Evtanaziya: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Dırnaq
Luckas-bot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: ca:Eutanàsia
Sətir 24: Sətir 24:
[[bg:Евтаназия]]
[[bg:Евтаназия]]
[[bs:Eutanazija]]
[[bs:Eutanazija]]
[[ca:Eutanàsia]]
[[cs:Eutanazie]]
[[cs:Eutanazie]]
[[cy:Ewthanasia]]
[[cy:Ewthanasia]]

19:58, 17 fevral 2012 versiyası

Scales of justice
Ümumi hökmlər
 
Beynəlxalq cinayətlər
Kütləvi qətl
İnsan alveri
Soyqırım
Müharibə
İmmiqrant qaçaqçılığı
Terrorizm
Şəxsə qarşı törədilən cinayətlər
Qətl
Sifarişli qətl
Adamöldürmə
Övlad qətli
Ata qətli
Ehtiyatsızlıqdan qətl
Linç mühakiməsi
Namus qətli
Ayin qətli
İntihar
Duel
Padşahöldürmə
Adam yaralama
İşgəncə
Əziyyət
Cinsi təcavüz
Uşaqların cinsi istismarı
Şantaj
Təhlükə
Təhqir
Oğurluq
Təhrik
Dələduzluq
Qatil
Muzdlu qatil
Seriyalı qatil
Kamikadze • Assasin
Kriminal olmayan qətl
Ölüm hökmü
Evtanaziya • Abort
Millətə və dövlətə qarşı cinayətlər
Rüşvət
Vəzifədən sui-istifadə
Böhtan
Yalandan şahidlik etmək
Respublikanı, Dövlətin təşkilat və orqanlarını alçaltma
Dövlətin birliyini və ölkə bütövlüyünü pozmaq
Hərbi xidmətdən boyunqaçırma
Vətənə xəyanət
Hüquq portalı

Evtanaziya - sağalmaz xəstəlikdən əziyyət çəkən insanı və ya heyvanı həyatdan məhrum etmə təcrübəsi.

Hollandiya qanunvericili­yinin müəy­yənləşdirdiyi tərifə əsasən, "bu və ya digər şəxsin öz istəyi ilə həyatına son qoymaq qərarı və həmin qərarın bu işdə maraqlı olmayan şəxs tərəfindən yerinə yetirilməsi evtanaziya adlanır". "Evtanaziya" sözü ilk dəfə XVII yüzillikdə F.Beykon tərəfindən işlənib. O, bu sözü "yüngül ölüm" mənasında işlədib, XIX əsrdə isə bu ifadə "kimisə mərhəmətdən öldürmə" mənasını daşımağa başladı. Əslində evtanaziya ideyası qə­dimdən yaranıb. Lakin Hippokrat dövründən bu günə qədər ənənəvi tibb etikasına belə bir qadağa daxildir: "Mən heç kimə, hətta bunu xahiş edənə belə ölüm gətirə biləcək dərman verə bilmərəm, hətta bunu məsləhət də görə bilmərəm". Amma son vaxtlar həkimlərdə bu təcrübəyə əl atmaq – xəstənin ölümünü onun istəyi ilə yüngülləşdirmək, tezləşdirmək zərurəti yaranıb, xüsusən də pasiyent bunu xahiş etdikdə. Biz bu tendensiyaya necə yanaşmalıyıq? Köhnəlmiş qadağalardan azad olmaq kimi, yoxsa mənəvi nöqteyi-nəzərdən düz olmayan təhlükəli presedent kimi Bu, çox mübahisəli məsələdir, evtanaziya sözü yaranandan bununla bağlı fikir ayrılıqları mövcuddur. Özü də təkcə tibb alimləri arasında deyil, həm də dindarlar arasında. Ona görə də dünyadakı mövcud praktikaya diqqət yetirmək gərəkir. Dünyada 3 ölkədə insanların həyatı könüllü tərk etməsinə icazə verilir. Birinci məkan Fələstindir. Burada könüllü ölməyin çox sadə və çeşidli yolları var ki, hamısına da "sionist işğalçılarına qarşı şəhadət" deyilir: şəhid olmaq istəyən kəs ölümü könüllü seçir, sonra da israillilərə maksimum ziyan vurmaq ıçın özünü partladır. İkinci məkan Hollandiyadır ki, burada ağır xəstə olan insanların ölüm seçmələri qanunla rəsmiləşdirilib. Üçüncü məkan isə ABŞ-ın Oreqona ştatıdır. Oreqonada 1997-ci ildən bəri qüvvəyə minmiş yerli qanuna görə, könüllü ölüm proseduru yolverilən sayılır. Birləşmiş Ştatların başqa yerində belə qanun yoxdur.


