Nunivak çupikləri: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Kmoksy (müzakirə | töhfələr)
1.901 redaktə
Sətir 264: Sətir 264:
*[http://vilda.alaska.edu/cdm4/results.php?CISOOP1=exact&CISOFIELD1=CISOSEARCHALL&CISOROOT=all&CISOBOX1=Nunivak+Island+%28Alaska%29 Alaska's Digital Archives]
*[http://vilda.alaska.edu/cdm4/results.php?CISOOP1=exact&CISOFIELD1=CISOSEARCHALL&CISOROOT=all&CISOBOX1=Nunivak+Island+%28Alaska%29 Alaska's Digital Archives]


{{Yupik xalqları}}
[[Kateqoriya:Yupik xalqı]]
[[Kateqoriya:Yupik xalqı]]
[[Kateqoriya:Alyaskada yaşayan xalqlar]]
[[Kateqoriya:Alyaskada yaşayan xalqlar]]

13:50, 7 oktyabr 2011 tarixindəki versiya

Şablon:Qaralama-az

Nunivak çupikləri
Nunivak Çupik qadını və kürəyində uşağı
Ümumi sayı
215 [1]
Yaşadığı ərazilər
Şablon:ABŞ-bayraq ABŞ (Alyaska)
Dili

Nunivak çupikcəsi
ingilis dili

Dini

Xristianlıq (1936-cı ilə qədər Şamanizm)

Qohum xalqlar

Alyaska yupikləri, İnyupiklər


Fayl:Flickr - …trialsanderrors - Ola Noatak by Edward S. Curtis, ca. 1927.jpg
Edward Sheriff Curtis tərəfindən çəkilən Nunivak qadın fotoşəkili, 1927 ci il
Dovşan kürklü Nunivak Çupik uşağı, 1930
Nunivak Çupik uşaqları, 1930

Nunivak çupikləri (öz dilində olan adı: Cupʼig tək Cupiik iki Cupiit cəm və ya Nuniwarmiut 'Nunivak xalqı' ; İngiliscə Nunivak Cup'ig) — Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Alyaska ştatının qərb cəhətində Berinq dənizinde olan Nunivak adasında (Nuniwar) yaşayan Yupik qolundan bir Eskimos xalqıdır.

Alyaska ərazisində yaşayan Yupiklərin bir qəbiləsi olsa da onlardan ayrı yaşamaları nəticəsində təcrid ada həyatı başlamışdır. Bu da onların digər qohum xalqlardan həm mədəniyyət həm də dil baxımından fərqlənməsinə səbəb oluşdur.

Etimoloqiya

Alyaska anakarasında Yukon və Kuskokvim bölgələrindəki ırkdaşları Yupʼik adını sahiblənirkən, yenə anakaradaki Hooper Bay və Chevak bölgəsindəkilər Cupʼik adını sahiblənir. Nunivak adasındakilər isə Cupʼig olarak özlərini adlandırırken anakaradaki Yupiklərə də Yupʼig adını verirlər. Bunların hamısı da Yupikcə deyilən eyni dilin fərqli dialektlərində danışarlar

Kanada eskimosları "Eskimos" adını kiçildici tapıb özləri üçün istifadə qanuni olaraq engellerken, digər Alyaska eskimosları gibi, Nunivak çupikləri de özlərinə "Eskimos" deyilməsinə narahatlıq duymazlar.[2]

Təsnifatı

Əhali

İndiki zamanda Nunivak çupiklərinin sayı 215 [1] dir və anadillərini yalnız Mekoryuk qəsəbəsində yaşayan yaşlı insanlar tərəfindən danışılır[3]; uşaqlar danışamadıqları dillərini məktəbdə öyrənirlər.

