Təbəi-tabiin
| İslam |
|---|
| İslamda iman |
| Allah • Allahın varlığı və təkliyi • Mələklər • Müqəddəs kitablar • Məhəmməd peyğəmbər və digər peyğəmbərlər • İmamət • Axirət • Kəlmeyi-şəhadət |
| Firuiddin |
| Namaz • Zəkat • Xüms • Oruc • Həcc |
| İslamda xüsusi günlər |
| Besət bayramı • Ramazan bayramı • Qurban bayramı • Qədir-Xum |
| Quran |
| Sünni • Hədis • Təsəvvüf · Fiqh • Kəlam • Şəriət |
| İslam tarixi |
| Əhli-Beyt • Səhabə • Şiəlik • Sünnilik • Xaricilik • Dörd xəlifə • İmamət • Məhəmməd |
       |
Təbəi-tabiin (ərəb. تبع التابعين) — Səhabə və tabiinlərdən sonra müsəlmanların üçüncü nəsli. Sünnilərə görə o, səhabələr və tabiinlərdən sonra dünyaya gəlmiş ən xeyirli nəsil.
Sünniliyə görə tərifi
[redaktə | vikimətni redaktə et]Sünni İslama görə adamın Təbəi-tabiin olması üçün şərtlər aşağıdakılardır:
- müsəlman olaraq ölmək,
- ən azı bir tabiinlə görüşmüş olmaq,
- Adil olmaq (Sünnilərə görə bu, Əhlis-Sünnə vəl-Camaatın əqidə və əməllərinə əməl etmək deməkdir).
Bu haqda Məhəmməd peyğəmbər demişdir:
"İnsanların ən yaxşısı mənim dövrümdə yaşayanlar, sonra onlardan sonra gələnlər (Tabiinlər) və daha sonra gələnlər (ikinci nəsil)."[1][2][3]
Təbəi-tabiin nəsli
[redaktə | vikimətni redaktə et]Bu nəsil İslamın olduğu kimi, səhabə və tabiindən sonrakı nəsillərə çatdırılmasında çalışmış və bu uğurda mübarizə aparmış bir nəsildir.
Təbəi-tabiin dövrü hədis təhəmmülü (red - hədisi təhrif etmədən nəqletmə) və hədis rəvayəti üsullarının ən mükəmməl formaya düşdüyü dövr sayılır. Bu dövrdə hədislər nizamlı olaraq toplanmış, eyni zamanda mövzulara görə bablara (red - bölmə) ayrılmış, təsnif edilmişdir. Bu haqda Raməhörmüzi bunları nəql edir:
"Bildiyimə görə hədisləri ilk təsnif edən şəxslər, Bəsrədə Rəbi ibn Subeyh, Səid ibn Arubə, Yəməndə Xalid ibn Cəmil və Mamər ibn Rəşiddir. Məkkədə İbn Cüreyc, Kufədə isə Süfyan əs-Səvridir."
Bu perioda aid olub, dövrümüzə qədər gəlib çatan ən dəyərli musənnəf əsər Malik ibn Ənəsin "Muvatta" adlı əsəridir.[4]
İmam Səxaviyə görə təbəi-tabiin nəsli hicri 220-ci ildə başa çatmışdır.[5]
Təbəi-tabiin nəsli bunlardır:
[redaktə | vikimətni redaktə et]Böyük sünni imamlarından dördü:
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Əbu Hənifə (Bəzilərinə görə Əbu Hənifə Ənəs ibn Maliki gördüyü, ondan və digər səhabələrdən hədislər nəql etdiyi üçün tabiin sayılır.)
- İmam Şafii
- Malik ibn Ənəs
- Əhməd ibn Hənbəl
Digər təbəi-tabiilər:
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Əbu Yusuf Yaqub bin İbrahim
- İmam Məhəmməd
- Abdullah ibn əl-Mübarək
- Məhəmməd əl-Buxari
- Əl-Leys ibn Səd
- Həmmad ibn Zeyd
- Məkki ibn İbrahim
- Fudeyl ibn İyad
- Davud Ət-Tai
- Cəfər Sadiq
- Əvzai
- Süfyan ibn Uyəynə
- Süfyan əs-Səvri
Şiəlikdə Təbəi-tabiin
[redaktə | vikimətni redaktə et]Şiəlikdə belə bir anlayış yoxdur.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Search Truth. "The Hadith Book (48. Witnesses): nr. 819". 21 avqust 2013. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 fev 2022.
- ↑ Əbu Davud. Sunnə (ərəb). 9.
- ↑ Tirmizi. Fitən (ərəb). 45.
- ↑ Koçyiğit. Hadis Usûlü (türk). 43.
- ↑ əs-Saleh, Subhi. Ulumul Hədis və Mustaləhuh (ərəb). 358.