Tbilisi zəlzələsi (2002)
| Tbilisi zəlzələsi | |
|---|---|
| | |
| Tarix |
|
| Maqnituda | 4.7 |
| Hiposentrin dərinliyi | 10 km |
| Episentrin yeri | 41°46′ şm. e. 44°52′ ş. u. [1] |
| Ölənlər |
5–7[1][2] 52–70 injured [1] 1,086 displaced [1] |
| İqtisadi zərər | 160-350 milyon dollar |
Tbilisi zəlzələsi — 25 aprel 2022-ci il tarixində Gürcüstanda baş verdi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Milli Zəlzələ Məlumat Mərkəzi (NEIC) ölçüsünün 4.3 Ms və 4.8 Mb olduğunu bildirdi. Bu orta miqyaslı hadisə VII (Çox güclü) ilə VIII (Zədələnmə) arasında maksimum MSK intensivliyi ilə nəticələndi. Müstəqil bir araşdırma nəticəsində ümumi itkilər 160 milyon dollar olaraq qiymətləndirildi, Fəlakətlər Epidemiologiyası Araşdırmalar Mərkəzi isə ümumi itkiləri 350 milyon olaraq qiymətləndirdi. Beş ilə yeddi arasında öldü, 52–70 nəfər yaralandı və 1000-dən çox şəxs evsiz qaldı.
Tektonik[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tbilisi Ərəb plitəsi ilə Avrasiya plitəsi arasında davam edən toqquşma ilə əlaqəli kompleks deformasiya zonasının şimal sərhədinin yaxınlığında yerləşir. Cənubdakı Kiçik Qafqaz dağları da aktiv təkan tektonikasının nəticəsidir.[3] Tblisinin özü nisbətən zəif seysmikliyə malikdir, baxmayaraq ki, 1896-cı ildə baş verən hadisə kimi zədələnən zəlzələlərin tarixi qeydlər mövcuddur. Təxminən VII şiddətə sahib olan, Tbilisinin tarixi dövrlərdə təsir altına alan ən güclü zəlzələ.[4] Bütün Qafqaz bölgəsi bu zəlzələlərdən təsirləndi. Tbilisinin özünün seysmikliyi nisbətən aşağı olsa da, 1896-cı ildə olduğu kimi şəhəri təsir edən güclü zəlzələlər tarixi qeydlərdə qeyd edilmişdir.
Zəlzələ[redaktə | mənbəni redaktə et]
Zəlzələdən əvvəl ən böyük olanı 11 apreldə M 3.5 olan bir sıra önzəlzələ baş verdi.[5] Şəbəkə təqribən 4.7 mb gücündə idi[6] və təxmini hipokentral dərinliyi 10 km idi.[7] Tezlik qeyri-adi dərəcədə yüksək idi (maksimum 5 Hz) və müddət qısa idi.[8]
Ziyan[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük binalara və ya dəmir-beton istifadə edərək tikilənlərə az ziyan dəydi. Ən çox təsirlənən binalar, şəhərin köhnə hissəsində cəmlənmiş azmərtəbəli kərpic və ya daş evlər idi. Şiddət əsnasında təsirlənən binalar, bəzi təkanlardan sonra daha da ziyan gördü. Ümumilikdə 18.000 ailənin təsiri pis oldu və 69.000 insan evsiz qaldı.[8] Bəzi məktəb və xəstəxanalara da ciddi ziyan dəydi.[1]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 USGS, PAGER-CAT Earthquake Catalog, Version 2008_06.1, United States Geological Survey, September 4, 2009, July 17, 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 8, 2020
- ↑ Gabrichidze və b. 2004. səh. 2
- ↑ Triep və b. 1995. səh. 4013
- ↑ Javakhishvili və b. 2004. səh. 171–172
- ↑ Javakhishvili və b. 2004. səh. 180
- ↑ Javakhishvili və b. 2004. səh. 179
- ↑ Gabrichidze və b. 2004. səh. 1
- ↑ 1 2 Javakhishvili və b. 2004. səh. 183
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Gabrichidze, G.; Lomidze, G.; Mukhadze, T.; Odisharia, A.; Timchenko, I., April 2002 epicentral earthquake in Tbilisi, Georgia (PDF), Paper No. 1063, Vancouver, B.C., Canada, August 1–6, 2004
- Javakhishvili, Z.; Godoladze, T. G.; Elashvili, M.; Timchenko, I., "The Tbilisi earthquake of April 25, 2002 in the context of the seismic hazard of the Tbilisi urban area", Bollettino di Geofisica Teorica e Applicata, 43 (3), 2004: 169–185
- Triep, E.G.; Abers, G.A.; Lerner-Lahm, A.L.; Mishatkin, V.; Zakharchenko, N., Starovoit, O. "Active thrust front of the Greater Caucasus: The April 29, 1991, Racha earthquake sequence and its tectonic implications" (PDF). Journal of Geophysical Research. 100 (B3). 1995: 4011–4033. Bibcode:1995JGR...100.4011T. doi:10.1029/94JB02597. 22 June 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 August 2010.
Xarici linklər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- M 4.8 — Georgia (Sak'art'velo) – United States Geological Survey
- Two Armenian Churches Damaged in Tbilisi Earthquake