1900 ci ildə USS Manning gəmisinin cərrahı Alanson Weeks tərəfindən edilən məhdud ABŞ əhali sayımına görə 110 nəfər qəbul olundu. 1910 ci ildə agent L.L. Bales tərəfindən edilən məhdud ABŞ əhali sayımına görə 10 yaşayış yerində cəmi 131 əhali qeyd edildi. 1920 ci ildə məhdud ABŞ əhali sayımına görə 6 yaşayış yerində cəmi 189 əhali qeyd edildi. [4]

Nunivak adasının ABŞ tərəfindən edilən ilk əhali sayımı 1890 ci ildə Ivan Petroff tərəfindən edildi və 15 yaşayış yerində cəmi 745 əhali qeyd edildi. Bu böyük rəqəm həm Nunivak cupiklərincə həm də akademik araştırmacılarca həmişə dindirilir.[4]

1890 ci ildə edilən və sual işarələriylə dolu olan bu saymanın rəqəmləri başqa bir qaynaqda belə iştirak etməkdədir: [5]

1890 ci ilə görə yaşayış yerləri Bu yerlərin indiki vaxtdakı adı 1890 ci ildəki sayımına görə əhali
Kwigamiut Entrance of Duchikthluk Bay 43
Koot Cape Etolin 117
Ingreamiut Ingrimiut 35
Chuligimiut Between Ingrimiut & Cape Etolin 32
Upper Chuligimiut Between Ingrimiut & Cape Etolin 30
Kahmiut Ahikitook 40
Kinegnamiut Near Cape Mohican 76
Tunaghamiut Between Cape Mohican and Cape Mendenhall 71
Kanagmiut Between Cape Mohican and Cape Mendenhall 41
CƏMİ . 700

Tarix

Nunivak çupiklərinin Qərblilərlə (Kass'ar) ilk qarşılaşması 1821-ci ildə Ruslarla olmuşdur. Qərblilər üçün istifadə etdikləri Kass'ar adı da Rusca Kazak (Казак) adından gəlir. Bu Kass'ar adı indiki vaxtda Ağ Amerikalılar üçün istifadə edilərkən, daha sonra Ruslar üçün Kass'alugpiag (harfiyen 'gerçək Qərbli') adı törədilmişdir. Amerikalıların Alyaskayı 30 Mart 1867 tarixində Ruslardan satın almasıyla Nunivak adası da ABŞa daxil edilmişdir. Nunivak çupiklərinin Alyaska ərazisində yaşayan digər Yupiklərdən fərqli olduğu ancaq 1897-ci ildə Kuskokwim Çayı Moravian misyoneri John H. Kilbuck tərəfindən adaya edilən bir ziyarətlə ortaya çıxmışdır.[4]

18 Dekabr 1971 tarixində Alyaska Yerli Tələbləri Təhlil etmə Qanununun təsdiqi Alyaska'daki bütün yerli xalqlar kimi Nunivak çupiklərinə də iqtisadi rahatlama gətirmişdir. Bu qanuna əsaslanaraq eyni il çupiklərin adadakı hüquqlarını qorumaq və iqtisadi kalkınmalarını təmin etmək üzrə Nunivak Island Mekoryuk Alaska Corporation (NIMA) adlı kənd şirkəti qurulmuşdur.

İctimai həyat

Maskalı bir kişi, Nunivak, 1927
Nunivak barabanı və ya dəfi, 1927

Ailə

Ənənəvi evlilik, kuzenler arasında olar. Çoxarvadlılıq (polygyny) və ya çoxərlilik (polyandry) seyrək də olsa, daha çox iki qızqardaşla və ya iki nəfər qardaşla evlilik formasında görünür. Ölən arvadın kişi qardaşıyla (levirate) və ya arvadın bacısıyla (sororate) evlilik normal karşılansa da sıx görülməz. İlk saqqallı suitini ovlayan gənc nəfər, evliliyə hazır bir yetkin nəfər olaraq görülər.[6]

Kiiyar

Kiiyar (Alyaska Yupiklərində Qasgi [7] , Chevak Çupiklərində Qaygiq [8] , İnyupiklərdə Qargi ; İngiliscə community house, traditional community house, communal men's house, men’s community house, men's house, ceremonial house, council house, dance house, communal gathering place) : Yalnız qışda erkeklerce istifadə edilən, ümumiyyətlə yarı yarıya torpağa basdırılmış tək otaqlı geniş və böyük evdir. Qadınlar və qızlar isə normal evlərdə (Enpiar) qalarlar. Kiiyar'ların keçmişdəki istifadəsi məktəb olaraq da görülə bilər.[9]

