Tatarıstan Respublikası Yazıçılar Birliyi
Tatarıstan Respublikası Yazıçılar Birliyi — Tatarıstan Respublikasının ərazisində yaşayan və ədəbi yaradıcılıq sahələrindən birində fəal şəkildə çalışan, Tatar dilində və ya başqa bir dildə yazan vətəndaşları birləşdirən bir ictimai təşkilat (yaradıcılıq birliyi), habelə respublikadan kənarda yaşayan insanlar tatar ədəbiyyatına əhəmiyyətli töhfə[1][2].
Birliyin əsas məqsədləri bunlardır:
- mənəvi irsin və ədəbiyyatın təbliği
- yazıçıların peşəkar bacarıqlarının artırılması
- gənc istedadların hazırlanması
- yazıçıların yaradıcılıq və yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması, maraqları üçün geniş qayğı
- millətlərarası dostluğun möhkəmləndirilməsi
- Rusiya Yazıçılar Birliyi və digər yazıçılar təşkilatları ilə yaradıcı əməkdaşlığın gücləndirilməsi
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
25–29 iyul 1934-cü illərdə Kazanda Sovet Yazıçılar Birinci Ümumtataristan Konqresi keçirildi. Gumer Gali, Galimjan Nigmati, Riza Ishmurat, Kərim Tinchurin, Fatih Kərim Sovet Tatar ədəbiyyatı və janrları haqqında məruzələr etdilər. Konqresin keçirildiyi günlərdə Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Tatar ASSR Xalq Komissarları Soveti Sovet yazıçılarının yaradıcılıq, mədəni və yaşayış şərtlərini yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi bir qərar qəbul etdi. Qurultayda Tatarıstan Sovet Yazıçılar Birliyinin idarə heyəti seçildi: Kərim Tinçurin, Qumer Qali, Gumer Tulumbay, Həsən Tufan, Lyabib Qilmi və başqaları. Birlik İdarə Heyətinin 29 iyul 1934-cü il tarixli iclasında idarə heyətinin sədri seçildi — Kavi Najmi.
1934–1937-ci illərdə Birliyə Kavi Nəcmi, 1937-ci ildə Mirsai Əmir, 1937–1938-ci illərdə Lyabib Gilmi, 1938–1939-cu illərdə İ. Vaxitov, 1939–1942-ci illərdə Musa Cəlil, 1942–1944-cü illərdə rəhbərlik etdilər — Tazi Gizzat.
Böyük Vətən müharibəsində Tatarıstanın 104 yazıçısı iştirak etdi, bunlardan 31 nəfər öldü, bunlardan: Musa Cəlil, Abdullah Əliş, Fatih Kərim, Adel Kutui, Nur Bayan, Xayretdin Müzai, Rəhman İlyas, Məhəmməd Abliyev, M. Vadut, Aitzyak Aitov, Xabra Rəhman, Kaşfi Basırov, Masqut Mustafin, Şamil Gərəy, Demyan Fatxi, Mansur Gayaz, Agzam Kamal, İsmail Şəfiyev, Hamit Mavit, Maksammetha Gərəy, Muhhammat Axaliyev , Axtyam Aminov, Süleyman Mulyukov, L. Vali, Rəhim Səttar. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Musa Cəlilin və düşmənə qarşı vuruşan yazıçılar məşhurdur[3].
1945–1950-ci illərdə Birliyə Əhməd Yerikay, 1950–1953-cü illərdə Qarif Qubay, 1953–1958-ci illərdə Qoumer Bəşirov, 1958–1961-ci illərdə Əfzal Şamov, 1961–1968-ci illərdə Mirsay Amir, 1968–1971-ci illərdə rəhbərlik edirdi. İbrahim Qazi, 1971–1974 — Zəki Nuri, 1974–1984 — Qarif Axunov, 1984–1989 — Tufan Minnullin, 1989 — Rinat Muhhamadiyev. Birliyə Foat Galimullin , İlfak İbrahimov da rəhbərlik edirdi. 2012-ci ildən ittifaqa Rafis Kurbanov rəhbərlik edir.
1934–2004-cü illərdə Tatarıstan yazıçılarının 14 qurultayı keçirildi. Bu illər ərzində 700-ə yaxın yazıçı Tatarıstan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "«Председатель Союза писателей РТ Рафис КУРБАНОВ: Бумажные книги останутся навсегда! О. Иванычева. «Казанские ведомости» (сайт)»". 2016-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-29.
- ↑ "Официальный сайт Союза писателей Республики Татарстан". 2016-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-29.
- ↑ "Союз писателей Республики Татарстан". Министерство культуры Республики Татарстан (сайт) [ölü keçid]