Seyşel adaları
Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. (yanvar 2021) |
Seyşel Adaları Respublikası Repiblik Sesel Seyşel adaları | |
---|---|
Şüarı: Finis Coronat Opus | |
Himni: Koste Seselwa | |
![]() | |
Paytaxtı və ən böyük şəhəri | Viktoriya 26 min nəfər (2009-cu il) |
Rəsmi dilləri | İngilis dili Fransız dili Seyşel Kreol dili |
İdarəetmə forması | Prezident Respublikası |
• Prezident | Ceyms Aleks Mişel [IV.2004~ ] |
• Vise Prezident | Denni For [VII.2010~ ] |
Yaranması | 29.06.1976 |
Tarixi | |
• Yaranması | 1976 |
Ərazisi | |
• Ümumi | 459 (189-ci yer) |
Əhalisi | |
• 2012 təxmini | 92 min (195-cü yer) |
• 2010 siyahıya alma | 90 945 |
• Sıxlıq | 186.2/km2 (482.3/kv. mil) (60) |
ÜDM (AQP) | 2012 təxmini |
• Ümumi | 2 355 million (188) |
• Adam başına | 25 600 (61) |
Valyutası | Seyşel rupisi |
Telefon kodu | 248 |
İnternet domeni | .sc |
Seyşel adaları (rəsmi adı Seyşel Adaları Respublikası) — Hind okeanının qərb hissəsində dövlət. Seyşel, Amirant, Kosmoledo və s. adaları əhatə edir. 92 adadan ibarətdir. Sah. 405 km². Paytaxtı Viktoriya şəhəridir.
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Adalar 1505-ci ildə Portuqaliyalılar tərəfindən kəşf olunub. 1768-ci ildə Fransızlar tərəfindən işğal edildi. 1794-cü ildə Böyük Britaniya Krallığının hakimiyyəti altına keçdi. 1810-cu ildə İngilis koloniya idi. 1814-cü ildə Paris Sülh Müqaviləsi ilə tam şəkildə Birləşmiş Krallığa verildi. 1903-cü ildə Birləşmiş Krallığa aid bir koloniya oldu. 1976-ci ildə müstəqilliyini əldə etdi. Bir il sonra hərbi çevriliş edildi və France Albert Rene hakimiyyəti ələ keçirdi. 1979-cu ildə elan edilən yeni konstitusiya ilə tək partiyalı bir dövlət oldu. France Albert Rene 1989-cu il seçkilərini də qazanaraq üçüncü dəfə prezident oldu. 1977-ci ildəki çevrilişdən sonra ilk çox partiyalı seçki 23-26 iyul 1992-ci ildə keçirildi. Seçkinin məqsədi konstitusiya layihəsini hazırlamaqla vəzifəli 23 nəfərlik bir komissiyanın üzvlərini müəyyən etmək idi. Konstitusiya təklifi 15 noyabr 1992-ci ildə xalq səsverməsinə təqdim edildi, amma 60 %-lik həddi keçə bilmədiyi üçün qəbul edilmədi.
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
Əhalinin etnik tərkibini Kreollər təşkil edir. Kreol fransız əsilli olub Luizianada və İspan əslli olub Karib Adalarında doğulmuş və buralarda yaşamış kəslər deməkdir. Bunlar əsas etibarilə Fransız, İspan, Asiyalı və Afrikalı insanların bir-birləriylə qaynayıb-qarışması nəticəsi meydana gələn mələz insanlardır. Xalqın çoxu Katolikdir. Bundan başqa bir qədər Müsəlman, Protestant və Hindust da var. İngilis və Fransız rəsmi dillərdir. Bundan başqa Fransızcanın başqa forması olan Seyşel Kreol dili var. Burada əhalinin 60 %-i oxuyub-yaza bilir.