Şənlik və Mərasimlər

Qusngim Kevga (İngiliscə Reindeer Messenger Festival) : Ənənəvi Nunivak yeməklərinin ikram edildiyi şənliklər üç gün davam edər. Bu müddət ərzində qarşılıqlı ailə ziyarətləri edilir. Şenlikleri rəqs nümayişi də təqdim edilir. Rəqslərdən, yelpik kimi də xarakterizə edilə biləcək "barmaq maskaları" (tegumiar) şimal maralının saqqallarından edilir. Ayrıca suiti, dəniz quşu və ya şimal maralı təsvirlərinin olduğu "üz maskaları" (agayu) da istifadə edilir.[10]

Mesane Bayramı (İngiliscə Bladder Festival) : Avlanan suitlərinin ruhlarının sakitləşməsi üçün Kiiyar içində bir suitinin sidik kisəsi də deyilən mesanesinin (Nakacug) qurudulmuşuyla (Nakacugtaller) şamanistik ritüel edilən və rəqslərlə başlayıb sonuna doğru köhnədən seksual aktiviteyle davam edən bayramdır. İctimai bir ünsür olaraq bəzən ergenlikteki gənc qızlar ataları tərəfindən Kiiyar'dakı cəmiyyətin digər üzvlərinə hədiyyə olaraq təqdim olunur. Bu gün bu bayram yalnız folklorik dəyər daşımaqda və aktiveteler edilməməkdədir.[6]

Agayar (İngiliscə Fall-time dance festival) : Son baharda edilən rəqs festivalıdır. Kişilərin rəqs şapkası (Nacarpig'ar) və dəf bənzəri barabanlar (Cauyar) rəqsin olmazlarındandır.

Din

Nunivak Çupiklərindən quzğun maskalı bir kişi, 1929

Şamanizm

Çupik şamanizmində yaradıcı güc Ellam Cua (kainatın insanı) adı ilə adlandırılır. Şamanizmdə Panteizm olmadığı halda, Ellam Cua indiki vaxtda Xristian Çupik inancında Tanrı (God) üçün də istifadə olunur.

Ruhlar yaxşı (Qel'a) ya da pis (Qelangnagar) ola bilər.

Angalku (şaman) :

Agayu (maska) : ətrafında ağac halqası (Ellanguar) olar. Üzərində də şəkillər (Qamurat) mövcuddur.[11] İndiki vaxtda, müasir İfritələr bayramı (Qaaritar) maskaları da bu adla xatırlanır.

Rəqs  : Nunivak çupiklərinin rəqs etməsi 1930-cu illərdə Xristian misyonerləri tərəfindən qadağan edildi.[10] Ancaq illər sonra rəqsin yenidən canlandırılmasına çalışdılar və 2002-ci ildə Nuniwarmiut Kassiyurtait adıyla Çupik rəqs qrupu yaradıldı.[12]

Xristianlıq

Nunivak çupiklərinin Xristianlıqla tanış olmaları 1936-ci ildə Mekoryuk qəsəbəsində Evangelical Covenant Church adlı kilsəsinin tikilməsi ilə başlayır. Mekoryukun ilk keşişi Jacob Kenizk adaya gəlməsiylə eskimos adəti ilə rəqs etmə və ya mahnı oxuma, maska taxma onu ​​istehsal etmə, kimi bütün şamanistik mərasimlər qadağan edilmişdir.

Xristian və bir sıra qərb ölkələrində qeyd olunan, Şükran günü (Quyaner), Milad (Agayunerpag), Yeni il bayramı (Allrakuukeggtaar), İfritələr bayramı (Qaaritar) və Pasxa (Ussukcauteller) kimi bayramlar indiki vaxtda da Nunivak Çupikləri arasında da qeyd edilir. Beynəlxalq xüsusiyyət daşıyan Analar günü (Aanat Erenrat) də qeyd olunan bayramlar arasındadır.

