Vladiqafqaz tramvayı
Vladiqafqaz tramvayı (Oset. Дзæуджыхъæуы трамвай) - Vladiqafqaz şəhərində elektrikləşdirilmiş nəqliyyat sistemidir. 16 avqust 1904-cü ildə açılmışdır. Rusiyada ən qədim tramvay sistemlərindən biridir.
İlk layihə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vladiqafqazda ilk tramvay layihəsi 1890-cı ildə gerçəkləşdirilə bilərdi: Niqrovski adlı bir mühəndis şəhər rəhbərliyi ilə müqavilə bağladı. Müqavilənin məqsədi beş şəhər küçəsi boyunca atlı dəmiryolu xətlərinin çəkilməsi idi. Lakin bu fikir həyata keçirilmədi.
8 oktyabr 1896-cı ildə Vladiqafqaz şəhər bələdiyyəsi elektrik tramvay və işıqlandırma qurmaq qərarına gəldi. 1897-ci ilin yanvarında bir neçə ərizəçi tramvay müqaviləsi bağlamaq üçün danışıqlar aparmaq üçün gəldi:
- Mühəndis Kovelev
- Firma Sote, Varla və Co (Paris).
Qırx illik tramvay güzəştinin geri qaytarılması ilə bağlı təklif 1897-ci ilin fevral ayında baş tutdu. Şərtlər və güzəşt şərtləri üçün müsabiqəyə qatılmaq üçün dəvət bütün Rusiyanın aparıcı qəzetlərində dərc olundu. Yarışmada Yunan əsilli E.İ. Skaramanqa qalib gəldi.[1]
Dar tramvay xətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
1899-cu ilin ortalarında E. İ. Skaramanqa Belçika "Vladiqafqaz Elektrik Tramvayları və İşıqlandırma Anonim Cəmiyyəti" təşkilatına qurma hüququnu verdi. Vladiqafqaz tramvaylarının qərargahı Brüsseldə, Neaple küçəsi, ev 48 nömrəli evdə yerləşirdi. Hazırlıq işləri 1899-cu ildən 1902-ci ilin yayına qədər aparıldı. 1899-cu ilin yayında ərazidə elektrik stansiyası, depo və gələcək tramvay xətləri üçün araşdırma aparıldı. Anket nəticələrinə əsasən binaların, vaqonların təsvirləri, habelə tramvay xətlərinin planları yaradıldı. Tramvay xətləri dar idi - 1000 mm; rels tipləri Feniks idi. Bütün sənədlər 1899-cu ilin sentyabrında Brüsselə göndərildi. 1900-cü ildə güzəşt şərtləri nəhayət təsdiq edildi.[2]
Tikilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1902-ci ilin yanvar ayından etibarən Belçika və Alman mühəndisləri Vladiqafqaza gəldi, sentyabr ayında Terek çayı üzərindəki Olqinski körpüsündə tramvay qurmağa və yol çəkməyə başlandı. Köln Helios Elektrik Cəmiyyəti işlərin icraçısı oldu (sonradan bu təşkilat 1904-cü ildə Tbilisidə at tramvay xəttinin elektrikləşdirilməsini həyata keçirdi). Bu təşkilat həm elektrik stansiyasında, həm də tramvayda elektrik avadanlıqları təchizatı və quraşdırılması vəzifələrini yerinə yetirdi. Vladiqafqazın tramvay infrastrukturunun qurulması üzrə əsas işlər 1903-cü ilin birinci yarısında başa çatdı. Tramvayın payızda istifadəyə veriləcəyi gözlənilirdi, lakin bir neçə səbəbə görə, buraxılışı gələn ilə qədər təxirə salındı. 1904-cü ildə 12 motorlu qapalı və açıq vaqon tramvay xəttinə girdi. Motorlu vaqonlar diyircəkli cərəyan kollektorları ilə təchiz olunmuşdur. Alexandrovski Prospekti və Moskva küçəsi boyunca çəkilən ikixətli yol istisna olmaqla , tək xətli tramvay xətləri çəkilmişdi.[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Трамвайная линия Владикавказа Tram line Vladikavkaz
- ↑ "ВСЕРОССИЙСКАЯ ТРАМВАЙНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ 1922 г." 2006-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-04.
- ↑ "Владикавказскому трамваю — 100 лет". 2008-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-04.