Məzmuna keç

Vətəndaşın iflası

Vikipediya, azad ensiklopediya

Vətəndaşın iflası və ya şəxsi iflas (ing. Personal bankruptcy) — bir fərdin (fiziki şəxsin) öz borc öhdəliklərini ödəyə bilmədiyini rəsmi şəkildə bəyan etməsi və bu səbəbdən hüquqi müdafiə prosedurlarından yararlanmasıdır.[1] Vətəndaşın iflası, adətən, şəxsin maliyyə vəziyyətinin çox ağır olması və bütün gəlirlərinin borclarını ödəməyə kifayət etməməsi halında tətbiq olunur. Bu prosedur borc tələblərinin yenidən təşkil edilməsinə, borcların qismən bağışlanmasına və ya ödənilməsinə yönəldilir.[2]

Vətəndaşın iflası, ağır maliyyə vəziyyətinə düşən şəxslər üçün hüquqi müdafiə və borc yüklərindən qurtulmaq imkanı təqdim edir. Ancaq bu prosedur həm iqtisadi, həm də sosial təsirlər doğurur və şəxs üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Azərbaycanda bu mexanizmin tətbiqi məhdud olsa da, qlobal praktikada fiziki şəxslərin iflası geniş yayılmışdır.[3]

Fiziki şəxs iflasını elan edə bilər, əgər:[4]

  1. Borclarını ödəmək üçün kifayət qədər gəliri və ya aktivləri yoxdursa.
  2. Borcların ümumi məbləği onun gələcəkdə ödəyə biləcəyindən qat-qat artıqdır.
  3. Kreditorlarla danışıqlar vasitəsilə borcları yenidən təşkil etmək mümkün deyilsə.

Vətəndaşın iflasının nəticələri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Müsbət tərəflər Mənfi tərəflər
Borcun qismən və ya tamamilə bağışlanması mümkündür Borclunun gəlirlərinə və xərclərinə nəzarət olunur
Kreditorların təzyiqindən qorunma İflas elan edən şəxs gələcəkdə kredit almaqda çətinlik çəkə bilər
Borcluya maliyyə vəziyyətini yenidən qurmaq şansı verilir Qanuna uyğun olaraq bəzi aktivlər satıla bilər
Yeni başlanğıc imkanı İflas, şəxsin maliyyə imicinə mənfi təsir göstərə bilər

Azərbaycan qanunvericiliyində vətəndaşın iflası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Azərbaycanda fiziki şəxslərin iflası ilə bağlı xüsusi qanunvericilik mexanizmləri daha çox sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərə yönəldilmişdir. “Müflisləşmə və İflas Haqqında Qanun” daha çox hüquqi şəxslərin və fərdi sahibkarların müflisləşməsi prosedurlarını əhatə edir. Fiziki şəxslərin borc öhdəlikləri ilə bağlı konkret hüquqi tənzimləmələr yoxdur, lakin aşağıdakı addımlar atıla bilər:[5]

  • Kreditorlarla könüllü razılaşma yolu ilə borcların yenidən təşkil edilməsi.
  • Aktivlərin könüllü satılması.
  • Məhkəmə yolu ilə borcların həlli.

Digər ölkələrdə vətəndaşın iflası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

ABŞ

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Fiziki şəxslər iflas prosedurunu Chapter 7 (bütün borcların bağışlanması) və ya Chapter 13 (borcların yenidən təşkil edilməsi) üzrə elan edə bilərlər. Şəxsin aktivləri satıla bilər, lakin müəyyən şəxsi əşyalar qorunur.[6]

Avropa Birliyi ölkələri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Məsələn, İngiltərədə şəxslər daha asan və qısa müddətli prosedurlarla iflas elan edə bilərlər. Borcların bağışlanması adətən 1 ilə tamamlanır.[7]

Türkiyə

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İflas əsasən şirkətlər və fərdi sahibkarlar üçün nəzərdə tutulsa da, fiziki şəxslərin də müraciət etmə hüququ mövcuddur.[8]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ "Detailinformationen zur Publikation" (alman). 30 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 April 2014.
  2. ↑ EFRAT, RAFAEL. "THE TRANSFORMATION OF THE ISRAELI BANKRUPTCY SYSTEM AS A REFLECTION OF SOCIETAL CHANGES" (PDF). Florida State University. 15 September 2006 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 April 2014.
  3. ↑ "Discharge in Bankruptcy - Bankruptcy Basics". United States Courts. Administrative Office of the U.S. Courts. 21 June 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 May 2017.
  4. ↑ "US Courts 2008 Bankruptcy Statistics (Excel)". uscourts.gov. Archived from the original on 2009-08-16. İstifadə tarixi: 2023-03-14.
  5. ↑ "Medical bills trigger half of all bankruptcies - Business - Personal finance - NBC News". NBC News. 2 February 2005. 2023-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-14.
  6. ↑ Flynn, Ed. "Bankruptcy by the Numbers" (PDF). ABI Journal. August 2017: 38. İstifadə tarixi: 14 March 2023.
  7. ↑ "Bankruptcy and the COVID-19 Crisis" (PDF). hbs.edu. 2023-03-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-03-14.
  8. ↑ Zinger, Seffy. "Restructuring Israel's insolvency law". Restructuring Israel’s insolvency law. 6 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 May 2020.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vətəndaşın_iflası&oldid=7864366"