Ovçuluq və yığıcılıq

Ellikarrmiut dərəsinin dənizə tökülən ağzında balıq düşərgəsi, Nash Harbor (Naasaapelarmiut), Nunivak, 1927
Kayak içindəki ovçu ovuna mizraq atmağa hazırlanarkən,1927
Nunivak Çupiklərindən ata oğul kayakta
Nunivak kayakları, 1936
Nunivak Çupiklərinə ait kayak kokpitinde bilərzik dəstəkləri (Ayaperwig). İki dənə olub taxtadan edilər və birinə gülümsəyən kişi, digərinə də çox sərt bir qadın üzü təsvir edilər.


Bütün Eskimo xalqları kimi Nunivak Çupikləri də ovçu və yığıcıdır. Berinq dənizinin (Imarpig 'böyük dəniz') məməli (imarpillar) ve balıqları (iqallug) ovladıqları əsas qida məmulatlarıdır.

Mövsümlər:

Ay adları :

  • Yanvar : Tanqiluryag Kinguqlir ('ikinci ay')
  • Fevral : Kuiget Aanit (< kuiget = çaylar + aanit = ?)
  • Mart : ?
  • Aprel : Tengaurtet Tanqiat ('quş uçan ayı')
  • May : Tengmiarat Tanqiat ('quşların ayı')
  • İyun : Tengmiarat Tengutit ('quş balalarının ucum ayı')
  • İyul : Alpaaruswig (' Uria cinsindən təmizçilərin cənuba uçma ayı')
  • Avqust : Qilangaaruswig (' Sakit Okean kütdimdiyinin hərəkətlənmə zamanı')
  • Sentyabr : Kakeggliyarwig ('burun axıntısı ayı')
  • Oktyabr : Nanwarat Cikutit ('gölcüklərin üstünün donduğu zaman')
  • Noyabr : Imam Umgut'i ('dənizin buzla örtüldüyü zaman')
  • Dekabr : Tanqiluryag Ciuqlir ('ilk ay')


Okeandakı dəniz məməliləri nin ovu üçün lazım olan vasitələrdən ən önəmlisi kayakdır.Və onu "Eskimos qayığı" adlandırırlar.

Suiti növləri içində ən çox ovlananı saqqallı suitidir.Daha sonra halqalı suiti ilə xallı suiti növləri gəlir.[13]

Balıqçılıq da əhəmiyyətli sahələrdən hesab olunur. Balıqçı kəndləri arasında Duchikimiut, Queeguilmiut, Kathalgmiut, Machagimiut, Kwecluechikmiut, Ikongimiut, Kewigimiut kəndləri qeyd oluna bilər. Yaz və payız ayları balıq ovu üçün ideal zaman sayılır. Yazın ilk balıqlarından Pasifik siyənəgi kiçik olduğu üçün qurutmaq üçün rahatdır. Balıqlar qurudulur və ya hisə verilir, daha sonra isə qış mövsümündə həm insanlar həmdə ki, itlərin yeməsi üçün istifadə edilir. İyun ayından etibarən som balıqları dənizdən şirin sulara törəməyə gəlirlər. Yay aylarında Nunivakdaki dərələrdə ovlanan ən qiymətli balıq som balığıdır.Bu balığın bir neçə növü vardır.Məsələn: Taryaqvag, Cayag, Ciayuryar və Macutar növlərini misal göstərmək olar.Ovlanan və təmizlənən balıqların qurudulma yollarından biri də qaya üzərinə sərilmələridir. Ovlanan digər balıqlar arasında Iqalluyagar, Culugpaugar, Naternar, Cagir, Atgiiyar, Iqalluar, Osmerus mordax, Qussur, Dallia pectoralis növləri qeyd oluna bilər.[14] [13]

