Sirenik yupikləri: Redaktələr arasındakı fərq
Yeni səhifə: {{Xalq |adı = Sirenik yupikləri |şəkil = 250px |şəklin izahı = <center> Provideniya rayonunun (ağ rəngli) cənub sahilləri ... |
|||
| Sətir 48: | Sətir 48: | ||
**** [[Qrenlandiya inuitləri]] |
**** [[Qrenlandiya inuitləri]] |
||
== Tarix == |
== Tarix və Əhali== |
||
20-ci əsrin başlarında Sirenik yupikləri [[Çukçi yarımadası]]nın Provideniya (''Провидения'') ilə Preobrajeniya (''Преображения'') koyları arasında olan Sirenik və ya Sığınık ('''Сиӷы́ныӽ'''), İmtux ('''Имтух'''), Kınlığah ('''Кынлыӷаӽ'''), Asun ('''Асун''') və Nunalıx ('''Нуналых''') nöqtələrində yaşayırdı. |
|||
1895 yılında ''Sireniki (Sirinek)'' kəndində 79, ''İmtux'' kəndində də 43 danışanı var idi.<ref>[http://www.siberian-studies.org/publications/PDF/bevakhtin.pdf Nikolai Vakhtin, ''Endangered Languages in Northern Siberia: Siberian Yupik and other Languages of Chukotka''] </ref> 20-ci əsrin başlarında Sirenik yupikcəsini danışanlar 1954-ci ildə 130 nəfər ikən 1980-ci illərin başlarında yalnız 30 nəfər tərəfindən danışılırdı. 1988-ci ildə bu sayı 4-ə enmiş, 1997-ci ildə də son nəfər ölüncə də yox olmuşdur. |
|||
== Dil == |
== Dil == |
||
14:10, 6 avqust 2011 tarixindəki versiya
| |||
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| Sibir Yupikleri içində assimilyasiya olunmuş | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Dini | |||
| Qohum xalqlar | |||
Sirenik yupikləri və ya Sirenik eskimosları (öz dilində olan adı: Сиӷы́ныгмы̄́ӷа tək Сиӷы́ныгмы̄́ӷий cəm) — Rusiya Federasiyasının Çukotka Muxtar Dairəsində assimilyasiyaya məruz qalmış olaraq yaşayan Yupik qolundan bir Eskimos xalqıdır.
Sirenik Yupiklərinin dilləri digər Yupik dillərindən diqqətə çarpan şəkildə fərqlidir və bu fərqliliyə əsasında Menovşçikov (Меновщиков) kimi mütəxəssis dilçilər Sirenik Yupikçəsini Yupik dilləri xaricində dutaraq Sirenik Eskimocası adı altında Eskimo dillərinin üçüncü ana qolu olaraq təsnif edər.
Özlərinə məxsus mədəniyyətləri böyük ölçüdə dəyişmişdir. İndiki vaxtda Rusiyada ayrı bir xalq olaraq qəbul edilməyib, Naukan və Sibir (Çaplino) yupikləri ilə birlikdə Asiya eskimosları adı altında xatırlanarlar.
Təsnifatı
- Eskimos-Aleut xalqları
- Aleut xalqı
- Eskimoslar
- Sirenik eskimosları
- Yupik xalqları
- Sirenik yupikləri
- Əsl Yupik xalqları
- İnuit xalqları
- İnyupiklər və ya Alyaska inuitləri
- İnuitlər və ya Kanada inuitləri
- Qrenlandiya inuitləri
Tarix və Əhali
20-ci əsrin başlarında Sirenik yupikləri Çukçi yarımadasının Provideniya (Провидения) ilə Preobrajeniya (Преображения) koyları arasında olan Sirenik və ya Sığınık (Сиӷы́ныӽ), İmtux (Имтух), Kınlığah (Кынлыӷаӽ), Asun (Асун) və Nunalıx (Нуналых) nöqtələrində yaşayırdı.
1895 yılında Sireniki (Sirinek) kəndində 79, İmtux kəndində də 43 danışanı var idi.[1] 20-ci əsrin başlarında Sirenik yupikcəsini danışanlar 1954-ci ildə 130 nəfər ikən 1980-ci illərin başlarında yalnız 30 nəfər tərəfindən danışılırdı. 1988-ci ildə bu sayı 4-ə enmiş, 1997-ci ildə də son nəfər ölüncə də yox olmuşdur.
Dil
Ovçuluq və yığıcılıq
Bütün eskimos xalqları kimi Sirenik yupikləri də ovçu və yığıcıdır.
İstinadlar
- ↑ Nikolai Vakhtin, Endangered Languages in Northern Siberia: Siberian Yupik and other Languages of Chukotka
Xarici keçidlər
- www.kunstkamera.ru Поселок Сиреники (Sirenik kəndi və yerliləri üzərinə İnternet'teki ən geniş fotoşəkil albomu)
- Эскимосы и береговые чукчи о гренландском ките