Vələs
| Vələs | |||||||||||||||
 Adi vələs Ağacının ümumi görünüşü Danimarka | |||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||
| Carpinus L. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Vələs (lat. Carpinus)[1] - tozağacıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2] Azərbaycanda Pip adi ilə məşhurdur.
Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | əsas redaktə]
- Ürəkyarpaq vələs (Carpinus cordata)
Digər növləri[redaktə | əsas redaktə]
- Carpinus betulus
- Carpinus caroliniana
- Carpinus faginea
- Carpinus fangiana[3]
- Carpinus fargesii
- Carpinus japonica
- Carpinus laxiflora
- Carpinus orientalis
- Carpinus tschonoskii
- Carpinus turczaninowii
Təbabətdə[redaktə | əsas redaktə]
Mətbəxtdə[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanın milli xörəyi olan PİP dolmasının hazirlanmasında istifadə olunur. Lazım olan ərzaqlar
- Qoyun əti – 108 q.
- Düyü – 30 q.
- Baş soğan – 20 q.
- Göyərti (keşniş, şüyüd və nanə) – 15 q.
- Vələs-(Pip) yarpağı – 40 q.
- Qatıq – 20 q.
- Ərinmiş yağ – 10 q.
- Duz
- İstiot
- Darçın
Hazırlanma qaydası
Qoyun ətinin yumşaq hissəsi baş soğanla birlikdə ət-çəkən maşından keçirilir. Qiyməyə yumuru düyü, xırda doğranılmış göyərti (keşniş, şüyüd, nanə), duz, istiot və bəzi hallarda isladılmış noxud ləpəsi qatılır.
Təzə vələs-(pip) yarpaqları qaynar suda pörtlədilir, duza qoyulmuş yarpaqlar isə yarımhazır vəziyyətə gəlincə suda bişirilir. Qiymə yaxşı qarışdırılır. Hər yarpağa orta hesabla 25 q. qiymə bükülüb qazana yığılır, üzərinə su tökülüb hazır olana kimi (bir saat) bişirilir. Stola verildikdə ayrıca qabda qatıq qoyulur.
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ "Carpinus fangiana". Rogers Trees and Shrubs. http://www.rogerstreesandshrubs.com/gallery/DisplayBlock~bid~11156~source~gallerychooserresult.asp.