Qadınlar, tundrada göl və ya digər qamışlıq kimi ərazilərdə tayarut adlı yaşıllıqları yemək üçün toplayırlar. Ikitug və Ciwassar adlı bitkilər də tərəvəz olaraq suiti yağı ilə birlikdə yeyilir. Meyvələr əsasən tumsuz olan meyvələrdir: Paunrat, (Empetrum nigrum) Atsat (Rubus spectabilis), Kavlag (Arctostaphylos alpina), Curer (Vaccinium uliginosum) kimi meyvələri misal göstırmək olar. [13] Bir qaymaqçiçəyi növünün (Ranunculus pallasi) çiçək açmadan əvvəlki sürgünləri Wivlat adlı yeyilir.[15]

Yeməklərin saxlanılmasında yerli NİMA şirkətinin anbarlarından istifadə edilir. Xüsusilə yeni nəsil milli yeməklərdən daha çox qərb mətbəxtinə maraq göstərir.[13]

Şimal maralı adaya ilk dəfə 1920-ci ildə ABŞ hökuməti tərəfindən gətirilmişdir.İnsan məskunlaşması əsasən cənub hissəsində olduğu üçün 4.000 baş şimal maralı cənuba göndərilmişdir.[16] [17]

Alyaska ov Komissiyası (Alaska Game Commission) tərəfindən Qrenlandiyada tutulan 31 qoyunöküzünü ovçuluq məqsədi ilə 1935-ci və 1936-ci illərdə Nunivak təbiətinə gətirilmişdir.Bunun əsas səbəbi ovlanma üçün nəzərdə tutulan heyvanların sayını artırmaq idi.İlk ov mövsümü 1975-ci ildə açılmışdır.[18]

Nunivak çupiklərinin geyimləri

Geyimlər

Parka adlanan qeyimdən çox istifadə olunur.Alyaskadakı Yupiklərdə də parka "kuspuk" (parka köynəyi) Nunivakda isə Qasper adlanır. Adadakı dəniz quşlarının bolluğu onların dərilərindən müxtəlif geyimlərin hazırlanmasında istifadə edilir.Dəniz quşlarının dərisi digər quşlara görə daha möhkəm olduğu üçün parka istehsalına əlverişlidir. Təmizçilər fəsiləsinə aid olan növlər daha çox parka hazırlanmasında istifadə edilir.Parkalıq dəniz ördəyi növləri arasında, qaqa (Somateria mollissima) tükləriylə birlikdə təmizlənən moryankyaı misal göstərmək olar. qağayının tükləriylə birlikdə dərisindən edilən Tengaurtet parkası ağ rəngiylə ovlanarkən buz üzərində sürüşərək vurmaq üçün ideal kamuflyaj materialıdır. Balıq dəriləri də Amirag adlı parka istehsalında istifadə olunur. Ağartılmış suiti dərisinin yenə suiti bağırsağıyla və ya balıq dərisiylə astarlanmasıyla edilən Ellangrat parkası da vardır. Suiti dərisindən edilən parkalar Qutngug olarak adlandırılır. Vizon (Neovison vison) kürkündən edilən Imarmiutat parkası, sincab kürkündən edilən Qanganar parkası və şimal maralı dərisindən edilən Qalilurrlugar parkası da quru məməlilərinin geyəcək vəsaiti olaraq istifadə edildiyi nümunələrdir. Ağ kamuflyaj parkaları Qatrin adını alır. qadınların geydiyi Kinguqaleg adlı kürk parka ön və arxadan iki parça olaraq edilər.[19]

Şalvar olaraq suiti dərisindən uzun (Qerrullig) və ya qısa(Qerrulcuarag) şalvarlar bir kəmər (Nungirta) ilə birlikdə istifadə edilir.[19]

Əlcək olaraq tək barmaqlı (Aritvag) və ya beş barmaqlı (Asgar) əlcəklər istifadə edilər. Uşaqlar Aritvacuar adlı ufaqlarından istifadə edər. Dirsəklərə qədər uzanan tək barmaqlı kolçaklı əlcək (Aiqpak) də vardır. Kişilərin xizək sürərkən istifadə etdiyi Arikarer adlı tək barmaqlı əlcək dəridən edilir. Tüysüz suiti dərisindən edilən tək ya da beş barmaqlı kolçaklı əlcək Arillugar adını alar.[19]

