Vələs
Vələs | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Carpinus | ||||||||||||||||
![]() Adi vələs Ağacının ümumi görünüşü Danimarka | ||||||||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
Elmi adı | ||||||||||||||||
Carpinus L. | ||||||||||||||||
|
Vələs (lat. Carpinus)[1] — tozağacıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2] Azərbaycanda Pip adı ilə məşhurdur.
Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ürəkyarpaq vələsi (Carpinus cordata)
Digər növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Carpinus betulus
- Carpinus caroliniana
- Carpinus faginea
- Carpinus fangiana[3]
- Carpinus fargesii
- Carpinus japonica
- Carpinus laxiflora
- Carpinus orientalis
- Carpinus tschonoskii
- Carpinus turczaninowii
Təbabətdə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mətbəxdə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın milli xörəyi olan PİP dolmasının hazirlanmasında istifadə olunur. Lazım olan ərzaqlar
- Qoyun əti – 108 q.
- Düyü – 30 q.
- Baş soğan – 20 q.
- Göyərti (keşniş, şüyüd və nanə) – 15 q.
- Vələs-(Pip) yarpağı – 40 q.
- Qatıq – 20 q.
- Ərinmiş yağ – 10 q.
- Duz
- İstiot
- Darçın
Hazırlanma qaydası
Qoyun ətinin yumşaq hissəsi baş soğanla birlikdə ət-çəkən maşından keçirilir. Qiyməyə yumuru düyü, xırda doğranılmış göyərti (keşniş, şüyüd, nanə), duz, istiot və bəzi hallarda isladılmış noxud ləpəsi qatılır.
Təzə vələs-(pip) yarpaqları qaynar suda pörtlədilir, duza qoyulmuş yarpaqlar isə yarımhazır vəziyyətə gəlincə suda bişirilir. Qiymə yaxşı qarışdırılır. Hər yarpağa orta hesabla 25 q. qiymə bükülüb qazana yığılır, üzərinə su tökülüb hazır olana kimi (bir saat) bişirilir. Stola verildikdə ayrıca qabda qatıq qoyulur.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ "Carpinus fangiana". Rogers Trees and Shrubs. 2011-07-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-07.