Sibir yupikcəsi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Sibir yupikcəsi
Orijinal adı Akuzipigestun[1]
Ölkələr Amerika Birləşmiş Ştatları (Alyaska ştatı), Rusiya Federasiyası Çukotka Muxtar Dairəsi.
Danışanların ümumi sayı
  • 1.800 nəf. (1997)[2]
Təsnifatı
Eskimos-aleut dilləri
Inuit–Yupik[vd]
Yupik dilləri[vd]
Sibir yupikcəsi
Yazı latın əlifbası, kiril əlifbası
Dil kodları
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3 ess
Dilin strukturlarının dünya atlası yus
Atlas of the World’s Languages in Danger 482, 147
Ethnologue ess
Linguasphere 60-ABA-ba
ELCat 1683
IETF ess
Glottolog cent2128

Sibir yupikləri tərəfindən danışılan dil.

Sibir yupikcəsindən Azərbaycan dilində bəzi sözlərin tərcüməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sibir yupikcəsi (Sibir şivəsi) Azərbaycan dili
йугыт insan
ана qadın
ата ata
насӄуӄ baş
ӄытӈилъӄўаӄ ayaqqabı
ука́зи dovşan

Amerika Birləşmiş Ştatlarının Alyaska ştatında yerləşən Müqqədəs Lourens adasında Latın əlifbası, Rusiya Federasiyasının Çukotka Muxtar Dairəsində isə Kiril əlifbasında istifadə edilir.

Rusiya Federasiyasında istifadə edilən kiril əifbası əsasında tətbiq edilmiş Eskimo əlifbası :[3]

А а Б б* В в Г г Ӷ ӷ² Д д* Е е Ё ё Ж ж* З з
a b v g ǧ d e ë ž z
И и Й й К к Ӄ ӄ² Л л Лъ лъ М м Н н Ӈ ӈ² Нъ нъ
i j k q l ł m n ŋ
О о П п Р р С с Т т У у Ў ў² Ф ф Х х Ӽ ӽ²
o p r s t u w f h x
Ц ц* Ч ч* Ш ш Щ щ* Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я
c č š šč " y ' è ju ja

Qeydlər:

  1. Saitlər uzun və qısa formada olurlar. Lakin bəzi hallarda yazıda əks edilmir. / ӈъ = ŋ
  2. İstifadə edilən əlavə şərti işarələr: ӷ = г’ , ӄ = к’ , ӈ = н’ , ў = w , ӽ = х’
  3. * Eskimo dilində istifadə edilmir.

Müqqədəs Lourens adasında yaşayan Sibir yupikləri üçün Latın əlifbası əsasında yeni bir əlifbanın yaradılması işinə 1970-ci ildə başlanılmışdır. Feyirbanks Alyaska Universitetinin dil mərkəzində Maykl Krausun rəhbərliyi ilə hazırlanmağa başlanan əlifba 4 aya tam hazır olmuşdur. Əlifbanın hazırlanmasında Maykl Krausa, Linda Aghnaghaghpik Badten, Sharon Pungoviyi Orr və digər Sibir yupikcəsini bilən şəxslər kömək etmişdilər.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. https://www.commerce.alaska.gov/web/dcra/AKNativeLanguagePreservationAdvisoryCouncil/Languages.aspx.
  2. Menovshchikov G. Азиатских эскимосов язык // Языки мира. Палеоазиатские языки. ISBN 978-5-857-59046-1
  3. "Eskimo / Юпигыт" (PDF). 2011-05-14 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-05.