Süni qan dövranı aparatı: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Amirobot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: he:מכונת לב ריאה
k r2.7.2) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: he:מכונת לב-ריאה; kosmetik dəyişmələr
Sətir 6: Sətir 6:
Süni qan dövranı aparatına daşıdığı funksiyaya uyğun iki mühüm hissə daxildir<ref name="аппарат искусственного кровообращения (АИК)">[http://www.maquet.ru/catalog.aspx?id=96 Аппарат искусственного кровообращения (АИК), Maquet.ru]</ref>:
Süni qan dövranı aparatına daşıdığı funksiyaya uyğun iki mühüm hissə daxildir<ref name="аппарат искусственного кровообращения (АИК)">[http://www.maquet.ru/catalog.aspx?id=96 Аппарат искусственного кровообращения (АИК), Maquet.ru]</ref>:
* "Süni ürək" hissəyə, nasos, alıcı və ötürücü borular, qan dövranının sürət və həcmini tənzimləyən pult daxildir;
* "Süni ürək" hissəyə, nasos, alıcı və ötürücü borular, qan dövranının sürət və həcmini tənzimləyən pult daxildir;
* "Süni ağciyər" hissəyə qazlar mübadiləsini (venoz sistemdən [[aşağı boş vena]] və [[yuxarı boş vena]]dan alınan qanın oksigenləşməsi və əksinə karbon qazından təmizlənməsi) getdiyi membranlı oksigenator daxildir.
* "Süni ağciyər" hissəyə qazlar mübadiləsini (venoz sistemdən [[aşağı boş vena]] və [[yuxarı boş vena]]dan alınan qanın oksigenləşməsi və əksinə karbon qazından təmizlənməsi) getdiyi membranlı oksigenator daxildir.
== Tarixcə ==
== Tarixcə ==
Süni qan dövranının tətbiqi 1916 cı ildə ''Jay McLean'' tərəfindən əldə edilmiş [[Heparin]] preparatının hesabına mümkün olmuşdur. Beləki heparin qanın laxtalanmasının qarşısını alır ki, bu da orqanizmdən kənarda qanın laxtalanmadan duru şəkildə borularda hərəkətini təmin etmiş olur. Günümüzdəki süni qan dövranı aparatının diyircəkli nasos hissəsi hələ 1934 cü ildə icad edilmişdir. Qanın oksigenlə təmin edən qurğunun yaranma ideyası isə 1944 cü ildə adi hemodializ müşahidəsi zamanı yaranmışdır. Belə ki, müəyən edilmişdir ki, hemodializdən keçib xəstəyə qayıdan qan rəngini bir qədər dəyişmiş (hava ilə bilavasitə kontaktan rəngi açılmış) olur. Experimentdə 1937 ci ildə amerikalı Con Gibbon {{lang-en|John Gibbon}} ekstrakorporal qan dövranını ugurla sınaqdan keçirmiş olur. Lakin aparat tibbdə ilk tətbiqini 6 may 1953 cü ildə tapmış olur. Con Gibbon bu aparatın köməyi ilə [[qulaqcıqlararası çəpərin qüsuru]] olan 18 yaşlı qadın xəstəsində əməliyyatı 45 dəqiqəlik süni qan dövranı şəraitində icra etmiş olur. O zaman ki oksigenator indiki produktivliyə malik olmadığı üçün, orqanizm toxumalarının oksigenə olan təlabatını azaltmaq məqsədilə 1954 cü ildə qanın soyudulması - hipotermiya tətbiq edilməyə başlanılmışdır. 1955 ci ildə oksigenator təkmilləşdirilərək onun oksigenləşdirmə qabiliyyətini artırmaq və qaz emboliyalarının qarşısını almaq mümkün olmuşdur. 1956 cı ildə günümüzdə tətbiq edilən membranoksigenatoru əldə edilmiş olur.
Süni qan dövranının tətbiqi 1916 cı ildə ''Jay McLean'' tərəfindən əldə edilmiş [[Heparin]] preparatının hesabına mümkün olmuşdur. Beləki heparin qanın laxtalanmasının qarşısını alır ki, bu da orqanizmdən kənarda qanın laxtalanmadan duru şəkildə borularda hərəkətini təmin etmiş olur. Günümüzdəki süni qan dövranı aparatının diyircəkli nasos hissəsi hələ 1934 cü ildə icad edilmişdir. Qanın oksigenlə təmin edən qurğunun yaranma ideyası isə 1944 cü ildə adi hemodializ müşahidəsi zamanı yaranmışdır. Belə ki, müəyən edilmişdir ki, hemodializdən keçib xəstəyə qayıdan qan rəngini bir qədər dəyişmiş (hava ilə bilavasitə kontaktan rəngi açılmış) olur. Experimentdə 1937 ci ildə amerikalı Con Gibbon {{lang-en|John Gibbon}} ekstrakorporal qan dövranını ugurla sınaqdan keçirmiş olur. Lakin aparat tibbdə ilk tətbiqini 6 may 1953 cü ildə tapmış olur. Con Gibbon bu aparatın köməyi ilə [[qulaqcıqlararası çəpərin qüsuru]] olan 18 yaşlı qadın xəstəsində əməliyyatı 45 dəqiqəlik süni qan dövranı şəraitində icra etmiş olur. O zaman ki oksigenator indiki produktivliyə malik olmadığı üçün, orqanizm toxumalarının oksigenə olan təlabatını azaltmaq məqsədilə 1954 cü ildə qanın soyudulması - hipotermiya tətbiq edilməyə başlanılmışdır. 1955 ci ildə oksigenator təkmilləşdirilərək onun oksigenləşdirmə qabiliyyətini artırmaq və qaz emboliyalarının qarşısını almaq mümkün olmuşdur. 1956 cı ildə günümüzdə tətbiq edilən membranoksigenatoru əldə edilmiş olur.