Əhalisinin sayı[redaktə | əsas redaktə]
Əhali (minlərlə)[1][2] | Doğulanlar | Ölənlər | Təbii artım | Doğum nisbəti (1000 nəfərə görə) | Ölüm nisbəti (1000 nəfərə görə) | Təbii artım (1000 nəfərə görə) | TFR | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1950 | 36 | 1 061 | 418 | 643 | 29.5 | 11.6 | 17.9 | |
1951 | 34 | 1 033 | 425 | 608 | 30.4 | 12.5 | 17.9 | |
1952 | 36 | 1 037 | 456 | 581 | 28.8 | 12.7 | 16.1 | |
1953 | 37 | 1 169 | 438 | 731 | 31.6 | 11.8 | 19.8 | |
1954 | 37 | 1 209 | 457 | 752 | 32.7 | 12.4 | 20.3 | |
1955 | 39 | 1 303 | 456 | 847 | 33.4 | 11.7 | 21.7 | |
1956 | 38 | 1 458 | 468 | 990 | 38.4 | 12.3 | 26.1 | |
1957 | 38 | 1 534 | 424 | 1 110 | 40.4 | 11.2 | 29.2 | |
1958 | 39 | 1 553 | 450 | 1 103 | 39.8 | 11.5 | 28.3 | |
1959 | 40 | 1 595 | 421 | 1 174 | 39.9 | 10.5 | 29.4 | |
1960 | 42 | 1 714 | 450 | 1 264 | 40.8 | 10.7 | 30.1 | |
1961 | 43 | 1 775 | 574 | 1 201 | 41.3 | 13.3 | 27.9 | |
1962 | 44 | 1 733 | 504 | 1 229 | 39.4 | 11.5 | 27.9 | |
1963 | 45 | 1 855 | 513 | 1 342 | 41.2 | 11.4 | 29.8 | |
1964 | 46 | 1 867 | 485 | 1 382 | 40.6 | 10.5 | 30.0 | |
1965 | 47 | 1 772 | 563 | 1 209 | 37.7 | 12.0 | 25.7 | |
1966 | 47 | 1 895 | 515 | 1 380 | 40.3 | 11.0 | 29.4 | |
1967 | 48 | 1 827 | 536 | 1 291 | 38.1 | 11.2 | 26.9 | |
1968 | 49 | 1 738 | 538 | 1 200 | 35.5 | 11.0 | 24.5 | |
1969 | 51 | 1 715 | 561 | 1 154 | 33.6 | 11.0 | 22.6 | |
1970 | 52 | 1 660 | 437 | 1 223 | 31.9 | 8.4 | 23.5 | |
1971 | 53 | 1 837 | 464 | 1 373 | 34.7 | 8.8 | 25.9 | |
1972 | 55 | 1 723 | 529 | 1 194 | 31.3 | 9.6 | 21.7 | |
1973 | 56 | 1 639 | 475 | 1 164 | 29.3 | 8.5 | 20.8 | |
1974 | 57 | 1 860 | 497 | 1 363 | 32.6 | 8.7 | 23.9 | |
1975 | 59 | 1 806 | 433 | 1 373 | 30.6 | 7.3 | 23.3 | |
1976 | 61 | 1 642 | 466 | 1 176 | 26.9 | 7.6 | 19.3 | |
1977 | 62 | 1 599 | 477 | 1 122 | 25.8 | 7.7 | 18.1 | |
1978 | 62 | 1 796 | 466 | 1 330 | 29.0 | 7.5 | 21.5 | |
1979 | 63 | 1 730 | 438 | 1 292 | 27.5 | 7.0 | 20.5 | |
1980 | 63 | 1 830 | 444 | 1 386 | 29.0 | 7.0 | 22.0 | |
1981 | 64 | 1 802 | 442 | 1 360 | 28.2 | 6.9 | 21.3 | |
1982 | 64 | 1 552 | 482 | 1 070 | 24.3 | 7.5 | 16.7 | |
1983 | 64 | 1 662 | 452 | 1 210 | 25.8 | 7.0 | 18.8 | |
1984 | 65 | 1 739 | 488 | 1 251 | 26.9 | 7.6 | 19.4 | |
1985 | 65 | 1 729 | 468 | 1 261 | 26.5 | 7.2 | 19.3 | |
1986 | 66 | 1 722 | 498 | 1 224 | 26.2 | 7.6 | 18.6 | |
1987 | 66 | 1 684 | 505 | 1 179 | 25.4 | 7.6 | 17.8 | |
1988 | 67 | 1 643 | 504 | 1 139 | 24.7 | 7.6 | 17.1 | |
1989 | 69 | 1 600 | 563 | 1 037 | 23.2 | 8.2 | 15.0 | |
1990 | 70 | 1 617 | 543 | 1 074 | 23.3 | 7.8 | 15.5 | |
1991 | 71 | 1 708 | 545 | 1 163 | 24.2 | 7.7 | 16.5 | |
1992 | 71 | 1 603 | 522 | 1 081 | 22.7 | 7.4 | 15.3 | |
