Sürvəyarpaq buxurkolu

Sürvəyarpaq buxurkolu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Əməköməciçiçəklilər Fəsilə: Buxurkolukimilər Cins: Buxurkolu Növ: Sürvəyarpaq buxurkolu
Beynəlxalq elmi adı
Cistus salviifolius L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   506899 NCBI   335170 EOL   483189

Sürvəyarpaq buxurkolu (lat. Cistus salviifolius) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin buxurkolukimilər fəsiləsinin buxurkolu cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Aralıq dənizi sahillərində yayılmışdır. Avropada, Asiyada, İranda, Türkiyədə, Qafqazda təbii halda bitir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 50-80 sm olan torpaqqoruyucu koldur. Yarpaqları ellipsvarı və ya yumurtavarı-uzunsovdur. Qısa saplaqlı, üstü qırışlı, ulduzvarı tükcüklərlə örtülmüşdür. Çiçəkləri tək və ya 2-3 ədədi bir yerdə toplaşmışdır. Ləçəkləri yumurtavarı, ağ bünövrəsi sarı xallıdır. Kasayarpaqları enli-yumurtavarı, kütuclu və boz rənglidir. Erkəkcik çiçəklər şaquli vəziyyətdən horizantal vəziyyətə keçir və ləçəklərə yapışaraq, dişicik ağızcığı açılır. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi avqustda yetişir. Qutucuq meyvəsi sıx tükcüklüdür. Toxumlarla və bəzən kök zoğlarının köməkliyi ilə bərpa olunur.

Ekologiyası

Əhəngli və ya quru torpaqlarda quru, açıq, günəşli yerlərdə bitir. Səhraların, quru şam meşələrinin və qumlu dəniz sahilərinin bitkiləridir. Yanğına davamlıdır.

Azərbaycanda yayılması

Böyük Qafqazda aşağı dağ zolağında, daşlı yamaclarda bitir.

İstifadəsi

Dekorativ və balverən bitkidir. Yarpağından tünd-yaşıl və ya qonur rəngli buxur yağı alınır. Buxur yağı ətriyyatda, təbabətdə dərman bitkisi kimi istifadə edilir.