Stolbı Dövlət Təbiət Qoruğu
| Stolbı dövlət təbiət qoruğu | |
|---|---|
 Stolbı Dövlət Təbiət Qoruğu | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu).svg){kind=logo} |
|
| Sahəsi | 47 219 ha[1] |
| Yaradılma tarixi | 30.06.1925 |
| Yerləşməsi | |
| 55°53′ şm. e. 92°46′ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Yaxın şəhər | Krasnoyarsk |
| zapovednik-stolby.ru | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Stolbı dövlət təbiət qoruğu - Şərqi Sayanın şərq hissəsində, Orta Sibir yaylası ilə sərhəddə, Krasnoyarsk diyarı ərazisində yerləşən qoruq.
Mühafizə olunan ərazinin təbii sərhədləri Yeniseyin sağ qollarıdır: şimal-şərqdə - Bazaixa çayı, cənub və cənub-qərbdə Mana və Bolşaya Slizneva çayları. Şimal-şərqdən «stolbı»Krasnoyarsk şəhərinə bitişikdir. Qoruğun mühafizə zonasının sərhəddinə bir şəhər avtobus dayanacaq vardır.
1925-ci ildə Krasnoyarsk şəhər sakinlərinin təşəbbüsü ilə mənzərəli qayalar ətrafındakı təbii kompleksləri - sienit qalıqlarını qorumaq üçün qurulmuşdur. Hal-hazırda onun sahəsi 47,219 ha-dır.
YUNESKO-nun Ümumdünya irsi Fondunun siyahısına təqdim edilmişdir. Altay-Sayan Ekoregion Təbiət Qoruqları və Milli Parklar Birliyinin üzvüdür[2].
Flora və fauna[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruğun florasına təxminən 740 damarlı bitki və 260 növ yosun daxildir. Şərqi Sayansının orta dağlarına xas olan tayqa meşələri geniş ərazini tutur.
Qoruqda onurğalıların 290 növü müəyyən edilmişdir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1720-1727-ci illərdə "Sütunları" D. Q. Messerşmidt ziyarət etdi. Sibirdə yeddi illik araşdırması zamanı üç dəfə Krasnoyarskda oldu.
1733-1734-ci illərdə Sütunları Vitus Berinq ziyarət etdi.
1735-ci ildə "Sütunları" İkinci Kamçatka Ekspedisiyasının yerüstü dəstəsinin üzvləri, akademik İ. Q. Qmelin və köməkçisi S. P. Kraşeninnikov ziyarət etdilər.
1771-1773-ci illərdə “Sütunları” Sibir tədqiqatçısı, təbiət tarixi professoru P. S. Pallas ziyarət etdi. Təxminən bir il Krasnoyarskda qalan alim monoqrafiyalar üzərində işlədi: «Rusiya imperiyasının müxtəlif əyalətlərinə səyahət», «Rusiya dövlətinin bitkilərinin təsviri», «Rus-Asiya zoocoğrafiyası».
1833-ci ildə Sütunlarda əldə edilən xəzlərin inventarlaşdırılması: 67 samur, 43 tülkü və digər heyvanların mindən çox dərisi toplanır.
1870-1880 - Krasnoyarsk gimnaziyasının müəllimi İ. T. Savenkov dirəklərə məktəb ekskursiyaları keçirir və Krasnoyarsk ətrafındakı yerlərin topoqrafik eskizini tərtib edir. Bu da Sibirdəki bütün təcrübəsiz geoloqlar üçün başlanğıc olUr. o, 1886-cı ildə Krasnoyarsk mühitinin geoloji quruluşuna dair bir əsər nəşr etdirir.
30 iyun 1925 - Yenisey vilayət İcraiyyə Komitəsinin fərmanı ilə "Stolbı" adlanan qoruq elan etdilir.
1947 - Elena Krutovskaya və Ceyms Dulkeyt tərəfindən Stolbı Dövlət Təbiət Qoruğunun turizm və ekskursiya zonasında Yaşayış guşəsi təşkil olundu.
1940-cı illərin sonundan 21-ci əsrin əvvəllərinə qədər qoruq haqqında 16 elmi əsər toplusu çap edildi. Atmosfer çirkliliyinin və rekreasiya istifadəsinin Tayqa ekosistemlərinə təsiri öyrənilir. Dirəklərdəki tədqiqatçılardan biri qoruqla bağlı bir neçə kitabın müəllifi İ. F. Belyak olmuşdur[3].
2000 - Stolbı Dövlət Təbiət Qoruğunun «yaşayış guşəsi» Roev Rucey Zooparkının əsasını təşkil etdi.
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
.JPG)
.JPG)
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Трухницкий М. 115 лет со дня рождения учёного, краеведа, первого директора заповедника «Столбы» А. Л. Яворского // Край наш Красноярский : календарь знаменательных и памятных дат на 2004 год / Гос. универс. науч. б-ка Краснояр. края. — Красноярск : Кларетианум, 2003. — С. 16-18.
- Лалетина Н. Е. 90 лет со дня рождения основательницы «Живого уголка» в заповеднике «Столбы», детской писательницы Е. А. Крутовской// Край наш Красноярский : календарь знаменательных и памятных дат на 2004 год / Гос. универс. науч. б-ка Краснояр. края. — Красноярск : Кларетианум, 2003. — С. 77-78.
- Плющ И. В. «Столбы» как социокультурный феномен // Духовно-исторические чтения / Краснояр. гос. архитектурно-строит. акад., Краснояр. гос. пед. ун-т им. В. П. Астафьева. — Красноярск : КрасГАСА, 2004. — Вып. 9. — С. 226—232.
- Коловский Р. А. Экологические проблемы города и заповедника «Столбы»// Непрерывное экологическое образование и экологические проблемы / Сиб. гос. технолог. ун-т. — Красноярск : СибГТУ, 2004. — Т. 2. ISBN 5-8173-0199-9
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Официальный сайт ФГБУ ГПЗ «СТОЛБЫ»
- Страница заповедника на портале «Культура.рф» Arxivləşdirilib 2012-11-06 at the Wayback Machine
- Красноярские столбы Arxivləşdirilib 2009-08-13 at the Wayback Machine
- Положение о государственном учреждении "Государственный природный заповедник «Столбы»
- Каштаковская тропа. Видео поход.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Государственный природный заповедник «Красноярские столбы»". 2019-11-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-13.
- ↑ "Члены Ассоциации заповедников и национальных парков Алтай-Саянского экорегиона". 2021-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-13.
- ↑ "Красноярская краевая молодёжная библиотека: «105 лет со дня рождения Беляка Ивана Филипповича»". 2014-08-10 tarixində arxivləşdirilib., 6 yanvar 2013