==Nəzarət/Qeydiyyat==
== Nəzarət/Qeydiyyat ==
Klinik nöqteyi nəzərdən vacib parametrlər:
Klinik nöqteyi nəzərdən vacib parametrlər:
Pasient göstəriciləri:
Pasient göstəriciləri:
*''[[Elektrokardioqramm|EKQ]]''
* ''[[Elektrokardioqramm|EKQ]]''
*''[[Qan təzyiqi]]''
* ''[[Qan təzyiqi]]''
*''[[mərkəzi venoz təzyiq|MVT]]''
* ''[[mərkəzi venoz təzyiq|MVT]]''
*''Bədən temperaturu rektal/ezofoqal''
* ''Bədən temperaturu rektal/ezofoqal''
*''Sidiyin miqdarı''
* ''Sidiyin miqdarı''
*''Müxtəlif laborator göstəricilər''
* ''Müxtəlif laborator göstəricilər''


Süni qan dövranı aparatı:
Süni qan dövranı aparatı:
*''Oksigenator''
* ''Oksigenator''
*''Baş nasos'' = arterial axın
* ''Baş nasos'' = arterial axın
*''Sovurucu''
* ''Sovurucu''
*''Kardioplegiya sistemi''
* ''Kardioplegiya sistemi''
*''Kardiotomi rezervuar''
* ''Kardiotomi rezervuar''
*''Qan filtri''
* ''Qan filtri''
*''Arterial/venoz oksigenlə doyma''
* ''Arterial/venoz oksigenlə doyma''
*''[[Hemoqlobin]], [[Hematokrit]], [[pH-göstərici]], Temperatur''
* ''[[Hemoqlobin]], [[Hematokrit]], [[pH-göstərici]], Temperatur''
*''Low-Level-Detektor'' Kardiotomi rezervuarda qanın səviyyəsinə nəzarət
* ''Low-Level-Detektor'' Kardiotomi rezervuarda qanın səviyyəsinə nəzarət
*''Air-Bubble-Detektor'' Qana daxil ola biləcək hava qabarcıqlarının qaşısının alınması.
* ''Air-Bubble-Detektor'' Qana daxil ola biləcək hava qabarcıqlarının qaşısının alınması.
*''Diverse System-Drücke''
* ''Diverse System-Drücke''
*''Arterial/venoz qanın temperaturu''
* ''Arterial/venoz qanın temperaturu''
*''Borular və birləşmə muftaları''
* ''Borular və birləşmə muftaları''


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
Sətir 42: Sətir 42:


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
*[http://www.herz-lungen-maschine.de herz-lungen-maschine.de (alm.)]
* [http://www.herz-lungen-maschine.de herz-lungen-maschine.de (alm.)]
*[http://www.dhzb.de/akademie Website der Akademie für Kardiotechnik am Deutschen Herzzentrum Berlin (alm.)]
* [http://www.dhzb.de/akademie Website der Akademie für Kardiotechnik am Deutschen Herzzentrum Berlin (alm.)]
*[http://www.dgfkt.de Website der Deutschen Gesellschaft für Kardiotechnik (alm.)]
* [http://www.dgfkt.de Website der Deutschen Gesellschaft für Kardiotechnik (alm.)]
*[http://www.ebcp.org Website des European Board of Cardiovascular Perfusion (ing.)]
* [http://www.ebcp.org Website des European Board of Cardiovascular Perfusion (ing.)]
*[http://www.innovations-report.de/html/berichte/medizintechnik/bericht-58843.html ''Erstmalig im Lufteinsatz: Die weltweit kleinste tragbare Herz-Lungen-Maschine'' bei innovations-report.de (alm.)]
* [http://www.innovations-report.de/html/berichte/medizintechnik/bericht-58843.html ''Erstmalig im Lufteinsatz: Die weltweit kleinste tragbare Herz-Lungen-Maschine'' bei innovations-report.de (alm.)]
*[http://cardiolog.org/cardiohirurgia/108-ik.html Süni qan dövranı (rus.)]
* [http://cardiolog.org/cardiohirurgia/108-ik.html Süni qan dövranı (rus.)]


