VI Vaxtanq

Qanunverici VI Vaxtanq
Hüseynqulu xan
Qanunverici VI Vaxtanq ; Hüseynqulu xan
	ვახტანგ VI
	; Kartli çarı VI Vaxtanq
Kartli çarı
	1711 – 1714
Əvvəlki	Keyxosrov
Sonrakı	I Yese
Kartli çarı
	1716 – 1724
Əvvəlki	I Yese
Sonrakı	I Yese
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	ვახტანგ VI
Doğum tarixi	15 sentyabr 1675
Doğum yeri	Tiflis, Kartli krallığı;
Vəfat tarixi	26 mart 1737 (61 yaşında)
Vəfat yeri	Həştərxan, Rusiya
Dəfn yeri	Həştərxan;
Atası	Levan
Anası	Tuta Qurieli
Həyat yoldaşı	Rusudan
Uşaqları	III Bakar,; Şahzadə Vaxuşti;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

VI Vaxtanq (gürc. ვახტანგ VI) — XVIII əsr Kartli çarı, Gürcüstan dövlət xadimləri arasında ən məşhurlarından biri olmuş və ölkədə islahatlar etmişdir.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

15.9.1675də şahzadə Levanın və ilk həyat yoldaşı Tuta Qurielinin oğlu olaraq doğuldu. 1703-1714cü illər arasında qəyyum kimi hakimiyyətdə olmuşdu. 1707-1709cu illərdə "Vaxtanq qanunları" toplusunu yayımladı. 1714-cü ildə çar olmaq üçün İrana getsə də müsəlman olmadığı üçün qəbul olunmadı və həbs olundu. Qardaşı Yese yerinə çar qoyuldu.

Həbs illəri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sulxan-Saba Orbelianini həbsdə ikən Fransa kralı XIV Lüdovikə səfir göndərib yardım istəyən çar eyni yardımı papa XIII İnnokentivə VI Karldan da istəmişdi. Həbsdən qurtulmağın başqa yolu olmadığını görüb 1716-cı ildə müsəlman olaraq Hüseynqulu adını almışdı və Azərbaycan bəylərbəyi olmuşdu. Oğlu III Bakar isə Kartli qəyyumu olmuşdu.

Hakimiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çar titulu olsa da əslində Azərbaycan bəylərbəyi olan Vaxtanqın yerinə Kartlini oğlu idarə edirdi. 1719-cu ilə qədər vəziyyət dəyişmədi. I Pyotrun Xəzərsahili əyalətlərə yürüşü zamanı şaha xəyanət edən Vaxtanq 40.000 əsgər ilə Gəncədə rus ordusuna qoşulma üçün gözləməyə başladı. Lakin 1722-ci ildə fikrindən döndü və geri qayıtdı. 1723-cü ildə II Konstantin Baqrationi tərəfindən məğlub edilən Vaxtanq digər tərəfdən Osmanlı tərəfindən məğlub edildi. 1200 nəfərlə birlikdə Rusiyaya köməyə məcbur olan Vaxtanq 1724-cü ilin iyulunda Həştərxana gəldi. 25.3.1737də Həştərxanda vəfat etdi.^[1]

Fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çar VI Vaxtanqın şairliyi vardı, çar şeir yazırdı və fars dilindən tərcümələr edirdi. Məşhur "Kəlilə və Dimnə"ni o, Sulxan-Saba Orbelianinin köməyi ilə gürcü dilinə çevirib.^[2] 1709-cu ildə ölkəyə çap maşınlarını gətirtmişdi. Onun dövrü həm də "Gürcü renesansı" adlanır. İncil də daxil olmaqla yüzlərlə xristian dini kitabını çap etdirmişdi.

Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1696-cı ildə çərkəz qızı Rusudan ilə evlənmişdi. Övladları:

III Bakar
Georgi Qruzinski
Tamar - II Teymurazla evlənmişdi
Anuka - Vaxuşti Abaşidze ilə evlənmişdi

Nigahdankənar övladları:

	Vikianbarda VI Vaxtanq ilə əlaqəli mediafayllar var.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Адольф Петрович Берже. Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией.
↑ Adil Mirseyid - Tiflis nostaljisi^{[ölü keçid]}

[1] Адольф Петрович Берже. Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией.

[2] Adil Mirseyid - Tiflis nostaljisi^{[ölü keçid]}

[1]

[2]