Evtanaziyanın məşhurlaşdırdığı erməni

1999-cu ildə "Doktor Ölüm" ləqəbli erməni əsilli amerikalı Con Gevorkyan ağır xəstələri öz razılıqları ilə ölümə yolladığı üçün Miçiqanda ömürlük həbsə məhkum edilmişdi. Bəs evtanaziyaya qarşı çıxanların arqumenti nədir? İş burasındadır ki, həkimlər ən ağır vəziyyətdə olan xəstənin sağalması, ağrılarının yüngülləşməsi üçün bütün mümkün vasitələrdən istifadə etməlidirlər. Və xəstənin istəyi ilə onların ölümünün gerçəkləşdirilməsi qeyri-etik sayılır. Bir sözlə, evtanaziyanın rəsmiləşdirilməsi bəşəriyyətin mənəvi dəyərlərini alt-üst edə bilər.

Evtanaziya və İslam

Quran və Sünnəyə (peyğəmbərin hərəkətləri və deyimləri) əsaslanaraq insan həyatının istənilən sahəsi ilə bağlı fitva çıxara bilər. Gəlin konkret hallara baxaq: tutaq ki, həkim aktiv evtanaziya – pasiyentin ölümünə yönəlmiş məqsədyönlü prosedurları həyata keçirir. Özü də onun xəstəsi xərcəng xəstəliyindən əzab çəkir, güclü ağrıları, ürəkkeçmələri var. Həkim tam əmindir ki, xəstənin yaşamaq şansı yoxdur. Ağrıları qaldırmaq üçün olan dərmanın ölüm dozasını xəstəyə verərək həyatına son qoyur. İslam buna icazə verirmi? Adının çəkilməsini istəməyən azər­baycanlı dindarlardan biri bu suala belə cavab verdi: "Aktiv evtanaziya İslamda qadağan olunur. Ölüm dozasını verməklə, yaxud digər vasitədən istifadə etməklə həkim xəstəni öl­dürmək, yaxud onun ölümünü sürətləndirmək məqsədi güdür. Bu isə İslama görə ən böyük günah hesab olunur. Həkimin hərəkətləri istənilən halda qəsdən öldürmə hesab olunur, baxmayaraq ki, onun bu münasibəti xəstəyə mərhəmətindən irəli gəlir. Həkim xəstəyə onu Yaradandan daha mərhəmətli ola bilməz. Böyük Yaradan ona həyat bəxş edib və lazımi məqamda da onu geri alacaq".

Dərmanı dayandırma İslamda yasaqmıdır

"Deyək ki, uşaq kəllə - beyin iflicindən əziyyət çəkir. Bu xəstəliyin simptomları əqli gerilik, ətrafların müxtəlif dərəcəli iflicidir. Belə xəstə daimi qulluq tələb edir. Əgər o xəstələnərsə, məsələn, ağciyərləri soyuqlayıbsa həkim müalicə aparmır və nəticədə uşaq ölür. Yaxud xəstə komadadır. Sağalma şansı yoxdur. Onun həyatı "süni nəfəs" aparatı vasitəsilə saxlanılır. Bu aparat söndürülən kimi xəstə ölür. Bu cür hallarda söhbət müalicənin dayandırılmasından gedir. Yəni həkimin qənaətinə görə, istənilən halda Yaradanın obyektiv qanunlarına əsasən ölümün qarşısı alına bilməyəcək. Ona görə də hesab edirəm ki, müalicə prosesi üç şərtlə aparılmalıdır: ağrılar, dərmanların effektivliyi və sağalma ehtimalı olduğu halda. Bu, Məhəmməd peyğəmbərin həyat tərzinə də müvafiqdir. O özü müalicə olunub və bunu bütün tərəfdarlarına da buyurub. Əgər sağalma mümkün deyilsə, İslamda müalicə prosesi "arzuolunmazdır" və "vacib" deyil. Bundan başqa, dərman preparatları xəstəliyin müddətini uzada bilər və bununla da onun əzablarını uzatmış olar. Beləliklə, passiv evtanazya İslamda tələb olunan hərəkət olmasa da qanunidir və icazə verilir. Həkimin bu növ evtanaziyanı təcrübədən keçirmək hüququ var".

Şablon:Link FM