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
Sətir 59: Sətir 59:
[[en:Cardiopulmonary bypass]]
[[en:Cardiopulmonary bypass]]
[[es:Bypass cardiopulmonar]]
[[es:Bypass cardiopulmonar]]
[[he:מכונת לב ריאה]]
[[he:מכונת לב-ריאה]]
[[it:Macchina cuore-polmone]]
[[it:Macchina cuore-polmone]]
[[ja:人工心肺装置]]
[[ja:人工心肺装置]]

14:17, 1 sentyabr 2011 versiyası

Süni qan dövranı aparatı.
Süni qan dövranı aparatı.

Süni qan dövranı aparatı (SQDA) və ya Ürək-ağciyər aparatı açıq ürəkdə aparılan cərrahi əməliyyatlar zamanı xəstənin həyativacib orqanlarının funksiyalarını qismən və tam öz üzərinə götürən xüsusi tibbi cihazdır.
Süni qan dövranı aparatı əsasən Ürək cərahiyyəsində tətbiq edilir. Reanimasiya şöbəsində isə intensiv tibbi yardıma ehtiyac olan xəstələrdə onun birqədər xüsusiləşdirilmiş formasından - ekstrakorporal membranoksigenator (ELMO) aparatından istifadə edilir.

Süni qan dövranı aparatına daşıdığı funksiyaya uyğun iki mühüm hissə daxildir[1]:

  • "Süni ürək" hissəyə, nasos, alıcı və ötürücü borular, qan dövranının sürət və həcmini tənzimləyən pult daxildir;
  • "Süni ağciyər" hissəyə qazlar mübadiləsini (venoz sistemdən aşağı boş venayuxarı boş venadan alınan qanın oksigenləşməsi və əksinə karbon qazından təmizlənməsi) getdiyi membranlı oksigenator daxildir.

Tarixcə

Süni qan dövranının tətbiqi 1916 cı ildə Jay McLean tərəfindən əldə edilmiş Heparin preparatının hesabına mümkün olmuşdur. Beləki heparin qanın laxtalanmasının qarşısını alır ki, bu da orqanizmdən kənarda qanın laxtalanmadan duru şəkildə borularda hərəkətini təmin etmiş olur. Günümüzdəki süni qan dövranı aparatının diyircəkli nasos hissəsi hələ 1934 cü ildə icad edilmişdir. Qanın oksigenlə təmin edən qurğunun yaranma ideyası isə 1944 cü ildə adi hemodializ müşahidəsi zamanı yaranmışdır. Belə ki, müəyən edilmişdir ki, hemodializdən keçib xəstəyə qayıdan qan rəngini bir qədər dəyişmiş (hava ilə bilavasitə kontaktan rəngi açılmış) olur. Experimentdə 1937 ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını ugurla sınaqdan keçirmiş olur. Lakin aparat tibbdə ilk tətbiqini 6 may 1953 cü ildə tapmış olur. Con Gibbon bu aparatın köməyi ilə qulaqcıqlararası çəpərin qüsuru olan 18 yaşlı qadın xəstəsində əməliyyatı 45 dəqiqəlik süni qan dövranı şəraitində icra etmiş olur. O zaman ki oksigenator indiki produktivliyə malik olmadığı üçün, orqanizm toxumalarının oksigenə olan təlabatını azaltmaq məqsədilə 1954 cü ildə qanın soyudulması - hipotermiya tətbiq edilməyə başlanılmışdır. 1955 ci ildə oksigenator təkmilləşdirilərək onun oksigenləşdirmə qabiliyyətini artırmaq və qaz emboliyalarının qarşısını almaq mümkün olmuşdur. 1956 cı ildə günümüzdə tətbiq edilən membranoksigenatoru əldə edilmiş olur.

Nəzarət/Qeydiyyat

Klinik nöqteyi nəzərdən vacib parametrlər: Pasient göstəriciləri:

  • EKQ
  • Qan təzyiqi
  • MVT
  • Bədən temperaturu rektal/ezofoqal
  • Sidiyin miqdarı
  • Müxtəlif laborator göstəricilər

Süni qan dövranı aparatı:

  • Oksigenator
  • Baş nasos = arterial axın
  • Sovurucu
  • Kardioplegiya sistemi
  • Kardiotomi rezervuar
  • Qan filtri
  • Arterial/venoz oksigenlə doyma
  • Hemoqlobin, Hematokrit, pH-göstərici, Temperatur
  • Low-Level-Detektor Kardiotomi rezervuarda qanın səviyyəsinə nəzarət
  • Air-Bubble-Detektor Qana daxil ola biləcək hava qabarcıqlarının qaşısının alınması.
  • Diverse System-Drücke
  • Arterial/venoz qanın temperaturu
  • Borular və birləşmə muftaları

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. Аппарат искусственного кровообращения (АИК), Maquet.ru