Adi günəbaxan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VolkovBot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.2) (Bot redaktəsi əlavə edilir: bo:ཉི་མ་མེ་ཏོག​
Luckas-bot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: br:Tro-heol
Sətir 72: Sətir 72:
[[bn:সূর্যমুখী]]
[[bn:সূর্যমুখী]]
[[bo:ཉི་མ་མེ་ཏོག​]]
[[bo:ཉི་མ་མེ་ཏོག​]]
[[br:Tro-heol]]
[[ca:Gira-sol]]
[[ca:Gira-sol]]
[[ckb:گوڵەبەڕۆژە]]
[[ckb:گوڵەبەڕۆژە]]

03:13, 20 yanvar 2012 versiyası

Adi günəbaxan
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı


Adi günəbaxan (lat. Helianthus annuus)[2] - günəbaxan cinsinə aid bitki növü.[3]


Hündürlüyü 1- 2 m-ə qədər olan birillik ot bitkisidir. Növbə ilə yerləşən iri, üçkünc - ürəkvarı yarpaqları vardır. Gövdəsinin yuxarısındakı yarpaqları ellipsvarıdır. İri səbət şəklində qızılı - sarı rəngli çiçəkləri və bərk qabıqlı dənəcik meyvəsi olur. Meyvələrinin toxumu yağlıdır, xoş ətirlidir.

Bitki iyul - avqust aylarında çiçəkləyir, meyvələri sentyabr - oktyabr aylarında yetişir.

Adi günəbaxan Azərbaycanın əksər rayonlarında becərilir. Yerarmudu günəbaxan isə ancaq Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Botanika İnstitunun ərazisində becərilir.

Yeyinti sənayesində, eləcə də təbabətdə günəbaxanın toxumlarından istifadə edilir. Günəbaxan çox qiymətli bitkidir. Onun əsil vətəni Amerikadır. Hazırda o, dünyanın çox ölkələrində becərilir.

Qeyd etmək lazımdır ki, günəbaxan kimi əla keyfiyyətli piyli yağa malik bitki çox azdır.Buna görə də o, dünyanın kənd təsərrüfatında xüsusi yer tutur və böyük şöhrət qazanıb.

Günəbaxanın toxumlarında 40 - 50 %-ə qədər əla keyfiyyətli piyli yağ vardır. Bu yağı onun toxumlarını xüsusi press altında saxlamaqla alırlar. Həmin məqsəd üçün bitkinin meyvələri tamam yetişəndə toplanır, qabıq hissələrdən toxumları çıxarılıb təmizlənir, sonra press altında sıxılaraq yağı çıxarırlar. Bu qayda üzrə alınmış günəbaxan yağı açıq - sarı rəngdə, maye halda, xaşagələn ətirli iyə və dada malik olur.

Günəbaxan yağından əsasən yeyinti sənayesində istifadə edilir. Bundan başqa, o təbabətdə bir çox məlməh dərmanlarının tərkibinə qatılır, xüsusilə revmatizm əleyhinə işlənən məlhəmlərin, o cümlədən onlardan daha geniş istifadə olunan bat - bat məlhəminin tərkibində işlədilir.

Günəbaxan bitkisindən təbabətdə də istifadə etmək məqsədəuyğundur.

Günəbaxanın becərilməsi

Günəbaxan üçün torpağın hazırlanması

Günəbaxan üçün toxumun hazırlanması

Günəbaxanın xəstəlikləri və onlarla mübarizə

Günəbaxanın zərərvericiləri və onlarla mübarizə

Mənbə

  1. Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 904.
  2. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  3. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.