1993 | 72 | 1 689 | 597 | 1 092 | 23.4 | 8.3 | 15.1 | |
1994 | 74 | 1 700 | 550 | 1 150 | 23.0 | 7.5 | 15.6 | |
1995 | 75 | 1 582 | 525 | 1 057 | 21.0 | 7.0 | 14.0 | |
1996 | 76 | 1 611 | 566 | 1 045 | 21.1 | 7.4 | 13.7 | |
1997 | 77 | 1 475 | 603 | 872 | 19.1 | 7.8 | 11.3 | |
1998 | 79 | 1 412 | 570 | 842 | 17.9 | 7.2 | 10.7 | |
1999 | 80 | 1 460 | 560 | 900 | 18.2 | 7.0 | 11.2 | |
2000 | 81 | 1 512 | 553 | 959 | 18.6 | 6.8 | 11.8 | |
2001 | 81 | 1 440 | 554 | 886 | 17.7 | 6.8 | 10.9 | |
2002 | 84 | 1 481 | 647 | 834 | 17.7 | 7.7 | 10.0 | |
2003 | 83 | 1 498 | 668 | 830 | 18.1 | 8.1 | 10.0 | |
2004 | 83 | 1 435 | 611 | 824 | 17.3 | 7.4 | 9.9 | |
2005 | 84 | 1 536 | 673 | 863 | 18.3 | 8.0 | 10.3 | |
2006 | 85 | 1 467 | 664 | 803 | 17.3 | 7.8 | 9.4 | |
2007 | 86 | 1 499 | 630 | 869 | 17.4 | 7.3 | 10.1 | |
2008 | 87 | 1 546 | 662 | 884 | 17.8 | 7.6 | 10.2 | |
2009 | 87 | 1 580 | 684 | 896 | 18.1 | 7.8 | 10.3 | 2.38 |
2010 | 87 | 1 504 | 664 | 840 | 16.8 | 7.4 | 9.4 | 2.17 |
2011 | 88 | 1 625 | 691 | 934 | 18.6 | 7.9 | 10.7 | 2.33 |
2012 | 89 | 1 645 | 651 | 994 | 18.6 | 7.4 | 11.3 | 2.37 |
2013 | 92 | 1 566 | 717 | 849 | 17.4 | 8.0 | 9.4 | 2.26 |
2014 | 92 | 1 557 | 725 | 832 | 17.0 | 7.9 | 9.1 | 2.25 |
2015 | 93 | 1 592 | 703 | 889 | 17.0 | 7.5 | 9.5 | 2.31 |
2016 | 95[3] | 1 645 | 747 | 898 | 17.4 | 7.9 | 9.5 | 2.39 |
2017 | 96 | 1 651 | 748 | 903 | 17.2 | 7.8 | 9.4 | 2.41 |
2018 | 97 | 1 650 | 818 | 832 | 17.1 | 8.4 | 8.7 | 2.41 |
2019 | 98 | 1 605 | 795 | 810 | 16.4 | 8.1 | 8.3 | 2.34 |
İqtisadiyyat[redaktə | əsas redaktə]
Ölkə iqtisadiyyatı əsas olaraq əkinçilik və turizmə əsaslanır. Bundan başqa istehlak mallarının ixracatından da əhəmiyyətli bir gəlir əldə edilir. Ölkədə yetişən başlıca əkinçilik məhsulları: banan, şirin kartof, manyok və bunun məhsulu nişasta, kokonat və vanil. Ölkənin ən əhəmiyyətli sənayesi qida sənayesidir. Bundan başqa dəniz məhsulları əhəmiyyətli bir gəlir mənbəyidir. İşçi qüvvəsinin 19%-i əkinçilikdə, 20%-i mədənçilik və inşaatçılıkta, 14%-i dövlət sektorunda və ictimai xidmətlərdə, 11%-i də restoran və otel operatorluğunda işləyir.
İdxal və ixrac daha çox Böyük Britaniya, Fransa, Cənubi Afrika, Yəmən və Pakistan ilə edilir. Əsas ixrac məhsulları bunlardır: Qurudulmuş kokos içi, darçın, sabun və ətir yağı, vanil və balıq. Digər əhəmiyyətli gəlir gətirən qaynaqlar isə quano, tısbağa qabığı, Akula üzgəci və balıq məhsullarıdır.
Nəqliyyat sistemi kifayət qədər olub, ölkənin ən inkişaf etmiş şəhəri və limanı paytaxtı Viktoriyadır.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ [1] United nations. Demographic Yearbooks
- ↑ "MISD: Statistics & Database Administration Section". www.misd.gov.sc.
- ↑ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov.