Türkmənistanda korrupsiya
Türkmənistanda korrupsiya — Türkmənistandakı korrupsiya vəziyyəti (Türkmənistan).
Bəzi müstəqil mənbələr tərəfindən korrupsiyaya dövlətdəki ciddi problem kimi baxılır. Ştat, Wall Street Journal-ın İqtisadi Azadlıq İndeksi də daxil olmaqla bir sıra illik korrupsiya reytinqlərinin sonundadır[1]. 2017-ci il üçün Transparency International-da Korrupsiya Qavrama İndeksi 180-dən 167-ci yerə uyğundur[2]. ABŞ-nin Türkmənistandakı səfirliyinin 2015-ci ilin avqust ayında verdiyi açıqlamaya görə, ölkədə korrupsiya "həm dövlət, həm də özəl sektorda geniş yayılmışdır". "Türkmənistanın dövlət standartları və lisenziyalaşdırma təşkilatı xaricində heç bir konsorsium və ya standartlaşdırma təşkilatı yoxdur. Şikayət vermək üçün müstəqil bir qurum yoxdur. Maliyyə açıqlanması tələbləri şəffaf deyil və beynəlxalq qaydalara uyğun gəlmir. Dövlət müəssisələrindən, hətta xarici tərəfdaşlar üçün də maliyyə hesabatlarının dərc edilməsi tələb olunmur. Maliyyə yoxlamaları beynəlxalq səviyyədə tanınmış firmalardan çox, yerli auditorlar tərəfindən aparılır[3]. ABŞ hakimiyyət orqanlarına görə Türkmənistan hökuməti, "valyuta axınlarına ciddi şəkildə nəzarət edir və artıq məbləğlərin yerli valyuta olan manatla konvertasiyası problemli olaraq qalır. Əqli Mülkiyyət Dövlət Agentliyinin yaradılması və bəzi ÜƏMT-nin (Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatı) konvensiyalarının imzalanması da daxil olmaqla, Türkmənistan əqli mülkiyyət hüquqlarının icrasını yaxşılaşdırmaq üçün bəzi təşəbbüslər göstərsə də, icra qaydalarını yaxşılaşdırmaq üçün geniş inzibati və mülki prosedurlar qəbul etməyib. intellektual mülkiyyət hüquqları." Üstəlik, "ölkənin tənzimləmə sistemi şəffaf şəkildə tətbiq edilmir və hökumət məhkəmə prosesinə təsir göstərir."[3]
Korrupsiyaya qarşı mübarizə[redaktə | mənbəni redaktə et]
ABŞ səfirliyi Türkmənistanda "korrupsiyanı izləyən müstəqil bir təşkilatın olmadığını" qeyd etdi. Daxili İşlər Nazirliyi, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Baş Prokurorluq korrupsiyaya qarşı mübarizə üçün texniki məsuliyyət daşıyır və Berdımuhammedov korrupsiyaya dözməyəcəyini bildirdi[4]. Ancaq bunlar geniş zəmanət kimi qəbul edilir. Bir mənbəyə görə 2000-ci ilin noyabrında "Türkmənistan Baş Prokurorluğu, parlament, bir neçə hökumət nazirliyi, vergi xidməti və hüquq mühafizə orqanlarının nümayəndələri BMT-nin tətbiqi ilə bağlı iki günlük seminarda iştirak etdilər. Korrupsiyaya qarşı Konvensiya "[5].
2005-ci ilin mart ayında Türkmənistan BMT-nin Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Konvensiyasını qəbul etdi. Bununla birlikdə, OECD, beynəlxalq ticarət əməliyyatlarında xarici dövlət məmurlarının rüşvətlə mübarizəsinə dair OECD Konvensiyasının üzvü deyil. 2010-cu ilin yanvarında, Türkmənistanda, çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizəni gücləndirmək üçün Maliyyə Nazirliyinin nəzdində bir maliyyə kəşfiyyatı quruldu. 1 yanvar 2012-ci ildən bəri Türkmənistan bankları Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarına (BMHS) keçiblər. Ölkənin dövlət orqanları 2014-cü ilin yanvar ayında milli maliyyə hesabat standartlarına (MHBS) keçdilər.
