Təzəkənd (Daşkəsən)

TƏZƏKƏND
40°27′58″ şm. e. 45°56′26″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Daşkəsən rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00
Əhalisi
Əhalisi	560 nəfər
Təzəkənd

Təzəkənd — Azərbaycan Respublikasının Daşkəsən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Tarixi

• Kənd 1993-cü ildə yaradılmışdır.

Toponimikası

• Təzəkənd oyk., mür.
• Ağcabədi r-nunun Hüsülü i.ə.v.-də kənd. Qarabağ düzündədir. Yaşayış məntəqəsi kollektivləşmə illərində həmin r-nun Hüsülü kəndindən köçmüş ailələr tərəfindən bina edilmiş və yeni salındığına görə belə adlandırılmışdır;
• Ağdam r-nunun Nəmirli i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi düzənlikdədir. Yaşayış məntəqəsini keçmişdə mövcud olmuş Hacallı kəndinin yerində XX əsrin 30-cu illərində qonşu Şuraabad kəndindən köçmüş ailələr salmışlar. Oykonim “yeni yaşayış məntəqəsi, yeni kənd” mənasındadır;
• Balakən r-nunun Əznəbirt i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Vaxtilə Əznəbirt (indiki Çalxanqala) kəndində yaşamış azərbaycanlı ailələr 1918-ci il siyasi hadisələri ilə əlaqədar köçərək indiki kəndin yerində məskunlaşmış və kənd yeni salındığına görə Təzəkənd adlanmışdır. Keçən əsrdə r-nun ərazisində Təzəkənd adlanan Ud kənd vardı;
• Beyləqan r-nunun Ağalıkənd i.ə.v.-də kənd. Düzənlikdədir. Yaşayış məntəqəsi 30-cu illərdə pambıqçılığın inkişafı ilə əlaqədar müxtəlif yerlərdən gəlmiş ailələrin indiki ərazidə məskunlaşması nəticəsində yeni yarandığına görə belə adlanmışdır;
• Biləsuvar r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Muğan düzündədir. XIX əsrin sonlarında müxtəlif kəndlərdən çıxmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində Biləsuvar kəndi yaxınlığında salınmış və buna görə də bəzən Biləsuvarkənd adlanmışdır. Sonralar Biləsuvar kəndi sərhəd postuna çevrilərkən onun əhalisi də bura köçürülmüş və kənd Təzəkənd adlanmışdır;
• Cəlilabad r-nunun Üçtəpə i.ə.v.-də kənd. Salyan düzündədir. Bəzi rəsmi sənədlərdə Oğrukənd kimi qeydə alınsa da, əslində yaşayış məntəqəsinin adı Oqurkənd (Uğurkənd adının təhrif olunmuş variantı) olmuşdur. Monqolların XIII əsrdə Yaxın Şərq və Cənubi Qafqaza yürüşlərində türkdilli uyğurlar da yaxından iştirak etmişlər. Sonralar onların əksəriyyəti İranda və Azərbaycanda məskunlaşdılar. Oykonim həmin tayfanın adını özündə əks etdirirdi. Kəndin adının oğru sözü ilə əlaqəsi olduğu güman edilərək, Təzəkənd adlandırılmışdır. Keçən əsrdə r-nun ərazisində Təzəkənd adlanan iki yaşayış məntəqəsi olmuşdur;
• Daşkəsən r-nunun Qabaqtəpə i.ə.v.-də kənd. Qoşqar silsiləsinin ətəyindədir. Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsi 1920-ci ildə keçmiş Bayramlı kəndinin yerində salınmışdır. Astaf, Çanaqlı və Qaşqaçay kəndlərindən köçüb gəlmiş ailələr kəndi təzə saldığına görə belə adlandırılmışdır;
• İsmayıllı r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Quruçayın sahilində, dağətəyi erazidədir. Yerli məlumata görə, ilkin adı Musakənd olmuşdur. Müxtəlif dağ kəndlərindən gəlmiş əhali burada məskunlaşdıqdan sonra kənd belə adlandırılmışdır;
