Uluru
| Uluru (Ayers Rok) | |
|---|---|
-crop.jpg) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 348 m |
| Uzunluğu | 3,1 km |
| Eni | 1,7 km |
| Sahəsi | 9,4 (perimetrdə) km² |
| Yaranma dövrü | 600 milyon il əvvəl |
| Süxurları | qumdaşı |
| Yerləşməsi | |
| 25°20′42″ c. e. 131°02′10″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Avstraliya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
'Uluru' (IPA: / uluɻu /) 'Ayers Rock' olaraq da adlandırılır, Avstraliya çöl bölgəsində qumdaşından ibarət bir qaya formalaşmasıdır. Uluru-Kata Tjuta Milli Parkı 'nın içində yerləşir. Alice Springs 'in təxminən 340 km cənub-qərbində Şimal bölgəsindədir.
Uluru adı, Ananguların (lokal yerləşmiş Avstraliya aborigenləri) Pitjantjatjara dilindən gəlir.
Coğrafiya[redaktə | əsas redaktə]
Uluru təxminən 2 km uzunluqda, 1,7 km olan enində və ümumi sahəsi 9,4 kilometrdir. Zirvə dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi 862,5 m, ətraf düzənlikdən nisbi hündürlüyü isə 348 m-dir. Uluru, Uluru-Kata Tjuta Milli Parkı içində, Alice Springs 'in təxminən 390 km cənub-qərbindəki Yulara kurort şəhəri yaxınınlığındadır. Ulurudan100 kilometr aralıda Massgreyv massivi yerləşir. Uluru, 1336 km² sahəsi olan Kata Tjuta milli parkı ilə əhatə edilir və UNESCO tərəfindən, Dünya Mədəniyyət və Dünya Təbiət Mirası elan edilmişdir.
Geologiya və meydana gəlmə[redaktə | əsas redaktə]
Uluru qonşusu Kata Tjuta ilə birlikdə təxminən 600 Milyon il əvvəl meydana gəlmişdir. Bu yoğrultunun bir qisimi depremlerlerin sonra təkrar səthə çıxmışdır. Uluru'nun arxa tərəfində, Avstraliya aborigenləri tərəfindən müqəddəs olaraq qəbul edilən su hövzələri var. Uluru, o zamandan bəri davamlı bir şəkildə havanın təsirinə məruz qalan, paslı qırmızı rəngdə qum daşından (qırmızı bir Mineral) meydana gəlmişdir. Rəngi, tərkibində çoxlu dəmir olmasından irəli gəlir.
İbadət yeri[redaktə | əsas redaktə]
Arxeoloqların fikrincə Uluru dağının ətrafında Avstraliya aborigeniləri hələ 10 min il əvvəl məskunlaşmışlar, və yerli Anangu tayfası torpağı müqəddəs sayaraq dağa sitayiş edirdilər.
Tarix[redaktə | əsas redaktə]
Uluru, 1873-cü ildə Avropalı səyyah Uilyam Goss (William GOSS) tərəfindən "Ayers Rock" kimi (Cənubi Avstraliyanın o zamanki baş naziri Sir Henry Ayers adıyla) adlandırmış. Sonradan 20-ci əsrin 70-ci illərində Avstraliya aborigenilərin təkidi ilə Uluru adı qaytarılmışdır.