2012-ci ilin oktyabrında Berdımuhammedov Türkmənistanın Egmont Qrupuna qatılacağını elan etdi. "Türkmənistanın üzvlüyü," dedi, "beynəlxalq cəmiyyətə çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə öhdəliyini nümayiş etdirəcək." Lakin 2015-ci ilin avqust ayından etibarən Türkmənistan hələ qrupa qoşulmayıb.
Türkmənistan parlamenti 2014-cü ilin martında "korrupsiya hallarının aşkarlanması üçün hüquqi və institusional çərçivə" yaradan bir antikorrupsiya qanunu qəbul etdi. Bu qanuna uyğun olaraq, ilk dəfə olaraq bəzi dövlət məmurları kateqoriyasına "sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq, xarici banklarda hesab açmaq, müəyyən edilmiş qaydalara zidd hədiyyələr qəbul etmək, fəxri və xüsusi adlar, mükafatlar və digər fərqliliklər almaq qadağan edildi. " Dövlət məmurları, gəlirləri, xərcləri və varlıqları ilə yanaşı, ərləri və azyaşlı uşaqlarının gəlirləri, xərcləri və varlıqları haqqında da məlumat verməlidirlər. Bununla birlikdə ABŞ səfirliyi, ölkənin "zəif hüquqi qurumları" nəzərə alındığında "bu qanunun necə təsirli bir şəkildə tətbiq olunacağını görmək çətin olduğunu" qeyd etdi. Bundan əlavə, Türkmənistanda antikorrupsiya qanunları olsa da, ümumiyyətlə icra edilmir[3].
2014-cü ilin sentyabr ayında yeddi Türkmənistan hökuməti və hüquq-mühafizə orqanı ATƏT-in maliyyələşdirdiyi Riqaya təlim turunda iştirak etdi. Məqsəd qonaqların Latviyada "korrupsiya və çirkli pulların yuyulmasına qarşı mübarizə mexanizmlərinin praktikada necə tətbiq olunduğunu görmələri" idi[6].
9 iyul 2015-ci il tarixli hökumət iclasında Berdımuhammedov iqtisadiyyat və inkişaf naziri, iqtisadiyyat və maliyyə sektorundan məsul baş nazirin müavini və kənd təsərrüfatından baş nazirin müavini daxil olmaqla bir neçə yüksək vəzifəli məmuru işdən çıxardı. Prezident onları rüşvət almaqda günahlandırdı və "qlobal böhranın Türkmənistan iqtisadiyyatına təsirini qiymətləndirə bilmədiklərini" söylədi. Dövlət televiziyası son vaxtlar bank, vergi və maliyyə xidmətlərinin 80 işçisinin müxtəlif cinayətlərdə ittiham olunduğunu bildirdi[7].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Turkmenistan". Freedom House. 2019-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
- ↑ "Corruption Perceptions Index 2017". Transparency International. 2019-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-06.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 "2015 Investment Climate Statement (Turkmenistan)". United States Embassy. 2016-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
- ↑ "Turkmenistan: German Bank Complicit in Niyazov's Reign of Terror – Report". EurasiaNet. 2009-03-10. 2018-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-19.
- ↑ "OSCE Helps Turkmenistan Prepare Anti-Corruption Laws". ChinaEurasia.[ölü keçid]
- ↑ "Turkmenistan officials discuss anti-corruption and anti-money laundering practices on OSCE-organized study visit to Latvia". OSCE. 2014-09-26. 2020-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
- ↑ "Turkmen Leader Sacks Officials Over Corruption". Radio Free Europe/Radio Liberty. 2015-07-10. 2018-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.