• Kəlbəcər r-nunun Ağcakənd i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Keçmiş adı Çıraqlı olmuşdur. Yaşayış məntəqəsini 1934-cü ildə həmin r-nun Çıraq kəndindən köçmüş ailələr saldığı üçün belə adlanırdı. 1961-ci ildə çıraqlılar buradan köçmüşlər. 1962-ci ildə qonşu Ağcakənddən köçüb gəlmiş ailələr burada məskunlaşdıqdan sonra yaşayış məntəqəsi Təzəkənd adlanmışdır;
• Laçın r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. XIX əsrin axırlarında Talış zonasından gəlmiş Allahverdi adlı bir nəfər burada məskunlaşmışdır. Sonra qonşu kəndlərdən çıxmış ailələr də həmin yerə köçmüşdür. Yaşayış məntəqəsi ətraf kəndlərdən sonra salındığına görə ona bu ad verilmişdir;
• Masallı r-nunun Yeddioymaq i.ə.v.-də kənd. Lənkəran ovalığındadır. Yaşayış məntəqəsi Böyük Vətən müharibəsindən sonra Lerik r-nunun dağlıq zonasmda yaşayan və qədimdə Zuvand adlanan mahaldan köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmış və Təzəkənd adlandırılmışdır;
• Salyan r-nunun Qarabağlı i.ə.v.-də kənd. Cənub-Şərqi Şirvan düzündədir. Keçmiş adı Züd-Ost-Qoltuq olmuşdur. 1913-cü ildə Cavad qəzasının müxtəlif kəndlərindən çıxmış ailələr Qarabağlı və Kərimbəyli kəndlərinin torpaqlarında bəylər üçün muzdla işləməyə başlamış və Qarabağlı kəndi yaxınlığında Züd-Ost-Qoltuq adlı yerdə həyətyanı torpaq sahəsi alaraq məskunlaşmışlar. Züd-Ost-Qoltuq isə keçmişdə oradakı balıq vətəgəsinin adı olmuş, alman dilindəki zud (cənub), ost (şərq) və türk dillərindəki kultuk (körfəz) sözlərindən ibarətdir. Sonralar yaşayış məntəqəsinə Təzəkənd adı verilmişdir;
• Sədərək r-nunda eyni adlı i.ə.v-də kənd. Şərur düzündədir. Keçmiş adı Sərdarabad olmuş, sonralar dəyişdirilərək Təzəkənd adlandırılmışdır,
• Şəmkir r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Şəmkir çayının sahilində, Gəncə-Qazax düzənliyindədir. Həmin r-nun Avıllı və Düzqışlaq kəndləri birləşdirildikdən sonra Təzəkənd adlandırılmışdır. Keçən əsrdə Şərur (2), Şabran, Bərdə r-nlannda da Təzəkənd adlı yaşayış məntəqələri olmuşdur;
• Tərtər r-nunun Dəmirçilər i.ə.v.-də kənd. Qarabağ düzündədir. Keçmiş adı Ağkənd olmuşdur. Yaşayış məntəqəsi 1920-ci illərdə nisbətən yerini dəyişdiyi üçün rəsmi sənədlərdə Təzəkənd adı ilə qeydə alınmışdır;
• Tərtər r-nunun Qaradağlı i.ə.v.-də kənd. Qarabağ düzündədir. Yaşayış məntəqəsi 1953-cü ildə salınmış və Təzəkənd adlandırılmışdır;
• Yardımlı r-nunun Bərcan i.ə.v.-də kənd. Viləş çayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi ətraf kəndlərdən sonra salındığı üçün belə adlandırılmışdır;
• Zərdab r-nunun Zərdab şəhər i.ə.v.-də kənd. Kür çayının sahilindədir. Yaşayış məntəqəsi Sovet hakimiyyətinin ilk illərində Zərdab şəhərindən köçmüş ailələr tərəfindən təzə salındığına görə belə adlandırılmışdır.

Əhalisi

• 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 687 nəfər əhali yaşayır.

İqtisadiyyatı

• Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir.

Həmçinin bax

• Daşkəsən rayonu

Xarici keçidlər

• Azərbaycan Respublikası Daşkəsən Rayon İcra Hakimiyyəti