Sarıbaş (Qax)
| Sarıbaş | |
|---|---|
 | |
|
|
|
|
41°31′27″ şm. e. 47°04′30″ ş. u. |
|
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Rayon | Qax rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.602 metr |
| Saat qurşağı | UTC+04:00 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sarıbaş — Azərbaycan Respublikasının Qax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Mündəricat
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Sarıbaş kəndi XIV əsrdə yaşayış məskəni kimi formalaşmışdır. Cəlairlər Sarıbaş kəndinin ilk daima sakinləri olmuşdur.[1] Kənd XVI əsrin ortalarında (1556) yerli azərbaycanlıların (türklər) və Dağıstandan köçüb gələn saxur ailələrin məskunlaşması nəticəsində daha da böyümüşdür.[2] İlisu sultanlığı zamanı Sarıbaş mövcud 3 qrup kəndlər qrupundan Qaradolaq (İlisu) qrupuna daxil idi. Məhs Qaradolaq qrupuna türk mənşəli kəndlər daxil idi. (Sarıbaş, İlisu, Ağçay, Qaşqaçay, Yuxarı Malax, Aşağı Malax, Əmbərçay).[3] Kəndlər qrupunun Qaradolaq adlanması öz-özlüyündə əhalinin türk mənşəli olmasını göstərir. Regionda mövcud olan islamın şafiilik məzhəbinə zidd qeyri mühafizəkar dünyagörüşünə malik əhali qrupuna malikdir. Yerli əhalinin dünya görüşündə daha cox atəşpərəstlik və xristianlıqla bağlı elementlərin çoxluğu maraq doğurur.
Toponimikası[redaktə | əsas redaktə]
Sarıbaş oyk., sadə. Qax r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Kürmük çayının sahilində, dağ ətəyindədir. Kəndin adı XIII əsrdə Azərbaycana gəlmiş türk-monqol tayfalarından sarıbaşların adı ilə bağlıdır.[2] Kəndin əhalisinin çox hissəsi Cəlayir kəndinə köçmüşdür. Sarıbaş yaşayış məntəqələri Ermənistanda və Krımda da qeydə alınmışdır.[2]
Mədəniyyəti[redaktə | əsas redaktə]
Kənd əhalisinin mədəniyyəti diffuz(qaynayıb qarışma nəticəsində yaranan) mədəniyyətdən təsirlənmişdir.
Filmoqrafiya[redaktə | əsas redaktə]
1955-ci ildə istehsal olunmuş "Alagöz yaylağında" filmi Sarıbaş kəndinin çobanlarına həsr olunmuşdur.[4]
Coğrafiyası və iqlimi[redaktə | əsas redaktə]
| Sarıbaş kəndi iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Göstərici | Yan | Fev | Mar | Apr | May | İyn | İyl | Avq | Sen | Okt | Noy | Dek | İl |
| Mütləq maksimum, °C | 7 | 8 | 12 | 19 | 23 | 26 | 28 | 28 | 25 | 21 | 14 | 10 | 18,4 |
| Maksimum orta, °C | 0 | 1 | 4 | 11 | 17 | 21 | 24 | 24 | 19 | 13 | 7 | 2 | 11,9 |
| Minimum orta, °C | −6 | −7 | −3 | 3 | 7 | 10 | 12 | 12 | 9 | 5 | 0 | −4 | 3,2 |
| Mütləq minimum, °C | −15 | −17 | −13 | −5 | 1 | 4 | 7 | 7 | 2 | −3 | −8 | −13 | −4,4 |
| Yağıntı norması, mm | 32 | 40 | 58 | 79 | 74 | 54 | 39 | 28 | 44 | 70 | 62 | 35 | 615 |
| Mənbə: [3] | |||||||||||||
Sarıbaş kəndi dəniz səviyyəsindən 1800 metr yüksəklikdə, İlisu kəndindən 7 km. şimal qərbdə Kürmükçayın yuxarı səthində Əyriçayın hövzəsində yerləşir.[5] Qışı sərt yayı isə mülayimdir.Yüksək dağlarla əhatə olunub.[6]
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
- Hal hazırda Sarıbaş kəndinin əhalisi monoetnik olsa da tarixi mərhələlər üzrə burada məskunlaşmış müxtəlif etnik qrup və xalqların qaynayıb qarışması nəticəsində formalaşmışdır. Buna türk kökənli tayfalara mənsub bir neçə nəsil və saxurlar daxildir.
- 1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən kənddə 49 təsərrüfatda hər iki cinsdən təxminən 131 nəfər əhali yaşamaqdadır.[7]
Görkəmli şəxsləri[redaktə | əsas redaktə]
- Abdullah Əhmədov — fizika-riyaziyyat elmləri namizədi (1978), Azərbaycan Texniki Universitetində dosent.
- Amin Babayev — Kənd təssərüfatı elmlər doktoru, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetində kafedra müdürü.
- Məhərrəmov Fərid — Misir Əzhar Universitetində dosent.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Natiq Abbasov. Qədim azəri yurdu-Qax. Bakı, "Ağrıdağ" nəşriyyatı, 2000. səh. 132.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. İki cilddə. II cild. Tərtibçilər: Rübabə Əliyeva, Qara Məşədiyev, Etibar İnanc, Tünzalə Baxşıyeva və Şəms Qocayeva; Redaktor: Rübabə Əliyeva; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Bakı: "Şərq–Qərb" nəşriyyatı, 2007, 175 səh.
- ↑ Линевич. И. П. Бывшее Елисуйское султанство. ССКГ, вып. 7.- Тифлис: 1873. с.10-15.
- ↑ Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu - 2 (filmlərin izahlı kataloqu (1898-2002)). Bakı: 2003, səh. 65. (azərb.)
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ Qax Rayon İcra Hakimiyyəti: İcra Hakimiyyəti: Bələdiyyələr: Qax rayonu inzibati ərazi dairələri üzrə nümayəndəliklər və bələdiyyələr haqqında məlumat
|
Qax rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
|
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
| Qax rayonunun yaşayış məntəqələri | ||
|---|---|---|
| Şəhərlər | Qax |  |
| Kəndlər | Ağçay • Ağyazı • Almalı • Amanlı • Armudlu • Bağtala • Baydarlı • Böyük Alatəmir • Cəlayer • Çinarlı • Çüdüllü • Dəymədağlı (Qax) • Əlibəyli • Əmbərçay • Əmircan • Fıstıqlı • Güllük • Xələftala • İbaxlı • İlisu • İngiloy Kötüklü • Keşqutan • Kiçik Alatəmir • Kirovkənd • Qaxbaş • Qaxingiloy • Qaxmuğal • Qapıçay • Qarabaldır • Qaradolaq • Qarameşə • Qaratala • Qaşqaçay • Qaysarlı • Qazmalar • Qımırlı • Qındırğa • Qıpçaq • Qorağan • Qum • Ləkit • Ləkit Kötüklü • Ləkit Malax • Lələli • Lələpaşa • Aşağı Malax • Marsan • Meşəbaş • Oncallı • Sarıbaş • Süskənd • Şotavar • Şıxlar • Tanqıt • Tasmalı • Turaclı • Uzuntala • Üzümlü • Yeni İlisu • Zərnə • Zəyəm | |
