Selsi şkalası: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: bg:Градус Целзий dəyişdirilir: sr:Степен целзијуса
LucienBOT (müzakirə | töhfələr)
k r2.6.4) (Bot redaktəsi əlavə edilir: ia:Celsius
Sətir 46: Sətir 46:
[[hr:Celzijev stupanj]]
[[hr:Celzijev stupanj]]
[[hu:Celsius-skála]]
[[hu:Celsius-skála]]
[[ia:Celsius]]
[[id:Celsius]]
[[id:Celsius]]
[[is:Selsíus]]
[[is:Selsíus]]

22:16, 25 fevral 2011 versiyası

Selsi şkalası - (şərti işarəsi : °C)Beynəlxalq Vahidlər Sistemində (BVS) Kelvin şkalası ilə bərabər geniş istifadə olunan istilik ölçü vahidi.

Selsi şkalası 1742-ci ildə bu temperatur ölçü sistemini ilk dəfə təklif etmiş İsveç alimi Anders Selsinin (1701-1744) şərəfinə adlandırılmışdır.Onun təklif etdiyi şkalada suyun donma temperaturu 100°, qaynama temperaturu isə 0° müəyyən edilmişdi.

Lakin sonradan digər məşhur İsveç alimi Karl Linney (1707-1778) ( bəzi mənbələrə görə isə Martin Ştremer) bu şkalanın kənar nöqtələrini əks istiqamətdə dəyişmişdir. Belə ki, o suyun donma temperaturunu 0°, qaynama temperaturunu isə 100° kimi təklif etmişdir.

Bu şkalanın tətbiqi barədə ilk yazılı qeyd 1745-ci ildə Karl Linneyin öz tələbəsi Samuel Naklerə yazdığı məktub hesab edilir. Məktubda Linney Uppsala Universitetinin Botanika bağında qeydə aldığı temperatur fərqləri barədə tələbəsini məlumatlandırır.

Əvvəllər Selsi şkalasında dərəcənin təyin olunması standart atmosfer təzyiqinin müəyyən edilməsindən asılı idi, çünki, suyun donma və qaynama temperaturları atmosfer təzyiqi ilə birbaşa bağlıdır. Bu hal hər hansı ölçü vahidinin standart olaraq qəbul edilməsi üçün əlverişli deyil.

Buna görə də Kelvin şkalasının temperaturun ölçülməsi üçün əsas ölçü vasitəsi kimi qəbul edilməsindən sonra Selsi şkalasında 1 dərəcənin müəyyən edilməsi qaydası dəyişmişdir. Yeni qaydaya görə Selsi şkalasında 1 dərəcə 1 Kelvinə bərabərdir. Selsi şkalasında 0 dərəcə elə müəyyən edilmişdir ki, suyun üçlü nöqtəsi (suyun həm maye, həm qaz, həm də bərk halda ola biləcəyi temperatur) 0,01° S-yə bərabərdir. Nəticədə Selsi və Kelvin şkalaları arasında bir-birinə nəzərən 273,15 vahid fərq vardır.

°S = K – 273,15

Həmçinin bax