Ayaqqabı olaraq daha çox bot və ya çəkmə istifadə edilər. Uzun konçlu dəri çəkmə (Kameksag) və dəridən At'ar adlı botlar istifadə edilər. Ayaqqabının bazası üçün daha çox yaşlı suiti dəriləri (Arinacir) istifadə edilər. Kişi ayaqqabıları arasında kürklü Ac'iqer, içi kürklü Ilutmurtar, qışlıq An'giuteg ilə suiti dərisindən edilən line kürklü və sugeçirmez Ivrucir (iki: ivrucig) sayıla bilər. Yenə kişilərin istifadə etdiyi Qamquinar adlı bot isə uzun konçlu sugeçirmez olub su içində və qarda getmək üçün idealdır. Bunun gənc oğlan və qızların geydiyi növünə Qalluwit adı verilər. qadınlar Unillugag adlı botu və ya Yuunin adlı yüksək konçlu çizmeyi istifadə. Şalvar kimi kalçalara qədər konçlu olan və sugeçirmez suiti dərisindən edilən At'ayagglugar adlı bot da qadınların gözdəsi olan giyecektir. Qadınların köhnə uzun dəri ayaqqabıları Ac'upegglugar adını alar. Ayaqqabı line corab (Ilupeqsar) olaraq daha çox Elymus mollis və ya Elymus arenarius adlı uzun saplı otlardan edilən corablar istifadə edilər.[19]

Milli bəzək və geyimə edilən əlavələr

Eskimos xalqlarının tipik ləvazimatları olan və "dodaq sırğası" də deyilən labretlər (Tuutar) məşhurdur. kişi labretleri (Ungunqur) arasında yumru Wivvsag, ətrafı boncuklu Elciqaruar ilə ağ və yaşıl daşlı Kukupag sayıla bilər. Qadın labretleri arasında isə Caqiqsar ilə fil dişindən Aqerwig göstərilə bilər. Bilərzik (Tallirer) kadınlarca istifadə edilər. Sırğa olaraq Aqlin və Ciucin istifadə edilər. Boncuklu fil dişi sırğa isə Agar adını alar. Küpedeki qarışıqlığı önləmək üçün fil dişi parça (Qipsalkutet) əlavə olunur.[19]

Tatu (Alzngar) bütün Eskimos xalqlarında olduğu kimi Nunivak Çupiklərində də görülər. Çənə tatusu (Tamlurutet) ilə bilək tatusu (Tayarnerutet) geniş yayılmışdır. [19]

Dil və Təhsil

border=none Əsas məqalə: Nunivak çupikcəsi

Adada danışılan Yupik dialekti Nunivak çupikcəsi (öz dilində olan adı: Cugtun) olup Alyaskada yalnızca burada danışılır. Digər Yupik dialektlərindən olduqca fərqliləşən dialektleri ada həyatından qaynaqlanır. Dialektlərinə aid ilk söz toplama və qrammatika çalışması 1905 ci ildə George B. Gordon tərəfindən edilmişdir. Adalıların rəsmi veb saytında şivelerinin lüğəti vardır.[1]


Alyaska yupikcəsinin dialektleri arasındaki yeri:

  • Alyaska yupik dili (öz adları Yugtun, Yugcetun, Cugtun)
    • Unaliq-Pastuliq yupikcəsi  : Norton Sound bölgəsində danışılır
    • Əsl Alyaska yupikcəsi : Yukon və Kuskokvim bölgələrində danışılır (öz dilində olan adı: Yugtun, Yugcetun)
    • Egegik yupikcəsi : Bristol Bay bölgəsində danışılır
    • Çupikcə : Hooper Bay və Chevak bölgələrində danışılır (öz dilində olan adı: Cugtun)
    • Nunivak Çupikcəsi (öz dilində olan adı: Cugtun)

Aşağı Kuskokwim Məktəb Bölgəsinə (LKSD Lower Kuskokwim School District) bağlı olan Mekoryuktaki məktəbdə (Nuniwarmiut School PK-12) Nunivak çupikcəsi "xarici dil" kimi öyrədilir. Alyaskadaki tək məktəbləri budur.

