Vitiliqo xəstəliyi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Vitiliqo xəstəliyi
Göz qapaqlarında ağ ləkə
Göz qapaqlarında ağ ləkə
XBT-10 Şablon:ICD10 L 80
XBT-10-KM L80
XBT-9 709.01
XBT-9-KM 709.01[1][2]
OMIM 277465
DiseasesDB 13965
MedlinePlus 000831
MeSH D014820
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vitiliqo xəstəliyi — Elmi adı vitiliqo, xalq dilində ala xəstəliyi adlandırılan bu xəstəlik avtoimmun dəri patologiyasıdır. Yəni immun sistem hüceyrələrinin dəriyə rəng verən melanosit hüceyrələrinə hücumu və zədələməsi nəticəsində dəridə ağ ləkələr yaranır. Ağ ləkələr melanosit hüceyrələrindən yoxsun qalan depiqmentasiya sahələridir.[3] Xəstəlik hər yaşda görülə bilər. Pediatrik qrupda görülən ağ ləkələrin bir qisminin əsas səbəbi vitiliqo xəstəliyidir.[4]

Etiopatogenez[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vitiliqo xəstəliyinin yaranması avtoimmun mexanizmlərlə əlaqəlidir. Xəstələrin immun sistemi ekzogen və endogen faktorların təsirindən provokasiyaya uğradılır. Provokasiya nəticəsində avtoimmun mexanizmlər işə düşərək dəriyə rəng verən melonosit hüceyrələrin məhv edilməsi başlayır. Nəticədə dəridə ağ ləkələrə səbəb olan depiqmentasiya sahələri yaranır. Provokasiyaedici faktorlara günəş şüaları, stress, travma daxildir. Bütün yuxarıda sadalanan mexanizmlərin əsasında isə immun sistem hüceyrələrinin genetik səviyyədə olan pozuntusu dayanır [5]


Klinik əlamətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vitiliqo xəstəliyində əsas klinik əlamətlər dəridə ağ ləkələr verən depiqmentasiya sahələridir. Dərinin istənilə yerində meydana gələ bilər. Əsasən gözətrafında, dodaqətrafında, dirsəklərdə, dizlərdə, topuqda, biləklərdə, əllərin və ayaq pəncəsinin üzərində ağ ləkələr şəklində özünü göstərir.[6]. Olduğu sahələrdə tüklərdə ağarma da müşahidə edilir. Əsasən asimptomatik olur. Bəzən göynəmə və qaşıntı əlamətləri də yarana bilər. Bəzən ağ ləkələr bütün dərini əhatə edə bilər. Məşhur müğənni Maykl Geksond olduğu kimi.[7]


Diaqnozu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ala xəstəliyinin diaqnozu əsasən kliniki yollarla qoyulur.[8] Lakin, vitiliqonun qarışa biləcəyi çox dəri xəstəliyi vardır. Ona görə diaqnozu dəqiqləşdirmək üçün əlavə müayinə üsullarına tez-tez ehtiyac duyulur. Wood lampası ilə qaranlıq otaq müayinəsi bunlardan ən çox istifadə edilən üsuludur. Bundan başqa laborator və biokimyəvi analizlərə də ehtiyac duyula bilər. Nadirən diaqnozu dəqiqləşdirmək üçün dəri biopsiyasına müraciət edilir.[9]

Əllərdə vitiliqo xəstəliyi
Əllərdə ala xəstəliyi


Müalicəsi və profilaktikası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vitiliqo xəstəliyinin müalicəsində lokal kortikosteroid məlhəmlərindən istifadə edilir. Profilaktikasında SPF günəş kremlərindən istifadə edilir. xəstəliyin müalicəsi çətin olsa mümkünsüz deyildir. Hər bir vitiliqo xəstəsi müalicələr almalı və profilaktik tətbirləri davamlı qaydada icra etməlidir. bu xəstəlikdən sağalanlar xəstələr vardır.[10]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Disease Ontology (ing.). 2016.
  2. ↑ Monarch Disease Ontology release 2018-06-29sonu. 2018-06-29 2018.
  3. ↑ "Vitiliqonun müalicəsi". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  4. ↑ "Uşaqlarda ağ ləkələr". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  5. ↑ "Ala xəstəliynin müalicəsi". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  6. ↑ "Ağ ləkələr haqqında". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  7. ↑ "Məşhurların dəri xəstəliyi". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  8. ↑ "Vitiliqonun tam müalicəsi". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  9. ↑ "Dəri biopsiyası nədir ?". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.
  10. ↑ "Vitiliqonun tam müalicəsi". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-10.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitiliqo_xəstəliyi&oldid=6689263"