyyə kral ailəsinə İsrail ilə əlaqələrinə görə hücumlar" daxil olduğu bildirilir.
Tərcümeyi-hal[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səfər əl-Həvali Əlqəmdi 1986-cı ildə Məkkə Umm əl-Qura Universitetində İslam teologiyası doktoru dərəcəsini almışdır. 1990-cı illər ərzində Səudiyyə Ərəbistanı hakimiyyəti devirmək üçün silahlıları təhrik etmək üçün kaset lentlərinə moizə oxuduğu zaman hökuməti tənqid etdiyi üçün bir müddət həbs olundu. Başqa bir mütəfəkkir Salman əl-Ouda ilə birlikdə Əl-Həvalinin, Qutbizmin bir növü olan Səudiyyə Ərəbistanındakı Səhva hərəkatına (Oyanış hərəkatı) rəhbərlik etdiyi deyilir.
Səfər əl-Həvali, 1993-cü ildə yaradılan Səudiyyə müxalif bir qrup olan Qanuni Hüquqları Müdafiə Komitəsinin (CDLR) rəhbərlərindən biri idi və Krallığı açıq şəkildə monarxiyaya meydan oxuyan, hökuməti və böyükləri günahlandıran ilk müxalif təşkilat idi.
Sentyabr 1994-cü ildə Komitəsinin iki lider, Salman əl-Ouda və Səfər əl-Hawali şəhərində onların ardıcılları çox sayda ilə birlikdə nəzarətə alındı Burayda, Qasim bölgə. Üstəlik Şeyx Əbdül-Əziz İbn Baz, əl-Quda və əl-Həvali əvvəlki davranışlarından tövbə etmədikləri təqdirdə mühazirə, iclas və kaset qeyd etmələrinin qadağan ediləcəyi barədə bir fətva verdi. 1999-cu ildə o və digər iki alim həbs olundu, lakin heç bir ittiham olmadan sərbəst buraxıldı. Hawali bundan sonra Salman əl-Ouda ilə yollarını ayırdı.
Baxışlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bir çox Səudiyyə, Amerikalı azadlıqçı siyasətçilər və müharibə əleyhinə fəallar və Orta Şərqin yerli dini icmaları, Əfqanıstan Sovet müharibəsinin keçmiş qazisi Üsamə bin Laden və başqa bir vaiz Salman əl-Ouda kimi əl-Havali də ABŞ qoşunlarının mövcudluğuna qarşı çıxdı. 1991-ci ildə əl-Həvali bir xütbə söylədi: "Fars körfəzində baş verənlər, bütün ərəb və müsəlman dünyasına hakim olmaq üçün daha böyük bir Qərb dizaynının bir hissəsidir." Bin Ladenin tez-tez "ABŞ-yə qarşı çıxardığı ifadələrə haqq qazandırmaq üçün" Əl-Havali və əl-Oadanı istinad etdiyi deyilir.
Hawali, 2003-cü ilin iyun ayında keçirilmiş Səudiyyə Ərəbistanı İntellektual Dialoq Üçün Toplantısının Birinci Toplantısına dəvət edildi, lakin iclasa "sapmaların" - yəni sünni və şiə müsəlman icmalarının vəhabi olmayan dini liderlərinin daxil edilməsinə etiraz olaraq iştirak etməkdən imtina etdi. Bununla birlikdə Əl-Həvali, Əl-Qaidənin 2003-cü ilin May ayında Riyaddakı hücumlarını qınadı.
Yazılmış əsərlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səfər əl-Həvali, Umm əl-Qurada magistr tezisinin bir hissəsi olaraq dünyəviliyə dair bir kitab yazdı. Bu tədqiqata Seyid Qütbün qardaşı Məhəmməd Qütb rəhbərlik etmişdir. Burada əl-Həvali kilsə ilə dövlət arasındakı ayrılığın tarixini və bu fikrin müsəlman dünyasına necə gətirildiyini izlədi. Doktorluq dissertasiyasında tədqiqat, əl-Həvali, iman iddiası ilə ibadət əməlləri arasında ayrılığın bir analizini etdi.
2000-ci ildə İkinci İntifada haqqında qəzəb günü adlı bir traktat yazdı. Xristian fundamentalistlərin İsrail dövlətini dəstəkləmək üçün istifadə etdiyi İncil peyğəmbərliklərinin əslində məhv olacağını proqnozlaşdırdığını müdafiə etdi. Müqavilənin ardından anti-Sionist Neturei Karta qrupu tərəfindən İbrani dilinə tərcümə edildi.
11 sentyabr 2001-ci ildən sonra əl-Həvali prezident Buşa açıq bir məktub yazdı.
60 Amerikalı ziyalı Amerikanın İraqdakı müharibəsini əsaslandıran bir məqalə çıxardıqda əl-Həvali qarşı məqalə yazdı, iddialarını təkzib edərək ABŞ xarici siyasətinin tarixinə işarə etdi.
Əl-Həvali, Əl-Bayan jurnalında xristianlar arasında vahidlik mövzusunda bir məqalə yazdı. Üçlüyün təlimini rədd edənlərin və Tək Uca Tanrıya inananların tarixini izlədi. Tövhidlərin həm katoliklər , həm də protestantlar tərəfindən böyük təqiblərə məruz qaldıqlarını iddia etdi; və ABŞ prezidentləri arasındakı beş nəfərin Unitaristlər olduğu. O, dünyəviliyi ifadə edən ərəbcə "Əl İlmaniya" kitabında dünyəviliyin tarixi və mənası haqqında bir kitab yazmışdır. Bu kitabda Kilsənin müasir dünyadakı problemlərin öhdəsindən gələ bilməməsini dünyəvi ideologiyaların Avropada yayılmasının əsas səbəbi olaraq təyin etdi.
Dəstək və tənqid[redaktə | mənbəni redaktə et]
İslamdakı dərin biliyə görə İbn Baz Səfər Həvalini 'yeni İbn Teymiyyə ' olaraq təriflədi. O, Usama Bin Ladenin fətvasında haqsız yerə "ABŞ-nin əmri ilə" tutulduğu bir şeyx kimi xatırlanır.
Samuel P. Huntington əl-Havalini məşhur Sivilizasiyaların Çatışması məqaləsinə daxil etdi. "Məkkə Umm əl-Qura Universitetinin İslam Araşdırmaları dekanı Səfər əl-Həvali bunu geniş yayılmış bir lentə qoyduğu kimi" 'İraqa qarşı dünya deyil'. 'Bu, İslama qarşı olan Qərbdir.' "
2004-cü ilin oktyabrında BMT-yə 2500 müsəlman ziyalı tərəfindən imzalanan və şiddətə dini təhrikləri qadağan etmək üçün bir müqavilə imzalamaq üçün əl-Həvali "terror ilahiyyatçısı" olaraq seçildi.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Uyğun ingiliscə məqalədən tərcümə edilmişdir. https://en.wikipedia.org/wiki/Safar_al-Hawali