Nunivak çupikcəsinin təhdid altındakı dillərdən olduğu Alyaska Yerli Dil Mərkəzi (ANLC) tərəfindən də sənədləşdirilmişdir. Dil hər an ölü dillər siyahısına salına bilər. Michael Krauss tərəfindən 1975-ci ildə aparılan araşdırmaya əsasən "bəzi uşaqlar Çupikcəyi danışa bilir"[20] deyilirdi, 1982-ci ildə isə "uşaqların heç biri Çupikcəyi danışa bilmir"[21] nəticəsi əldə edilmişdir. [22]


Qalereya

  • Heyvanlar
  • Cayag
    Cayag
  • Saqqallı suiti
    Saqqallı suiti
  • Paunrat
    Paunrat
  • şimal maralları (Qusngit) adaya 1920 -ci ildə ABŞ hökuməti tərəfindən gətirilmişdir.
    şimal maralları (Qusngit) adaya 1920 -ci ildə ABŞ hökuməti tərəfindən gətirilmişdir.
  • Nunivak qoyunöküzləri (Umingmat) adaya 1935-ci ildə Alyaska ov komissiyası tərəfindən gətirilmişdir.
    Nunivak qoyunöküzləri (Umingmat) adaya 1935-ci ildə Alyaska ov komissiyası tərəfindən gətirilmişdir.

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 We are Cup'it Sitat səhvi: Xətalı <ref> etiketi; "ref372" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib
  2. ↑ Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : We are Cup'it (= We are called Eskimo by Westerners. Although this is a term that some disapprove of, it does not bother us. There are many "Eskimo" groups, so nowadays we prefer to be identified as Cup'ig)
  3. ↑ LKSD, Department of Academic Programs and Support
  4. ↑ 1 2 3 Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Nunivak History Timeline
  5. ↑ Fish and Wildlife Resourches of Nunivak Island, Part 1: Fisheries, 1966 /PAGE 5: Population and location of Nunivak villages in 1890
  6. ↑ 1 2 3 Margaret Lantis, Nunivak Eskimo], Handbook of North American Indians v5 Arctic pp 209-223, Government Printing Office, Washington. Copyright 1984 Smithsonian institution
  7. ↑ Qasgimi : In the Qasgi
  8. ↑ Qaygiq (Men’s House) by Dr. John Pingayak
  9. ↑ Richard Knecht & Theresa Arevgaq John (2006), Multiple Ways of Knowing: Life stories, Oral history and Education, INALCO 2009, Proceedings of the 15th Inuit Studies Conference, Orality (Paris, 2006)
  10. ↑ 1 2 Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Qusngim Kevga
  11. ↑ Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Nunivak Çupik maske resimleri
  12. ↑ Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Nuniwarmiut Kassiyurtait
  13. ↑ 1 2 3 4 Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Director's Messages
  14. ↑ Fish and Wildlife Resourches of Nunivak Island, Part 1: Fisheries, 1966
  15. ↑ USDA Drum Beats Project Newsletter, Spring 2006
  16. ↑ Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Returning to the old ways Nunivak herders take to their feet
  17. ↑ Mt. McKinley Meat & Sausage Company, Review & Recommendations, final report, December 1, 2003, Prepared by Marian Romano & Melanie Trost, State of Alaska, Department of Natural Resources, Division of Agriculture
  18. ↑ Nunivak Musk Ox with Bow and Arrow by Chuck Eisenhower
  19. ↑ 1 2 3 4 5 6 Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Nunivak Island Cup'ig Language Preliminary Dictionary
  20. ↑ Krauss, Michael E. (1975). Native peoples and languages of Alaska. [Map]. Fairbanks, AK: Alaska Native Language Center, University of Alaska.
  21. ↑ Krauss, Michael E. (1982). Native peoples and languages of Alaska. [Map]. Fairbanks, AK: Alaska Native Language Center, University of Alaska.
  22. ↑ Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti : Current Status of Cup'ig Language

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nunivak_çupikləri&oldid=1816351"