Sahn-ı Səman mədrəsələri
Sahn-ı Səman mədrəsələri (Osmanlıca: صحن ثمان) — Fateh Sultan Mehmed tərəfindən İstanbulda inşa edilən yüksək dərəcəli mədrəsə.
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sahn-ı Seman İstanbulun fəthindən sonra Fatih Sultan Mehmed tərəfindən qurulan təhsil ocaqları arasında ən yüksək təhsil ocağıdır. Səhn-i Səman; Quran, hədis, kəlam, fiqh və təfsir kimi İslam elmləri ilə yanaşı, fizika, kimya, riyaziyyat və astronomiya kimi əqli elmlərdən də məruzələrlə çıxış etmişdir. Fatih Kompleksi daxilində yerləşən Sahn-ı Seman kompleksin bütövlüyü çərçivəsində inşa edilmişdir. Onun tikintisi 1462-1470-ci illər arasında davam etmişdir.
Səhn-i Səmanın meydana gəlməsində Əli Kuşçu ilə Fatih Sultan Mehmetin birliyi ön plana çıxır. Sahn-ı Seman İstanbuldakı ilk türk ali təhsil müəssisəsidir. Sahn-ı Səman mədrəsələri Fatih Külliyesinin ən yüksək səviyyəli mədrəsələridir. Mədrəsələrdə Əli Kuşçunun hazırladığı tədris planının olduğu və onun “Kânûnnamə” şəklində edildiyi məlum olsa da, indiyə qədər araşdırılan Osmanlı arxiv sənədləri arasında bu sənədə rast gəlinməmişdir. Ola bilsin ki, bu qanunun əsli 1918-ci ildə kompleksdə baş verən yanğında məhv olub.
I Süleyman tərəfindən açılan Süleymaniyyə mədrəsələri dövrünə qədər Səhn-i Səman tələbələri din (din dərsləri) və əqli (elm dərsləri) elmləri üzrə öyrədirdi. Kanuni dövründə bu mədrəsələr din dərsləri üzrə ixtisaslaşdırılmış, Süleymaniyyə mədrəsələri isə əqli elmlərin ixtisas yerinə çevrilmişdir. Bundan əlavə, “Sahn-ı Seman”ın lüğət mənası “Səkkiz Bölmə”dir. Səkkiz bölmədən ibarət mədrəsə olduğuna görə ona bu ad verilmişdir. Hər bölmədə 19 otaq var və bu bölmələrdə maksimum iki uşaq qalır.
Səhn-i Səman mədrəsəsi forma baxımından indiki məscidlərə bənzəyir.